 |
T.C.
YARGITAY
18. Hukuk Dairesi
E. 1991/344
K. 1991/385
T. 20.12.1991
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
(Değerin artırılması)
ÖZET : Kamulaştırma Kanununun 11. maddesinin (i) bendi objektif ölçü niteliklerini yansıtmamaktadır. Anılan maddenin (f) bendine göre mevki ve şartlara göre ve "olduğu gibi kullanılması" halinde getireceği net gelir esas alınır. Taşınmazın karayoluna ve büyük şehire uzaklık veya yakınlığı ancak tarımsal faaliyet kapsamı içinde (i) bendi uyarınca belli oranda artırıma tabi tutulabilir. ileride gelişebilecek kültürel ve sosyal faaliyetlerin tarım arazisinin değerine bir katkısı düşünülemez.
Bundan ayrı 17. maddenin (i) bendine dayanılarak ve objektif ölçüler ileri sürülerek değerin artırımına gidilirken, tarım arazisinin asıl değer belirleme ölçülerinin (j) bendinde yer aldığı, (i) bendinin tali bir artırım (veya indirim) unsurlarını içerdiği gözden uzak tutulmamalı ve buna göre yapılan artırımın asıl unsurlara dayalı olarak belirlenen değerin katlarını oluşturacak oranda olmamasına dikkat edilmelidir.
(2942 s. Kamulaştırma K. m. 11/1, f)
Taraflar arasındaki kamulaştırma değerinin artırılması davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekili yönünden verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla; dosyadaki belgeler okunup, iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
Hükme esas alınan bilirkişi raporunda Kamulaştırma Kanununun 11. maddesinin (i) bendi dikkate alınarak esas itibariyle buğday, bostan ekilen tarlanın, diğer objektif ölçüler nazara alınarak bilimsel metotla tespit edilen değeri %300 oranında arttırılmıştır.
Bilirkişinin objektif arttırıma dayanak gösterdiği hususlar, taşınmazın Ankara'ya 22. km., Ankara-İstanbul Karayolu'na da 500 metre mesafede olduğu, ayrıca gelecekte alt yapı hizmetlerinden ve kültürel ve sosyal faaliyetlerden de yararlanabilecek konumda bulunduğu hususlarıdır. Ankara'ya ve Ankara-İstanbul Karayolu'na olan mesafeler % 300 oranında objektif değer artırımına neden olamayacağı gibi yararlanılabilecek alt yapı hizmetleri ile sosyal ve kültürel faaliyetlerin ne olduğu veya olabileceği belirtilmediğinden genel nitelikte sözler olup 11. maddenin (i) benddeki objektif ölçü niteliklerini de yansıtmamaktadır. Anılan maddenin (f) bendine göre, arazi niteliğinde olan taşınmazın değerinin tespitinde, kamulaştırma tarihindeki mevki ve şartlara göre ve "olduğu gibi kullanılması" halinde getireceği net gelir esas alınır. Taşınmazın karayoluna ve büyük şehire uzaklık veya yakınlığı ancak tarımsal faaliyet kapsamı içinde (i) bendi uyarınca belli oranda arttırıma tabi tutulabilir. İleride gelişebilecek kültürel ve sosyal faaliyetlerin tarım arazisinin değerine bir katkısı düşünülemez.
Bundan ayrı 11. maddenin (i) bendine dayanılarak ve objektif ölçüler ileri sürülerek değerin arttırımına gidilirken, tarım arazisinin asıl değer belirleme ölçülerinin (f) bendinde yer aldığı, (i) bendinin tali bir arttırım (veya indirim) unsurlarını içerdiği gözden ırak tutulmamalı ve bu bende göre yapılan arttırımın asli unsurlara dayalı olarak belirlenen değerin katlarını oluşturacak oranda olmamasına dikkat edilmelidir.
Yukarıdaki hususlar gözetilmeden ve 11/i bendinin amacı da aşılarak objektif ölçüler nedeniyle değerin aşırı oranda arttırılması usul ve yasaya aykırı görülmüştür.
Bu itibarla davalı vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden, kabulü ile mahkeme kararının yukarıdaki nedenlerle (BOZULMASINA), peşin ödenen harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 20.12.1991 gününde oybirliğiyle karar verildi.