 |
T.C.
YARGITAY
15. Hukuk Dairesi
E. 1992/5441
K. 1993/3811
T. 5.10.1993
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
YURT DIŞINDA BURSLU ÖĞRENİM
YABANCI PARA (Ödeme şekli)
ÖZET Kurumların, kendi hesaplarına burslu olarak yurt dışına öğrenci göndermeleri halinde; doktora süresinin ve yurda dönüşte işe başlama tarihinin, sözleşmede açıkça belirlenmesi lazımdır.
Borcun muacceliyet tarihi, bu iki şartın varlığıhalinde belli olacağından; aynen ödeme kaydı yoksa bu tarihteki kur üzerinden Türk parası olarak değeri istenebilir.
Ancak, 23.11.1990 tarihinden önceki ilişkilerde,vade veya fiili ödeme günündeki rayiç uygulanamaz.
(818 s. BK. m. 83/1, geçici m. 1)
Hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla; dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü:
Dava, okuma giderinden dolayı yapılan icra takibine vaki itirazın iptaline ilişkindir. Taraflar arasındaki 11.7.1978 tarihli sözleşme ile davalı borçlu doktora öğrenimi için ABD.'ye gönderilmiş ise de doktora süresi belirtilmemiştir. Davalıya en son 22.11.1982 tarihinde ödeme yapılmıştır. Bundan sonra 7.12.1989 tarihine kadar davacı Kurum herhangi bir talepte bulunmadan beklemiş, bu tarihte yazdığı yazı ile kesin dönüş yapmasını, ödemelerin iadesini istemiştir. Bu yazıda da herhangi bir miktar belirtilmemiştir. Bunun üzerine davalı borçlu 29.12.1989 tarihinde banka hesabına 4.936.811 TL. yatırmıştır. Bunun üzerine davacı Kurum 6.5.1990'da icra takibine geçmiş ve takip tarihindeki Doların kuru üzerinden istemde bulunmuştur.
Bu durumda, davalı borçlunun yurt dışındaki doktora öğrenimi süresinin neden ibaret olduğu araştırılarak, en son bu tarihte yurda dönmesi ve davacı Kurum'da görev yapması gerektiğini davacı Kurum'unun bildiği ve bilmesi gerektiği dikkate alınarak, bu tarihin saptanması gerekir. Bulunacak bu tarihten sonra davacı Kurum'un uzun süre gereksiz yere bekleyerek, davalıya ödeme konusunda herhangi bir uyarı yazısı göndermemesi ve böylece icra takip tarihindeki kur üzerinden istemde bulunması mümkün değildir. Çünkü, borcun muacceliyet tarihi davalının sözleşmeye göre; yurda dönüş yapması ve göreve başlaması gereken tarih olarak kabul edilmesi gerekir. Borçluya Ödenen ABD. Doları'nın da ancak o tarihteki kur üzerinden Türk parası karşılığı olarak iadesi istenebilir. BK.nun 83/1. maddesi gereğince aynen ödeme kaydı özel olarak sözleşmeye konulmadığından vade tarihindeki kur üzerinden doların Türk parası karşılığı istenebilir. BK. 83. maddeye 14.11.1990 günlü, 3678 sayılı Kanunla eklenen fıkrada yabancı para borcunun vadesinde ödenmemesi halinde alacaklı, bu borcu vade veya fiili ödeme günündeki rayice göre Türk parası ile ödenmesini isteyebilir ise de; aynı Kanunun geçici 1. maddesi gereğince bu hüküm kanunun yürürlük tarihi olan 23.11.1990 tarihinden önceki ilişkilerden doğan davalarda uygulanamaz. Bu nedenle, davacı Kurum icra takip tarihindeki kur üzerinden ödetme yapılmasını isteyemez.
Mahkemece, yukarıda açıklanan yönlerden, gerekli inceleme, araştırma yapılmadan davalı borçluya yapılan en son ödeme tarihi olan 22.12.1982 tarihindeki kurun esas alınması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarda açıklanan nedenlerle hükmün davacı yararına BOZULMASINA, 5.10.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi.
|
