 |
T.C.
YARGITAY
15. Hukuk Dairesi
Esas No : 1996/6858
Karar No : 1997/1475
Tarih : 18.3.1997
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- TAZMİNAT DAVASI ( Davacının Arsası Üzerine Bina Yapmayı Üstlenen Davalı Yüklenicinin Edimini Yerine Getirmemesi Nedeniyle )
- ESER SÖZLEŞMESİ ( Arsa Sahibinin Yükleniciden Edimini Yerine Getirmesini İsteyebilmesi İçin Öncelikle Kedi Edimini Yerine Getirmesinin Gerekmesi )
- ARSA SAHİBİNİN SORUMLULUĞU ( Eser Sözleşmesinde Arsa Sahibinin Yükleniciden Edimini Yerine Getirmesini İsteyebilmesi İçin Öncelikle Kedi Edimini Yerine Getirmesinin Gerekmesi )
- SÖZLEŞMEDEN DÖNEN ARSA SAHİBİNİN SORUMLULUĞU ( Yükleniciye Verilen Paradan Ancak Halen Onun Mamelekinde Olan Kısmının İstenebilmesi )
- DÖVİZ KURU ( Sözleşmede Ödemelerin Türk Lirası Üzerinden Yapılacağının Belirlenmiş Olması-Gönderilen Dövizin Gönderildiği Tarihteki Kurun Esas Alınması )
818/m.181
DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalı-k.davacı vekili tarafından istenmiş olmakla duruşma icin tayin edilen günde davacı-k.davalı vekili gelmedi. Davalı-k.davacı vekili avukat ... geldi. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan davalı-k.davacı vekili dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmıştı. Bu kerre dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı arsa sahibi Abdurrahman ... vekili; müvekkilinin arsası üzerine bina yapmayı üstlenen davalı yüklenicinin edimini yerine getirmediği gibi, kendisine iş bedeli olarak gönderilen toplam 40.000 Alman Markını da iade etmediğini ileri sürerek, dava tarihindeki kur üzerinden 240.496.000 Tl.'nin davalıdan % 30 yasal faiziyle birlikte tahsilini talep etmiştir.
Davalı yüklenici Naci ... vekili ise; binanın yapılacağı arsa tapusunun müşterek ve iştirak halinde olduğunu, bunu halletmek için yeterli vekaletnamenin kendisine verilmediğini, 5.9.1988 tarihinde ödenmesi gereken avansın da tam ödenmediğini, gönderilen 40.000 Alman Markının ise o tarihteki kur üzerinden 32 milyon lira tuttuğunu, üstelik satın alıp depo ettiği malzeme için de 39.775.000 Tl. bedel, nakliye ve işçilik ödediğini savunarak, davanın reddini istemiş ve süresinde açtığı karşı dava ile de, zararı olan 30.000.000 liranın tahsilini talep etmiştir.
Mahkemece; davacının gönderdiği paralar ile davalı yüklenicinin malzeme alıp proje çizdirdiği ileri sürülmüş ise de, inşaatın süresinde bitirilmediği, hatta inşaata hiç başlanılmadığı, gerekçesiyle 40.000 Alman Markının dava tarihindeki kur karşılığı 239.560.000 Tl.'nin davalı yükleniciden alınarak davacıya verilmesine, fazla istemin reddine ve karşı davanın da reddine, hükmetmiştir.
Hükmü, davalı-k.davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava ve karşı dava, istısna ( eser ) sözleşmesinden kaynaklanan alacak ve tazminat istemlerine ilişkindir.
Taraflar arasındaki 16.8.1988 tarihli yazılı sözleşmeye göre, davalı yüklenici 148.000.000 Tl. götürü bedelle üç katlı betonarme bina yapmayı, 20.7.1989 tarihinde anahtar teslimi kabul etmiştir. Bedelin 100.000.000 Tl.'nin 5.9.1988 günü, kalanının da teslimden sonra ödeneceği ve cayma halinde de, cayan tarafın 30.000.000 lira ceza ödeyeceği kararlaştırılmıştır.
Sözleşme geçerli olup, uyuşmazlık konusu değildir. İşin bedeli götürü olup, Türk Parası olarak ödenecektir. Alman Markı ile ödeme yapılacağı kararlaştırılmamıştır. 5.9.1988 günü ödenmesi gereken 100.000.000 lira ödenmemiş, bunun yerine, anılan miktarı karşılamayan toplam 40.000 Alman Markı gönderilmiştir. Sözleşmede, tapudaki veraset ve intikallerle ilgili işlemlerin kimin tarafından yapılacağı kararlaştırılmadığından, kural olarak, bu işler davacı arsa sahibine aittir. Davacının gönderdiği 23.9.1988 tarihli vekaletname, bu sorunları çözmeye yeterli değildir. Davacı taraf, ancak 13.8.1992 günü tapu sorununu çözerek, kendi adına tam mülkiyet tapu kaydı tesis etmiş ve 15.4.1993 günü işbu davayı açmıştır.
Karşılıklı edimleri içeren eser sözleşmesinde, arsa sahibinin, yükleniciden edimini yerine getirmesini isteyebilmesi için, BK.'nun 81. maddesi uyarınca, öncelikle kendi edimini yerine getirmiş olması gerekir. Başka bir anlatımla, davacının, sözleşmede taraf olmayan diğer paydaşların paylarını alıp veya bunu sağlayacak yeterlilikte vekaletname verip tapudaki sorunu halletmesi, arsayı ayıpsız olarak teslim etmesi, belli bir tarihte ödemesi gereken iş bedelinden kararlaştırılan miktarı ödemesi, tüm bunları enflasyon nedeniyle zamanında yapması ve daha sonra inşaata başlanılmasını istemesi gerekirdi. Oysa davacı, kendi edimini tam yerine getirmemiş ve verdiğini geri istemekle de sözleşmeden dönmüştür. Dönen davacının kusursuz olduğu söylenemez.
Sözleşmeden dönülmesinde kusurlu olan davacı, ancak verdiği paranın davalının halen mamelekinde kalan kısmını geri isteyebilir. Sözleşme Türk Parası üzerinden akdedildiğinden ve ödemelerin Türk Parası ile yapılacağı kararlaştırıldığından, gönderilen Alman markının, gönderildiği tarihteki kuru esas alınır.
Sözleşmede dönme cezası da ayrıca hüküm altına alındığına göre; davalının tüm zararının, sözleşmede kararlaştırılan 30 milyon Tl. olduğu, bunu aşan zararı varsa, aşan kısmı isteyemeyeceği de yasa gereğidir.
Bu itibarla, mahkemece yapılacak iş, davacının kabul ettiği kum ve tuğla bedeli ile davalı tarafından çizdirilen projenin sözleşmeye uygun olması ve davacının işine yaraması halinde, teslimi koşuluyla proje bedeli dışında davalı üzerinde kalmış Türk Parasının davacıya ödenmesine, davalı üzerinde kalan miktar yoksa davacının açtığı davanın reddine ve davalının tüm zararı karşıladığı varsayılan 30 milyon lira dönme cezasının da karşı davada hüküm altına alınmasından ibarettir. Yerel mahkeme kararı, bu nedenle bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz olunan kararın, yukarıda açıklanan nedenle davalı-k.davacı yararına BOZULMASINA , 750.000 Tl duruşma vekillik ücretinin davacı-karşı davalı'dan alınıp, davalı karşı davacı'ya verilmesine, istek halinde ödediği temyiz peşin harcının temyiz eden davalı-k.davacı'ya geri verilmesine, 18.3.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi.
