 |
T.C.
YARGITAY
18. Hukuk Dairesi
E. 1996/6732
K. 1996/8280
T. 7.10.1996
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI
DERDESTLİK İTİRAZI
KARAR ÖZETİ HUMK.nun 409/5. maddesine göre, mahkemece üç aylık sürenin bitiminde kendiliğinden davanın açılmamış sayılmasına karar verilip, kaydın kapatılması gerekir. Hakimin böyle bir karan vermemesi, taraflara bu tarihten sonra davayı yenileme hakkı kazandırmaz. Sürenin bittiği tarihte dava açılmamış sayılır.
(1086 s. HUMK. m. 409/5)
Dava dilekçesinde, meskeni işyerine çeviren kiracının tahliyesi istenilmiştir. Mahkemece, davanın aynı konuda derdest dava olması sebebiyle açılmamış sayılması cihetine gidilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Davalının derdestlik itirazına konu teşkil eden Kadıköy 5. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin, tarafları ve konusu aynı olan 1995/740-1486 sayılı dosyasında, davanın takipsiz bırakılması nedeniyle mahkemece, dosyanın işlemden kaldırılmasına 26.9.1995 tarihinde karar verilmiş, bu tarihten itibaren üç aylık süre içerisinde yenilenmemiş olması nedeniyle de 28.12.1995 tarihinde, HUMk.nun 409/5. maddesi uyarınca davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir. Bu karar taraflara tebliğ edilip kesinleşmeden 9.1 .1996 tarihinde de bu dava açılmıştır.
Davanın açılmamış sayılması kararı usule ilişkin nihai bir karardır. Zira, mahkeme bu kararla davadan elini çekmiştir. Bu nedenle de temyizi mümkündür. Ancak, derdestlik yönünden kararın temyiz edilmeksizin veya temyiz aşaması sonucu kesinleşmesi gerekmez. HUMK.nun 409/5. maddesine göre, mahkemece üç aylık sürenin bitiminde kendiliğinden davanın açılmamış sayılmasına karar verilip kaydın kapatılması gerekmektedir. Hakimin böyle bir karar vermemiş veya vermekte gecikmiş olması, taraflara bu tarihten sonra davayı yenileme hakkı kazandırmaz. Sürenin bittiği tarihte dava kanunen açılmamış hükmündedir. Hakimin kararı bu durumu tespitten ibarettir. Buna göre, dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten itibaren üç aylık sürenin bittiği tarihten itibaren başka bir işleme gerek olmadan yasal olarak açılmamış sayılan bir davanın, bu konuda karar verilmediği ya da verilen kararın taraflara tebliğ edilmediği gerekçesi ile derdest olduğundan söz edilemez. Genelde Yargıtay uygulamaları da bu doğrultudadır (HGK.nun 18.9.1996 gün ve 1996/19-461-607 sayılı kararı).
Bu bakımdan, derdestlik itirazının reddi ile davanın esasının incelenmesi gerekirken, davanın derdestlik nedeniyle açılmamış sayılmasına karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Bu itibarla, yukarıda açıklanan esaslar göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince (BOZULMASINA), temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 7.10.1996 gününde oybirliğiyle karar verildi.