 |
T.C.
YARGITAY
19. Hukuk Dairesi
E. 1993/181
K. 1993/8484
T. 10.12.1993
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
MÜTESELSİL KEFALET (KEFALET SÖZLEŞMESİ)
MUACCEL ALACAK
TEMİNATIN DEVRİ
KARAR ÖZETİ Kefil ve alacaklının teminattan yoksun kalmaya olan menfaatleri eşdeğerde olduğu için, BK.nun 499. maddesinin uygulanması kefilin 501. maddeye göre muaccel olan alacağı aynı anda ödemiş olmasına bağlıdır. Biran için alacaklının ödemeden önce teminatı devretmesi düşünülür ise, kefilin ödemede bulunmaması halinde, teminatlardan yoksun kalır.
(818 s. BK. m. 499, 501)
Taraflar arasındaki birleştirilen karşılıklı menfi tesbit ve itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı esas davanın reddine, birleştirilen davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün davalılardan A... Yat ve Makina işi. AŞ. vekilince duruşmalı ve Rızanur tarafından duruşmasız olarak temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği konuşuldu:
Davacı M... Yatçılık Turizm ve Tic. AŞ. vekili, müvekkili, firmanın, ithal edeceği yatların kısmi finansmanının sağlanması yönünden Turizm Bankası'ndan alınacak kredinin garantisi olarak davalı iktisat Bankası'nca 100.000.000 TL. tutarında teminat mektubu verildiğini, davalının ve yurt dışındaki muhabiri olan Midiand Bank'ın hatalı ve yanlış tutumları sebebiyle sözkonusu teminat mektubunun 50.000.000 TL. lık bölümünün iktisat Bankası'nca tazmin edilmesi üzerine davalının 50.000.000 TL. nın tahsili, bakiye 50.000.000 TL. nın ise depo edilmesi hususunda ihtar çektiğini bildirip, müvekkilinin sözkonusu teminat mektubu ile borçlu olmadığının tesbitine karar verilmesini talep ve dava etmiş, davalı iktisat Bankası ise iddianın varit olmadığını savunarak yersiz açılan davanın reddini istemiştir.
Birleştirilen davada ise, davacı iktisat Bankası vekili, davalılar Zafer, A.... Turizm Yatçılık AŞ. ve Rızanur aleyhine açtığı itirazın iptali davasında, davalıların M.... Yatçılık Turizm ve Tic. AŞ. ile müvekkili banka arasında yapılan kredi sözleşmelerinin müteselsil kefili olduklarını, bu sözleşme uyarınca T.C. Turizm Bankası AŞ.' ne hitaben verilen teminat mektubunun 50.000.000 TL. lık kısmının muhataba ödenmesi sebebiyle borçlu ve kefillere çekilen ihtarın semeresiz kalması üzerine davalılar aleyhine icra takibine girişildiğini, takibin vaki itiraz üzerine durduğunu bildirip, davalıların dayanaksız itirazlarının iptali ile takibin devamına karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece yapılan araştırma ve inceleme sonucu, M.... Yatçılık Turizm ve Tic. AŞ.'nin iktisat Bankası aleyhine açtığı menfi tesbit davasının reddine, davacı iktisat Bankası tarafından açılan itirazın iptali davasının kabulü ile davalılar Zafer, A Turizm Yatçılık AŞ. ve Rızanur'un İstanbul 6. İcra Müdürlüğü'nün 198617762 sayılı icra dosyasına yaptıkları itirazın iptaline ve takibin sözkonusu dosyadaki miktar üzerinden devamına karar verilmiş, hüküm davalılar Rızanur ile A AŞ. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Hükmü temyiz eden davalılar, gerek aleyhlerine takibe girişilmeden önce davacı İktisat Bankası'na keşide ettikleri ihtarnamelerde ve gerekse davaya karşı verdikleri cevaplarda aradaki kefalet ilişkisi nedeniyle borçlu olduklarını kabul etmekle beraber, Borçlar Kanununun 499 ve 501. maddelerine dayanarak, iktisat Bankasınca asıl borçlu M.... Yatçılık Turizm ve Tic. AŞ.' ye ait yatlar üzerine konulmuş olan ipoteklerin kendilerine devri halinde borçların ı ödeyebileceklerini, aksi halde kefaletten kurtulacaklarını savunmuşlardır.
Borçlar Kanununun 499. maddesinde, alacaklının kendisine alacağını ödeyen kefilin borçluya rücu hakkını kullanması için elinde bulunan rehinleri paraya çevirmesine yarayabilecek belgeleri kefile vermek zorunda olduğu öngörülmüş, 501. maddede ise, borcun muaccel olması halinde kefilin her zaman alacaklıyı borcun ifasını kabule ve kendisinin kefaletten kurtarmaya zorlayabileceği, alacaklının ödemeyi kabul etmemesi veya elinde bulunan teminatı vermekten ve kefile nakilden kaçınması halinde, kefilin kefaletinden kurtulacağı belirtilmiştir.
Gerek sözkonusu maddelerin düzenleniş biçimi ve amaca uygun yorumları ve gerekse doktrindeki baskın görüş, ödeme ile teminat ve delillerin kefile geçirilmesinin aynı anda yapılması gerektiği yolundadır. Kefil ile alacaklının teminattan yoksun kalmamaya olan menfaatleri eşdeğerde olduğu için ödeme ve teminatların naklinin aynı anda yapılmasında zorunluk vardır. Biran için alacaklının ödemeden önce teminatı devretmesi düşünülürse, kefilin ödemede bulunmaması halinde, bunlardan yoksun kalacağı kuşkusuzdur.
Bu yönler dikkate alındığında mahkemece yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması isabetlidir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle yerinde görülmeyen temyiz itirazının reddiyle hükmün (ONANMASINA), vekili Yargıtay duruşmasına gelmeyen davacı İktisat Bankası yararına vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, fazla ödenen peşin harcın istek halinde temyiz edenlere iadesine, 10.12.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi.