 |
T.C.
YARGITAY
15. Hukuk Dairesi
Esas No : 1997/3406
Karar No : 1997/5446
Tarih : 18.12.1997
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle işin ulaştığı fiziki orana, 18.12.1986 günlü sözleşmenin 21, 9.9.1990 günlü sözleşmenin 34. maddelerinde yer alan hükümlerin amacına uygun fesih nedenleri bulunmamasına göre davalı ve karşı davacı iş sahibi kooperatifin aşağıdaki bentler kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi. gerekmiştir.
2-9.9.1990 günlü alt yapı sözleşmesinden çekişme 1992 yılında düzenlenen ve davalı kooperatif kontrol mühendisinin imzası mevcut 2, 3, 4, 5 sayılı hakediş bedellerinin ödenmemesinden doğmuştur. Yapılan iş fazla gösterildiğinden bahisle kooperatif yönetim kurulunca onaylamayan hakedişlerin karşılığı ödenmemiştir. Davadan önce her iki yanda yaptırılan delil tesbitleri sonucu alınan raporlarda ise farklı değerler gösterilmiştir.
Ancak metraj yönünden 1993/120 D.iş sayısıyla yaptırılan davacı yüklenici tesbiti mahkemece tayin edilen bilirkişi kurulunca doğrulanmış olmakla yapılan iş tutarına karşı çıkılması yerinde değildir.
Ne varki anılan sözleşmenin 14.maddesinde toplam 1990 yılı birim fiyatlarıyla 654.480.260 TL. tutarındaki iş bedeli ödeneğinden 354.480.260 TL.sının 1991 kalan 300.000.000 TL.sının de 1992 yılına ait olduğu kararlaştırılmış olmakla anılan tesbit ve mahkemece alınan bilirkişi raporuyla doğrulanan hakedişlerdeki işin miktarı esas alınarak 1990 yılı birim fiyatlarıyla 354.480.260 TL. tutarında işe 1991 kalanına da 1992 yılı birim fiyatlarıyla değerlendirme yapılarak ve bu sözleşme gereği yapılan ödemeler düşüldükten sonra davacı alacağının hesaplanması ve bu şekilde hükme varılması gerekirken rapordaki hesap yönteminin hükme esas alınması doğru olmamıştır.
3-Birleştirilen yanlar arasındaki 5 ayrı davada da 17.4.1992 günlü Kat Kaloriferi Yapım Sözleşmesinden doğan bir iddia bulunmamaktadır. Bu sebeple anılan sözleşmede 209.600.000 liralık iş ve ödemelerin ayrık tutularak hesap yapılması mümkün işin ve buna dair ödemelerin hesaba dahil edilmesi suretiyle eskalasyona tabi tutulması sonucu bulunan rakamın hüküm altına alınması da doğru olmamıştır.
4-17.12.1993 de açılan 1993/1162 ve 3.10.1996 tarihinde açılan 1995/26 esasta kayıtlı davalarda üst yapı işlerine ilişkin 18.12.1986 günlü sözleşmeden doğan alacak da dahil edilerek iş bedelinden kalan alacağın ödetilmesi istenmiştir.
Üst yapı sözleşmesi kapsamında yapılan iş için düzenlenen 24 adet hakediş her iki yanca imzalandığından ödemeler de ve yapılan işte bunların esas alınması, asıldır. Hakedişe girmeyen işlerin varlığı ileri sürüldüğünde ve bunlar saptandığı takdirde.bu kalemlerin kesin hesapta gözetilmesi, doğaldır. İşte, bu durumda; 1988/13181 Sayılı Kararnamenin 8 nci maddesi" uygulama olanağı ortaya çıkar ki; imalat hangi yılda yapılmış olursa olsun işten fesih suretiyle "el çektirildiği Temmuz 1993 fiyatlarının hakedişe girmeyen işlere uygulanması gerekir. Ancak; hesaplamada hükme esas tutulan ek raporla anılan maddeye yanlış anlam verilerek tüm işlere ve bu arada varsa hakedişe girmeyen işlere de son hakediş tarihi olan 1992-kat sayıları uygulandığının ve karar yüklenici tarafından temyiz edilmemiş olmakla Kooperatif yararına 1993 yarine 1992 fiyatları uygulanmış olmasının usuli kazanılmış hak doğurduğu da gözden uzak tutulmamalıdır.
5-Davalı Kooperatif 16.2.1994 tarihinde açtığı birleştirilen 1994/180 esas sayılı davada noksan ve ayıplı iş bedellerinin tahsilini istemiş ve bu haliyle talebini müstakil dava konusu yapmış ve bu istemler içinde yer alan 7.178.080 TL. ASKİ.'ye ödenen su parası için yüklenici 18.3.1994 günlü cevap dilekçesinde kabul beyanında bulunduğu halde davanın tümden reddine karar verilerek ve noksanlıklar .için yüklenici alacağından mahsup suretiyle hüküm kurulmuş olması da usule aykırı olmuştur.
Bu durumda özellikle, 88/13181 Sayılı Kararnamenin uygulanmasında deneyimli inşaat mühendislerinden teşkil edilecek yeni bir bilirkişi kurulundan (HUMK.nun 284.Md.) dosya üzerinden ancak gerek görülürse yeniden mahallinde inceleme de yaptırılarak açıklanan konulara uygun biçimde rapor alınıp mahkemece tüm deliller birlikte takdirle sonuca varılmalıdır. Noksan ve süregelen uygulamaya ve yanlar arasında ki sözleşmeye uymayan rapor esas alınarak hüküm kurulması bozmayı gerektirir.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın yukarıda 2, 3, 4 ve 5.bentlerde açıklanan nedenlerle davalı-karşı davacı kooperatif yararına BOZULMASINA 1 nci bent gereğince diğer temyiz itirazlarının reddine 750.000 TL. duruşma vekillik ücretinin davacıdan alınarak davalı kooperatife verilmesine, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalı-karşı davacıya iadesine 18.12.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi.