Taraflar arasındaki karşılıklı teminat mektubunun iadesi davasının yapılan yargılaması sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı esas davanın kabulüne, karşılık davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün davalı mukabil davacı vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

 

Davacı vekili; Rusya Federasyonu'ndan ithal edilecek kömürle ilgili ihale sonucu taraflar arasında 18.3.1993 tarihli Parça Yakıt Kömürü Alım Sözleşmesi imzalandığını, sözleşme gereği davalıya 1.676.500 Dolarlık kati teminat mektubu verildiğini, müvekkilinin Rusya Federasyonu'ndan kömür getirilmesi için üretici ve ihracatçı firmalarla anlaşmalar yaptığını, ancak Rusya Federasyonu'nda gelişen siyasi, ekonomik ve tabii olayların müvekkilinin fiilen taahhüdünü yerine getirmesini imkansız kıldığını, Rusya'daki kömür ocakları ile yapılan sözleşmelerin mücbir sebep nedeniyle iptal edildiğini, davalıya durumun bildirilmesine rağmen teminat mektubunun paraya çevrilmek istendiğini, bu istemin ve sözleşmenin feshinin haksız olduğunu, mücbir sebep nedeniyle Rusya'dan getirilemeyen kömürün Güney Afrika ve Çin'den getirmeyi önerdiği halde, davalı tarafça cevap verilmediğini, mücbir sebepler nedeniyle yükümlülüğün ifasının imkansız hale geldiğini ileri sürerek, müvekkillerinin sözleşmeden dolayı davalıya borçlu bulunmadığının tesbitine, 9.4.1993 tarihli 1.676.500 Dolarlık teminat mektubunun iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

 

Davalı vekili cevabında; davacının sözleşmeye göre 16-30 Haziran 1993 tarihinden başlamak üzere 350.000 ton kömürü teslim etmeyi üstlendiğini, birçok firma Rusya'dan kömür getirirken, davacının bir ton dahi kömür getirmediğini, olayda mücbir sebep iddiasının dayanağı bulunmadığını, davacının dayandığı olayların mücbir sebep olarak kabul edilemeyeceğini, davacının bir mücbir sebebe dayandığı tarihlerde yangın çıkan Yuşhny Limanı da dahil olmak üzere birden fazla Rusya Limanı'ndan Türkiye'ye kömür getirildiğini belirterek, davanın reddini savunmuş, karşı davasında sözleşme ile üstlendiği edimini yerine getirmeyen davacının müvekkilinin 135.570 ton kömüre 2.700.000 Dolar fazla bedel ödemek zorunda bıraktığını ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 100.000 Dolar'ın tahsiline karar verilmesini istemiştir.

 

Mahkemece iddia, savunma ve toplanan delillere göre, taraflar arasında sözleşme imzalandıktan sonra Rusya Federasyonu'nda isyan niteliğindeki parlamento baskınının gerçekleştiği, ayrıca hükümetin yayınladığı kömür sanayi firmalarına hükümet tarafından verilecek destek hakkındaki tüzük ve ilkenin uygulanması nedeniyle grevlerin meydana geldiği, 1993 yılında kömür yükleme limanında yangın çıktığı, davacının kömür almak için sözleşme imzaladığı Kuzbasscantelik Kurumu'nun 29.9.1993 tarihli mücbir sebep sertifikası verdiği, bu nedenlerle davacının edimini yerine getirmesinin imkansızlaştığı, davacının buna rağmen Güney Afrika ve Çin'den kömür getirerek teslim etmek istediğini bildirdiği halde, cevap verilmeden sözleşmenin 20.4.1994 tarihinde feshedildiği, mücbir sebep nedeniyle yükümlülüğünü yerine getiremeyen davacının BK.nun 117. maddesi uyarınca teminat mektubunun iadesini isteme hakkının doğduğu, imkansızlığın objektif olduğu ve davacıya atfı kabil bir kusur bulunmadığı gerekçesiyle, 18.3.1993 tarihli sözleşmeden dolayı davacının davalıya borçlu olmadığının tesbitine, 9.4.1993 tarihli 1.676.500 Dolar'lık teminat mektubunun iadesine, karşı davanın reddine karar verilmiş, hüküm davalı ve karşı davacı vekilince temyiz edilmiştir.

 

Davacı, taraflar arasında imzalanan sözleşme uyarınca davalıya teslim edeceği kömürleri mücbir sebep nedeniyle teslim edemediğini ileri sürerek, bu sözleşmeden dolayı davalıya borçlu olmadığının tesbitine, sözleşme uyarınca verilen teminat mektubunun iadesine karar verilmesini istemiştir.

 

Mücbir sebeplerin neler olduğu sözleşmenin 17. maddesinde düzenlenmiştir. Hükme göre; yangın vs., doğal afetler, ihtilal, isyan, grev, lokavt, savaş, yükleme veya boşaltma limanındaki rıhtım ekipmanlarının bozulması mücbir sebep olarak sayılmış, bu sebeplerden birinin veya birkaçının ortaya çıkması halinde tarafların yükümlülüklerini yerine getirme zorunluluğunda olmadığı belirtilmiştir. Davacı firmaya, ithalat yapmak için bağlantı kurduğu firma tarafından verilen 29.9.1993 tarihli mücbir sebep sertifikası, yüklemenin yapılacağı Yuşhny Limanı'nda çıkan yangın, Rusya Federasyonu Ticaret Mümessilliğinin davalı ile yazışmaları, Kuzbass Ticaret ve Sanayi Odası'nın 1.3.1994 tarihli yazısından davacının edimini yerine getirmesi mücbir sebep nedeniyle imkansızlaştığından, sözleşmenin 17. maddesi uyarınca davalının sözleşmeyi feshetmesi ve teminat mektubunu irad kaydetmesi yerinde değildir. Mahkemece bu yönler gözetilerek yazılı şekilde hüküm kurulmasında bir isabetsizlik bulunmamaktadır.

 

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün (ONANMASINA), vekili Yargıtay duruşmasında hazır bulunan davacı yararına takdir edilen 9.000.000 TL. vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, onama harcının temyiz edenden alınmasına, 13.3.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972