 |
T.C.
YARGITAY
16. Hukuk Dairesi
E: 2001/208
K: 2001/391
T: 7.2.2001
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- BOZMAYA UYULMAKLA USULÜ MÜKTESEP HAK OLUŞMASI
- TAPU KAYITLARININ KAPSAMINI TESBİT
- İKİ KAYDIN ÇATIŞMASI (Çifte Tapu kaydı)
Karar özeti: Mahkemece, bozmaya uyulmakla, taraflar yararımı, ıısuli muhtesap hak oluşur. Bozmaya uyulmuş olmasına rağmen yerine getirilmediğinden; doğru sonuca varılabilmesi için davalı tapusunun Hazine tapusundan intikal edip etmediği hususu keşifle tesbit edilmeli; ayrıca davalı tapusunun başka parsellere revizyon görüp görmediği sorulmalı, revizyon görmüşse o parsellerin davalı olması halinde dosyaların birleştirilmesi, komşu parsel tutanakları tedavülleri ile birlikte getirtilmeli, kayıtların kapsamı, teknik ve yerel bilirkişi, tanık sözleriyle zemine uygunluğu, keşif yapılarak komşu parsel tutanakları ile denetlenmeli, dayanılan kayıtların davaya konu parseli kapsamadığı taktirde; kaydın davalı parselle ilgisinin bulunup bulunmadığı belirlenmelidir.
Araştırma sonunda da davalı tapusunun Hazine tapusundan intikal etmediği; her iki kaydın çakışması halinde, doğru temele dayanan ve eski tarihi taşıyan tapu kaydına değer verilmesi gerekirse de; davalının tapusunun Devlet 'in katkısıyla oluşturulmuş olmasından dolayı kayıt miktarı kadar yerin davalıya verilmesi düşünülmeli, sonucuna göre bir karar verilmelidir.
(1086 s. HUMK. m. 429/2)
(743 s. MK. m. 638, 645, 639, 931)
Taraflar arasında kadastro teshilinden doğan hava sonucunda verilen hükmün Yargıtayca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, gereği görüşüldü:
Yargıtay bozma ilamında özetle; "Hazine-i Hassa Defterleri incelenmek suretiyle davalı taraf adına temlik işlemi yapılıp yapılmadığının saptanması, iskan defterleri ve cetvelleri getirtilip incelenerek davalı tapusunun iskanen oluşup oluşmadığının belirlenmesi, yeniden keşif yapılarak davalı tapusunun taşınmazı kapsayıp kapsamadığının kesin olarak tespit edilmesi, ondan sonra toplanan deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre hüküm kurulması" gereğine değinilmiştir. Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda; davanın kabulüne, temyize konu parselin Hazine adına tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece dava konusu taşınmazın davacı Hazinenin dayanağını oluşturan tapu kaydı kapsamında kaldığı, davalı tarafın dayandığı tapu kaydının taşınmazı kapsamadığı, kapsasa bile hukuken bir değer taşımadığı kabul edilmek suretiyle hüküm kurulmuştur. Yapılan araştırma, inceleme ve uygulama karar için yeterli bulunmamaktadır. Mahkemece bozmaya uyulduğu halde bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozmaya uyulmakla, taraflar yararına usulü müktesep hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma ilamında işaret edilen hususların eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Hazinenin dayandığı tapu kaydının davaya konu parseli kapsadığı yapılan araştırmayla belirlenmiştir. Taraflar arasında bu konuda bir uyuşmazlıkta bulunmamaktadır. Uyuşmazlık davalı tarafın dayanağını oluşturan tapu kaydının Hazine tapusundan intikal edip etmediği, davalı tapusunun çekişmeli parseli kapsayıp kapsamadığı, kapsaması halinde sonraki tarihi taşımasına rağmen davalı tapusuna değer verilip verilemeyeceği konusundadır. Mahkemece bozmaya uyulmuş olmasına rağmen bozma ilamında işaret edilen hususlar yerine getirilmemiştir. Bir diğer ifade ile davalı tapusunun Hazine tapusundan intikal edip etmediği araştırılmamış, davalı tapusu mahallinden yerel bilirkişiler yardımı, teknik bilirkişi aracılığıyla uygulanıp kapsamı belirlenmemiş, tüm komşu parsellerin tutanak ve dayanağını oluşturan belgeler getirtilmediği için uygulamada bu kayıtlardan yararlanılmamış, davalı tapusunun başka parsellere revizyon görüp görmediği, revizyon görmüş ise bu parsellerin davalı olup olmadığı, davalı ise aynı kayda dayanarak davaya konu edilen tüm parsellerle ilgili davalarının birleştirilmesi gerekip gerekmediği düşünülmeden hüküm kurulmuştur. Bu tür eksik ve yetersiz soruşturmaya dayanılarak karar verilemez. Doğru sonuca varılabilmesi için; davalı tapusunun Hazine tapusundan intikal edip etmediği hususu bilirkişi marifetiyle araştırılmalı, davalı tapusunun başka parsellere revizyon görüp görmediği, Tapu Sicil ve Kadastro Müdürlüklerine yazılacak yazılarla tesbit edilip başka başka parsellere revizyon gördüğü ve halen o parsellerin davalı olduğu belirlendiği takdirde dava dosyaları birleştirilmek suretiyle yargılamaya devam olunmalı, tüm komşu parsellerin tutanak ve dayanağını oluşturan belgeler tesisinden itibaren tüm tedavütleriyle birlikte getirtilip dosya ikmal edildikten sonra mahallinde yerel ve teknik bilirkişiler aracılığıyla keşif icra edilmelidir. Taşınmazın başında icra edilecek keşif sırasında dayanılan tapu kayıtları ayrı ayrı okunup hudutları zeminde tek tek göstertilmeli, tapu kayıtlarında yazılı olup bilirkişilerce zeminde gösterilemeyen hudutların tesbit! için taraflara tanık dinletme imkanı sağlanıp kayıtların kapsamı duraksamaya yer vermeyecek şekilde tespit edilmelidir. Yerel bilirkişi ve tanık sözlerinin zemine uygunluğu komşu parsel tutanak ve dayanaklarıyla denetlenmeli, bilirkişlerce dayanılan kayıtların davaya konu parseli kapsamadığı ifade edildiği takdirde bu kaydın nereye ait olduğu sorulup bir başka yere ait olduğunun ifade edilmesi durumunda o yer üzerinde keşif yapılmak suretiyle kaydın davalı parselle ilgisinin bulunup bulunmadığı kesin olarak belirlenmelidir. Araştırma sonunda davalı tarafın tapu kaydının Hazine tapusundan intikal etmediği ve fakat iki kaydın çakıştığı belirlendiği takdirde tarafların dayanaklarını oluşturan tapu kayıtlarının doğru temele dayandığı, bu durumda doğru temele dayanan ve eski tarihi taşıyan tapu kaydına değer verilmesi esas olmakla beraber davalı tapusunu Devletin katkısıyla oluşturulup Devletin teminatı altında bulunduğu nazara alınarak tapu kaydı miktarı kadar yerin davalıya verilmesi gerektiği düşünülüp sonucuna göre karar verilmelidir. Mahkemece belirtilen şekilde araştırma ve inceleme yapılmadan yazılı olduğu şekilde karar verilmesi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün (BOZULMASINA), 7.2.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi.