 |
T.C.
YARGITAY
15. Hukuk Dairesi
Esas No : 1998/2081
Karar No : 1998/2403
Tarih : 4.6.1998
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
ALACAK DAVASI
İSTİSNA (ESER) SÖZLEŞMESİ
TEMERRÜT NEDENİYLE FESİH
CEZAİ ŞART
KARAR ÖZETİ: Yüklenicinin kendi kusuru ile işi belli zamanda bitirmeyerek temerrüde düşmesi nedeniyle sözleşmenin iş sahibi tarafından feshi halinde uyuşmazlık, kural olarak Borçlar Kanunu'nun 106-108. maddeleri çerçevesinde çözümlenir ise de; olayın özelliğinin haklı gösterdiği durumlarda MKnun 2. maddede hükmü gözetilerek sözleşmenin ileriye etkili sonuç doğurur biçimde feshine karar verilebilir.
Akdin ileriye etkili feshi hali de, sözleşmede belirtilen cezai şarta hükmedilir, geriye etkili fesih durumunda ise cezai şart isteği reddedilir.
(743 s. MK. m. 2)
(818 s. BK. m. 106-108, 355, 356)
Mahalli mahkemece verilen hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalılar vekili tarafından istenmiş olmakla temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan davalılar vekili dinlendikten sonra eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya tekrar gelmekle:
1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle, tapu devri ile geçerli hale gelen 31.10.1988 tarihli Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin 19. maddesinde yer alan yetki kuralına göre davalıların aşağıdaki bendlerin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2- Davacı arsa sahibi 31.10.1988 tarihli Kat Karşılığı inşaat Sözleşmesi ile arsası üzerine inşaat yapmayı üstlenen davalı H. Tayfun'un sözleşmenin 6 ve 17. maddelerine aykırı davrandığını ileri sürerek 3.6.1996 tarihinde açmış olduğu iş bu dava ile sözleşmenin feshine ve 14. maddede öngörülen cezai şartın tahsiline karar verilmesini istemiş, davalı inşaatın seviyesine göre tapu devri yükümlülüğünü yerine getirmeyen davacının gecikmeye neden olduğunu, inşaatın %90 seviyesine ikmal edildiğini ileri sürerek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, mahallinde keşif yapılmamış, daha önce yüklenici tarafından arsa sahibi aleyhine açılan (Bornova 1. Asliye Hukuk Mahkemesi)'nin 1995/442 Esas sayılı davasında 22.5.1996 tarihli keşif sonucu alınan 19.8.1996 tarihli rapora dayanarak inşaatın seviyesi %80 kabul edilmek suretiyle akdin feshine ve cezai şartın tahsiline karar verilmiştir.
Davacı arsa sahibi ile davalı yüklenici H. Tayfun arasında akdedilen sözleşmenin 6. maddesine göre inşaat ruhsat alındıktan ve mal sahibi tarafından mevcut binadaki kiracılar çıkarıldıktan itibaren 22 ay içerisinde tamamlanıp arsa sahibine bağımsız bölümleri teslim edilecek, binanın tümü ise 24 ay içinde bitirilecektir. İnşaat ruhsatı 4.5.1989 tarihinde alınmış olup inşaatın sözleşmede öngörülen sure içinde bitirilemediği ve temerrüde düştüğü dosya kapsamı deliller ve kesinleşen İzmir 13. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1993/66 Esas sayılı dava dosyası ile sabittir.
İstisna sözleşmesinin bir türü olan inşaat sözleşmelerinde müteahhidin kendi kusuru ile işi belli zamanda bitirmeyerek temerrüde düşmesi nedeniyle sözleşmenin iş sahibi tarafından feshi halinde, uyuşmazlığın kural olarak Borçlar Kanununun 106-108 maddeleri hükümleri çerçevesinde çözümlenmesi gerekir. Ancak olayın niteliği ve özelliğinin haklı gösterdiği durumlarda MK. 2. maddesi hükmü gözetilerek sözleşmenin feshedilmesi ileriye etkili sonuç doğurur (YİBBGK. 25.1.1984 gün, 1983 E-1984/1 K. sayılı kararı.). Davalı yüklenici inşaat seviyesinin %90 oranının üzerinde gerçekleştiğini savunduğundan mahkemece mahallinde uzman bilirkişiler aracılığı ile keşif yapılarak inşaatın seviyesinin kesin olarak belirlenmesi, tapu kaydının son durumu gösterir şekli ile celbedilmesi, yukarda değinilen 3/1 sayılı Tevhidi İçtihat kararı doğrultusunda feshin ileriye veya geriye etkili olarak gerçekleştirilmesi gerekirken başka bir dava nedeniyle 22.5.1996 tarihinde yapılan keşfe dayalı bilirkişi raporuna itibarla hüküm tesisi doğru olmamış, karar eksik inceleme nedeniyle bozmayı gerektirmiştir.
Sözü edilen 3/1 sayılı Tevhidi İçtihat gereği aktin ileriye etkili feshi halinde yine sözleşmenin 14. maddesinde öngörülen ceza-i şarta hükmedileceği, aksi taktirde yani feshe geriye etkili olarak karar verilmesi halinde ise ceza-i şart talebinin reddedilmesi gerektiği de gözden uzak tutulmamalıdır.
3-31.10.1988 tarihli Kat Karşılığı inşaat sözleşmesi davacı arsa sahibi ile davalı H. Tayfun arasında imzalanmış, diğer davalı Ebru İnş. Taah. Tic.. Ltd. Şti. sözleşmede taraf olmamıştır. Akdi ilişkinin sadece davalı H. Tayfun ile kurulduğu gözetilerek diğer davalı şirket hakkındaki davanın husumet yönünden reddi gerekirken onun hakkında da hüküm tesisi usul ve Yasaya aykırı bulunmuştur.
SONUÇ Yukarda (1) bendde yazılı nedenlerle davalıların diğer temyiz itirazlarının reddine, hükmün (2) ve (3) bendlerde gösterilen nedenlerle temyiz eden davalılar yararına (BOZULMASINA), 9.000.000 TL. duruşma vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara ödenmesine, ödediği temyiz peşin harcın istek halinde temyiz eden davalılara geri verilmesine, 4.6.1998 gününde oybirliğiyle karar verildi.