 |
T.C.
YARGITAY
17. Hukuk Dairesi
E. 1993/7253
K. 1993/11055
T. 15.10.1993
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
KESİN HÜKÜM
KADİM MER'A
KARAR ÖZETİ: Kural olarak yargılama aşamasında ileri sürülmeyen hususlarla ibraz edilemeyen belgeler temyiz aşamasında nazara alınamaz. Ancak, kamu yararı ya da kamu düzeninin söz konusu olduğu hallerde yargılama sona erinceye kadar her aşamada verilen kayıt ve belgelerin kendiliğinden (re'sen) nazara alınarak işleme tabi tutulması ana kuralın istisnasını teşkil etmektedir. Bir davada kesin hükmün varlığı yargılamayı önleyen dava şartlarındandır. Koşulların oluşması halinde ceza mahkemesinin mahkumiyet kararı dava konusu taşınmazın kamu malı niteliğinde mer 'a olduğunu ve davalının da kadim mer 'aya elatma olgusunu saptayan kesin delillerdendir. Taşınmazın niteliğini belirleyen mahkeme kararı ceza davasında taraf olan davalıyı bağlar ve davalı yönünden de işbu dava için kesin hüküm oluşturur.
(1086 s. HUMK. m. 237)
Davacı İsmail ve müşterekleri ile Satılmış ve müşterekleri aralarındaki dava hakkında, (Çankırı Kadastro Mahkemesi)nden verilen 18.11.1991 gün ve 1985/169 - 1991/396 sayılı hüküm Dairemizin 21.4.1993 gün ve 1992/8834 - 1993/5012 sayılı kararı ile onanmıştır. Süresi içinde davacılardan Hazine tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:
Davacı vekili, davalının köy merasına elatmaktan dolayı Çankırı Asliye Ceza Mahkemesi'nin 20.11.1972 gün ve 1968/45 esas, 1972/277 sayılı kararı ile mahkum olduğuna ilişkin mahkumiyet kararını düzeltme dilekçesine ekleyerek kesin hüküm nedeniyle karar düzeltme isteğinin kabulü ile yerel mahkeme kararının bozulmasını istemiştir.
Kural olarak yargılama aşamasında ileri sürülmeyen hususlarla ibraz edilemeyen belgeler temyiz aşamasında nazara alınamaz. Ancak, kamu yararı ya da kamu düzeninin söz konusu olduğu hallerde yargılama sona erinceye kadar her aşamada verilen kayıt ve belgelerin kendiliğinden (re'sen) nazara alınarak işleme tabi tutulması ana kuralın istisnasını teşkil etmektedir. Bir davada kesin hükmün varlığı yargılamayı Önleyen dava şartlarındandır. Koşulların oluşması halinde ceza mahkemesinin mahkumiyet kararı dava konusu taşınmazın kamu malı niteliğinde mer'a olduğunu ve davalının da kadim mer'aya elatma olgusunu saptayan kesin delillerdendir. Taşınmazın niteliğini belirleyen mahkeme kararı ceza davasında taraf olan davalıyı bağlar ve davalı yönünden de işbu dava için kesin hüküm oluşturur. Hal böyle olunca ceza mahkumiyetine ilişkin kararın uygulanmasında kamu yararı bulunduğunun kabulü gerekir.
o halde, ceza kararının dayanağı dava dosyası ile krokisi getirtilmeli, ceza kararlarının kesinleşip kesinleşmediği araştırılmalı, kesinleşmemiş ise kesinleştirilmesi beklenmeli, ceza davasında mahkum olan kişi ya da kişilerle lehine tescil kararı verilenlerle irs veya akti ilişki bulunup bulunmadığı belirlenmeli, ondan sonra ceza kararı ve dayanağı kroki uzman ve yerel bilirkişiler aracılığı ile yöntemine uygun biçimde yerine uygulanarak ceza kararı ile krokisinin kapsamında kalıp kalmadığı hiçbir kuşkuya yer vermeyecek şekilde saptanmalı, ceza mahkemesinin kesinleşen mahkumiyet kararının suçu oluşturan maddi olaylar yönünden hukuk hakimini bağlayacağı düşünülmeli, aynı mahiyette ve aynı hukuki nedene davalı birden fazla dava dosyaları da bulunduğundan her dosyada dava konusu yapılan taşınmazları birlikte gösterecek biçimde uzman bilirkişiye birleşik kroki çizdirilerek keşfi izleme olanağı saptanmalı, gerektiğinde uygulamada komşu kayıtlardan da yararlanılmalı ve böylece kesin hüküm konusu yer ile çekişmeli parsellerin aynı yerler olup olmadığı ve davada kesin hüküm koşullarının oluşup oluşmadığı tartışılıp değerlendirilmeli, ondan sonra hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
Hazinenin karar düzeltme isteği yerindedir. Kabulü ile onamaya ilişkin 21.4.1993 gün ve 1992/8834 - 1993/5012 sayılı Daire ilamının ortadan kaldırılmasına, yerel mahkeme kararının yalnızca açıklanan nedenden Ötürü (BOZULMASINA), 15.10.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi.