 |
T.C.
YARGITAY
18. Hukuk Dairesi
E: 2001/8183
K: 2001/9078
T: 18.10.2001
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- İRTİFAK KAMULAŞTIRMA KARŞILIĞI
- İRTİFAK DEĞERİNİN HESAP ŞEKLİ
- ÖNCEKİ İRTİFAK KAMULAŞTIRMASI
Karar özeti: 1. irtifak kamulaştırma karşılığı, taşınmazın kamulaştırmadan önceki değeri ile irtifaktan sonraki değeri arasındaki farktır.
irtifak kurulması nedeni ile taşınmazda oluşacak değer düşüklüğünün oranı, taşınmazın cinsi, niteliği, kullanım şekli, irtifak hakkının niteliği, taşınmazda kapladığı alan ve yeri, yönü dikkate alınarak belirlenmelidir.
2. Taşınmaz üzerinde kamulaştırmadan önce tesis edilmiş daimi irtifak hakkının, taşınmazda oluşturacağı kaçınılmaz değer kaybı dikkate alınmalıdır.
3. Bilirkişi kurulunca münavebeye alınan ürünlere ait gelir ve giderleri gösterir belgeler il Tarım Müdürlüğü 'nden getirtilmelidir.
(2942 s. Kamulaştırma K. m. 11)
Dava dilekçesinde kamulaştırma bedelinin arttırılması ile faiz ve masrafların davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü;
1- İrtifak hakkı tesis edilmek amacıyla yapılan kamulaştırma işleminde kamulaştırma bedeli, taşınmazın irtifak hakkı tesisinden önceki değeri ile irtifak hakkı tesis edildikten sonraki değeri arasındaki farktan ibarettir. Taşınmazın niteliğine göre Kamulaştırma Kanunu'nun 11. maddesi'nin 3. fıkrası hükmü gereğince taşınmazın tamamının bir bütün olarak değeri tespit edildikten sonra aynı maddenin son fıkrası uyarınca irtifak kurulması nedeniyle taşınmazda meydana gelecek değer düşüklüğünün oran ve tutarının gerekçeleri ile belirtilmesi gerekir. İrtifak kurulması nedeniyle taşınmazda meydana gelecek değer düşüklüğünün oranı, taşınmazın cinsi, niteliği, kullanım şekli, irtifak hakkının niteliği (boru hattı, enerji nakil hattı vs.), taşınmazda kapladığı alan ve yeri, istikameti dikkate alınarak belirlenir. Yargıtay uygulamalarında, taşınmazın niteliğine uygun kullanımını önemli ölçüde etkileyen özel bir durum söz konusu olmaması halinde arazilerde irtifak nedeniyle olabilecek değer kaybının irtifaktan etkilenen alanın mülkiyet değerinin %35 ini aşmaması gerektiği kabul edilmektedir.
Kamulaştırma krokisinin incelenmesinde enerji nakil hattının dava konusu taşınmazın kuzey kısmından geçtiği ve taşınmazın büyük bir bölümünde tarımsal faaliyeti etkilemesinin söz konusu edilemeyeceği anlaşılmaktadır. Bu durum ve tarım arazisi olarak kullanılan taşınmazın yüzölçümü ve irtifakın izdüşümü ile konumu ve de yukarıda açıklanan yerleşmiş Yargıtay uygulamaları dikkate alınarak taşınmaz üzerinde oluşturacağı değer kayıp oranı belirlenerek, bu oran üzerinden hesaplama yapılması gerekirken, gerekçesi açıklanmayan ve niteliği anlaşılamayan maktu bir bedelin kamulaştırma bedelinden düşülmesiyle elde edilen miktar üzerinden hesaplama yapan bilirkişi kurulu raporu itibar edilmiş olması,
2- Dava konusu taşınmaz üzerinde kamulaştırma öncesi döneme ait 6.2.1980 tarihli 4866 m2'lik alanda TEK lehine daimi irtifak hakkı tesis edilmiş olduğuna göre, bu irtifakın taşınmazda oluşturacağı kaçınılmaz değer kaybının bilirkişi raporunda dikkate alınmamış olması,
3- Bilirkişi kurulunca münavebeye alınan ürünlere ait üretim miktarları, asgari ve azami satış fiyatları ile üretim giderlerini gösterir belgelerin İl tarım müdürlüğünden getirtilmemiş olması,
Doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK'nun 428.maddesi gereğince (BOZULMASINA), temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 18.10.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi.