İçtihat Özeti: Eser sözleşmesjnden doğan uyuşmazIık1arda da genel ispat kuralı geçerli olup, işin yapılıp teslim edildiğini kanıtlamak yükleniciye, iş bedelinin ödendiğini kanıtlamak işsahibine aittir.

BK.nun 364. maddesinde yer alan "işin parası teslim zamanında ödenir" ibaresinden amaç, taraflarca aksi kararlaştınlmamışsa, yüklenicinin kural olarak teslimden önce işbedelinin ödenmesini isteyemeyeceği, iş sahibinin de teslimden sonra ödemelerini geciktiremeyeceğini belirtmektir.

Yoksa eserin teslim edilmesi, bedelinin de ödendiğine karine teşkil etmez. Esasen maddenin karar başlığı da "ücretin muaccelliyeti"şeklinde olup, ödeme durumu ile ilgili değildir.

Mahalli mahkemesinden verilen hükmü n temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

Davacı vekili, müvekkilinin davaiıya bir adet fortmanto ve mutfak dolabı imal edip teslim ettiği halde bedeli olan 600.000.000 liradan 300.000.000 liranın ödenmediğini yapılan icra takibine de itiraz edildiğini ileri sürerek itirazın iptalini ve %40'dan aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmediImesini talep ve dava etmiştir.

Davalı savunmasında, davacıyla mutfak dolabı ve fortmanto yapımı konusunda 600.000.000.-TL'ye anlaştıklarını, 300.000.000.-TL kapara verdiğini, geri kalan 300.000.000.-TL'yi de işin tesliminde davacıya ödediğini, ödemeye ilişkin herhangi bir belge olmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.

Mahkemece yapılan işin davalıya teslim edilmiş olmasının BK. m. 364 uyarınca iş sahibi olan davalının borcunu ödediğine karine teşkil edeceği, aksini ispatın davacıya düştüğü, davacı tarafın işin teslim edilmesine rağmen davalıdan 300.000.000.-TL alacaklı olduğunu ispat etmesi gerektiği, bu konuda davacı tarafından teklif edilen yeminin davalı iş sahibi tarafından eda edildiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Eser sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklarda, işin yapılıp teslim edildiğini kanıtlamak yükleniciye ve iş bedelinin ödendiğini ispatlamak da iş sahibine aittir. Somut olayda, işin yüklenici tarafından yapılıp işi sahibine teslim edildiği konusunda bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık iş bedelinden 300.000.000.-TL'lik kısmın ödenip ödenmediği hususunda toplanmaktadır.

Hemen belirtilmelidir ki, BK. 364. maddede yer alan hüküm, eser bedelinin istenebilirliği (muacceliyeti) ile ilgilidir. Maddenin ilk fıkrasında "işin parası, teslim zamanında ödenir" deyiminden amaç, taraflarca aksi kararlaştırılmış olmadıkça yüklenicinin kuralolarak teslimden önce iş bedelinin ödenmesini isteyemeyeceğini, iş sahibinin de eserin tesliminden sonra ödemelerini geciktiremeyeceğini belirtmektir. Diğer bir deyimle aksine anlaşma yoksa eser teslim edilmelidir ki, yüklenicinin bedel isteme hakkı doğmuş olsun. Yoksa anılan madde hükmü, eserin teslim edilmesi durumunda bedelinin de ödendiğinin kabulü gerektiği yolunda bir varsayımı (karineyi) içermemektedir. Nitekim 364. maddenin kenar başlığı "ücreti n muacceliyeti" şeklinde olup, maddede yalnız ödeme zamanı düzenlenmiştir.

Öte yandan, eser sözleşmesinden kaynaklanan alacağın istenebilirlik (muacceliyet) kazanması ile bunun ödenmesi durumunu birbirleriyle karıştırmamak gerekir. Yukarıda açıklandığı üzere eser bedelinin ödenebilirliği BK. 364. madde hükmü doğrultusunda saptanma", ödemenin yapıldığının kanıtlanması ise MK. 6. maddesinde düzenlenen genel ispat kurallarına göre çözümlenmelidir. Bilindiği gibi anılan maddede, yasa aksini emretmedikçe iki taraftan her biri iddiasını ispatla yükümlü tutulmuştur. Bu durumda, davalı iş sahibi, iş bedelinden kalan 300.000.000.-TL'yi davacı yükleniciye ödediğini yasal delillerle kanıtlamalıdır.

Somut olayda davalı iş sahibi ödeme hususunda elinde bir belge olmadığını belirtmiş, ödemeye ilişkin tanık dinleteceğini ileri sürmüşse de mahkemece isabe.tli olarak davacı yüklenicinin, tanık dinlenmesine muvafakati olmadığı belirtilerek HUMK. 288. madde hükmü uyarınca davalı iş sahibinin istemi reddedilmiştir. Davalı yemin deliline de dayanmamıştır.

İspat külfeti kendisinde bulunmayan tarafm mahkemece veya kendiligin. den karşı tarafa yemin teklif etmesi kendisi açısından baglayıcı olmayıp ge. çersiz bir işlemdir. (HGK 30.10.1991 gün E.1991/11-384 K.1991/543 sayılı kararı )

O halde yukarıda açıklanan ilkeler gözetilerek ödemeispat edilemedıginden tcra takibine davalı tarafından yapılan itirazın asıl alacak yönünden iptaline, işlemiş faiz isteminin reddine karar vermek suretiyle davanın sonuçlandırılması gerekirken mahkemenin muaccel oldugu anda ücretin ödenmiş oldugu varsayımından hareketle ispat yükünü tersçevirip davayı reddetmesi dogru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir.

Sonuç: Yukarıda açıklanan sebeplerle hükmün temyizeden davacı yararına (BOZULMASINA), ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, 18.6.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972