 |
T.C.
YARGITAY
15. Hukuk Dairesi
Esas No : 1998/3850
Karar No : 1998/4868
Tarih : 23.12.1998
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2-Davalı yüklenici 20.1.1992 tarihli sözleşme ile davacıya ait yazlık konutun ince işlerinin anahtar teslimi yapımını üstlenmiş, sözleşmede işin 1.6.1992 tarihinde bitirilip teslim edilmesi öngörülmüştür. Sözleşmenin 5 . maddesi hükmüne göre yüklenici yapımını taahhüt ettiği işleri taahhüt süresi içinde tamamlayamazsa iş sahibine işi ikmal edinceye kadar aylık 5.000.000. TL. tutarında ceza ödeyecektir. Davalı yüklenici işi sözleşmede belirtilen sürede ve birleştirilen davanın açıldığı tarihe kadar bitirmemiştir. Davalının, işi zamanında teslim etmemesinden doğan cezai şartı davacıya hiç bir indirim yapılmaksızın ödemesi sözleşmeye ve BK.nun 356/1. maddesindeki özen borcu ile doğruluk ve güven kurallarına uygun düşer. Davacının zararın nedeni olan işin geç tesliminde kınanabilecek bir eylemiyle zarara razı olduğu veya zararın oluşmasına ve artmasına neden olduğu kanıtlanamamıştır. İş sahibi davacının BK.nun 106/II. Maddesindeki seçimlik hakkını geç kullanması kınanabilecek bir davranış olarak kabul edilemez. Bu itibarla asıl dava nedeniyle talep edilen cezai şartın (1.6.1992 teslim tarihi ile 16.6.1995 dava tarihi arası) tamamına, birleştirilen dava nedeniyle de davanın açıldığı 25.7.1996 tarihine kadar sözleşmenin 5.maddesine göre cezai şarta hükmedilmesi, keza eksik işler bedelini birleştirilen dava tarihine göre saptayan 5.4.1997 tarihli bilirkişi kurulu raporuna göre de eksik işler bedeline hüküm kurulması gerekirken dosya kapsamı ile dairemiz yerleşik içtihatlarına uygun düşmeyen son bilirkişi raporu esas alınarak yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda (1) bendde yazılı nedenlerle davacının diğer temyiz itirazlarının reddine, hükmün (2) bendde açıklanan nedenlerle temyiz eden davacı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, 23.12.1998 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
KARSI OY YAZISI
İşi, sözleşmede kararlaştırılan tarihe (1.6.1992) kadar bitirip teslim etmeyen yüklenici, belirtilen tarihin geçmesiyle mütemerrit olur (B. K. nun m. 101/11. ),
İş sahibinin de, bu temerrüt üzerine, B.K.nun 106/11. maddesinde öngörülen seçimlik hakkı doğar. İş sahibinin, bir mehil (B.K.m.106/1) tayin etmeksizin beklemesi hal inde, bu seçimlik haklarından "aynen ifa ve 'gecikme nedeniyle zararının tazmini" hakkını, yani birinci seçimlik hakkını kullandığı varsayılır (H.G.K. 9.10.1991 15/340-467).
1. seçimlik hakkını kullanan iş sahibi, borcun yerine getirilmesini (ifa), gecikme tazminatını (ifaya ekli ceza, kira kaybı vs.) ve eksik işler bedelini zamanaşımı (B.K.m.126/4. maddesi uyarınca kural olarak 5 yıl) içerisinde her zaman isteyebilir.
Bu konuda, Dairemizin çoğunluk görüşü ile azınlık görüşü arasında bir uyuşmazlık yoktur. Uyuşmazlık, ifanın bir çeşidi oları "nama ifa" nın, başka bir anlatımla somut olayda "eksik işler" bedelinin, hangi tarihteki piyasa fiyatlarına göre hesaplanması gerektiği noktasında toplanmaktadır .
İş sahibinin B.K.nun 106/II. maddesindeki seçimli k hakkını "geç" kullanması, hiç şüphesiz, kınanabilecek bir davranış değildir; bu onun yasal hakkıdır.
Geciken ifa nedeniyle iş sahibinin meydana gelen zararı, gecikme tazminatı (ceza, kira vs.) ile karşılanmaktadır. Bu tazminat, eserin teslimine (ifa) kadar zamanaşımı ile bağlı kalınarak her zaman tam olarak istenebilir. Zira, yüklenici, kusurlu davranışı nedeniyle karşı tarafa verdiği zarardan sorumludur.
Yüklenici, bu gecikme tazminatının (ceza, kira vs.) dışında, ayrıca, eksik: bıraktığı işlerin, iş sahibince nama ifa yoluyla tamamlanması giderlerinden de (eksik işler bedeli) sorumludur. Eksik işler bedeli de, zamanaşımı içerisinde, her zaman istenebilir. İstenebilir ama, hangi tarihteki fiyatlara göre?
Teslim tarihinde (1.6.1992) işi terk etmiş olan ve eksiklikleri tamamlamayacağını açıkça belli eden yüklenicinin bu davranışı karşısında, iş sahibinin daha fazla beklemeden 1.6.1992 tarihini takip eden makul sürede eksik işler bedelini dava etmesi gerekirdi. Davanın geç açılması, enflasyondan dolayı malzeme ve işçilik giderlerinde artışa yol açmakta ve bu da eksik işlere bağlı zararın artmasına neden olmaktadır. Zarardan değil, ama, zararın artmasında da iş sahibi sorumludur. (B.K.m.98/II. Yollamasıyla m.44)
Sonuç olarak; iş sahibi, teslim (1.6.1.992) tarihini takip eden makul süredeki serbest piyasa fiyatlarına göre hesaplanacak olan eksik, işler bedelini, zamanaşımı içerisinde, her zaman isteyebilir.
Makul süredeki fiyatlara göre eksik işler bedeline hükmeden yerel mahkemenin kararı doğru olup sayın çoğunluğun eksik işlere ilişkin bozma kararına, açıkladığım nedenle katılamıyorum.