 |
T.C.
YARGITAY
15. Hukuk Dairesi
E. 1995/404
K. 1995/479
T. 2.2.1995
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
BAYINDIRLIK İŞLERİ GENEL ŞARTNAMESİ
KESİN HESAP RAPORU
YÜKLENİCİNİN SORUMLULUĞU
MEMURLARIN SORUMLULUĞU
BERAAT KARARININ ETKİSİ
KARAR ÖZETİ: Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesine uygun olarak, İdarenin kesin hesap raporu düzenlenmesi için yaptığı yazılı davete uymayan ve kendisine tebliğ edilen rapora karşı, isteğe rağmen itirazlarını bildirmeyen yüklenici açısından rapor kesinleştiği için, yüklenici, raporda belirtilen borounu, temerrüt faiziyle birlikte ödemek zorundadır.
Memurlar hakkında açılan davada, hukuk hakimi; kusur olup olmadığına karar vermek için,, ceza hukukunun sorumluluğa ilişkin kuralları ve beraat kararı ile bağlı olmadığından, İdare açısından, itiraz etmiş olduğu için kesinleşmemiş olan rapora ve buna dayanan ek rapora göre değil; memurların görevlerinin niteliği, görev süreleri, kontrol yönetmeliği dikkate alınarak, inşaatdaki eksik ve kusurlu işler karşısında, sorumlu bulunup bulunmadıkları konusunda, üç kişilik bilirkişi heyetinden alınacak rapora göre karar verilmelidir.
(818 s. BK. m. 43,44,53, 101, 104)
(1086 s. HUMK. m. 275,282,283)
Mahalli mahkemesinden verilen hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istemiş olmakla; temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra, eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya tekrar gelmekle incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Davanın konusu, davalılardan yükleniciye yapılan fazla ödemenin, yüklenici ile diğer davalı görevlilerden tahsili istemine ilişkindir. Dava, idarece yaptırılan 4.12.1989 ve 25.12.1989 tarihli inceleme raporlarına ve bu raporlara dayanılarak düzenlenen müfettiş raporlarına göre açılmıştır. Sözleşmenin konusu 150 adet afet konutu yapım işidir. işin geçici kabulü 25.11.1989 tarihinde .yapılmıştır. Ancak idarece yaptırılan inceleme sonucu davalı yükleniciye 1.420.724.652 TL. fazla ödeme yapıldığı saptanarak, gerek yükleniciden gerekse görevlilerden bu fazla ödemeden 205.149.000 TL. irad kaydedilen teminat düşülerek kalan 1.215.575.152 TL.nin tahsili istenmiştir. Müfettiş raporunun dayanağı olan inceleme raporlarında gözlem kuyuları açılarak, temelde yapılmış olan dolguların metrajı ve malzemelerin niteliği tesbit edilerek sonuca varılmıştır. Bu inceleme sonucunda görevlilerle yüklenici tarafından düzenlenen ataşmanlar ve yeşil defterlerde metrajların ve dolguların gerçeğe aykırı olarak gösterildiği ve fiyat farkının da yanlış uygulandığı belirtilmiştir.
1- İdarece, davalı yüklenici, sözleşmenin eki olan BIGŞ.'nin 40. maddesi gereğince kesin hesap raporunun düzenlenmesi için 1015.1990 tarihli yazıyla davet edilmiş ve bu yazı 14.5.1990 tarihinde yükleniciye tebliğ edildiği halde yüklenici bu davete uymadığından idarece, 40. maddeye dayanılarak kesin hesap raporu düzenlenmiş ve bu kesin hesabı inceleyip varsa itirazlarını bildirmesi için 6.12.1990 tarihli yazıyla 12.12.1990 tarihinden itibaren 60 gün içinde yüklenicinin itirazlarını bildirmesi istenmiş bu yazı 8.12.1991 tarihinde yükleniciye tebliğ edildiği halde süresinde herhangi bir itiraz ileri sürmediği için, İdarece düzenlenen 13.2.1991 tarihli tutanakla, yüklenicinin inceleme çalışmalarına ve kesin hesabı imzalamaya gelmediği saptanmıştır. Kesin hesap raporu bundan sonra 15.3.1991 tarihinde şube müdürlüğünce onanarak kesinleşmiştir. Davacı İdare, sözleşmenin eki olan BİGŞ.'nin 40. maddesinde öngörülen prosedüre uygun olarak kesin hesap raporunu çıkarmış ve yüklenici tarafından herhangi bir itiraza uğramadığı için bu madde gereğince kesin hesap raporu yüklenici yönünden kesinleşmiştir. Bundan sonra yüklenicinin herhangi bir itiraz hakkı kalmamıştır. Kesinleşen bu kesin hesapta yüklenicinin idareye 1.420.724.652 TL. borçlu olduğu belirtilmiş ve bundan, yüklenicinin idareye irad kaydedilen 205.149.000 TL. teminat bedeli düşüldüğünden 1.215.575.152 TL.'nin İdarenin 9.4.1991 tarihli yazısına göre temerrüd tarihinden itibaren faiziyle birlikte yükleniciden tahsiline karar verilmesi gerekirken bu yön gözetilmeden, yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
2- Diğer davalıların İdarede görevli oldukları anlaşılmaktadır. Yukarda açıklandığı üzere İdarece yaptırılan müfettiş tahkikatı ve bunun dayanağı olan inceleme raporlarında açıklanan bulguların niteliğine göre mahkemece mahallinde sondaj usulüyle inceleme yaptırılarak, davacı İdarenin 27.5.1993 tarihli bilirkişi raporuna karşı yapmış olduğu 13.9.1993 tarihli itiraz dilekçesinde açıkladığı itirazlarına da cevap verecek şekilde yeniden oluşturulacak üç kişilik bilirkişi heyetinden rapor alınması ve sonucuna uygun karar verilmesi gerekirken, bu itirazları somut bir biçimde karşılamayan 19.10.1993 tarihli ek rapora dayanılarak görevliler hakkındaki davanın reddine karar verilmesi de doğru görülmemiştir. Görevliler hakkında açılan ceza davalarının beraatle sonuçlandırılması, BK.nun 53. maddesi gereğince hukuk hakimini bağlamaz. Çünkü hukuk hakimi, kusurlu olup olmadığı hakkında ceza hukukunun mesuliyete ait hükümleriyle bağlı değildir.
Görevliler hakkında kesin hesap raporu kesinleşmiş sayılamayacağından, mahkemece yukarda açıklandığı şekilde bilirkişi incelemesi yaptırılarak sonuca ulaşılması gerekir. Bu incelemede, görevlilerin, görevlerinin niteliği, görev süreleri ve kontrol yönetmenliği de dikkate alınmalı, inşaatta tesbit edilecek eksiklik ve kusurların niteliğine göre herbirisinin sorumluluk derecelerinin saptanarak hüküm kurulması gerekmektedir. Mahkemece bu yönlerden gerekli inceleme ve araştırma yapılmadan görevliler hakkındaki davanın da reddine karar verilmesi doğru görülmediğinden, hükmün bu yönden de bozulması gerekmiştir.
Sonuç Temyiz olunan kararın (1.) ve (2.) bentlerde açıklanan nedenlerle davacı İdare yararına (BOZULMASINA). 250.000 TL. duruşma vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, 2.2.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi.