 |
T.C.
YARGITAY
15. Hukuk Dairesi
E: 1990/1099
K: 1990/5746
T: 21.12.1990
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : Taraflar arasındaki davanın, Ankara Asliye 6. Hukuk Hakimliği'nce görülerek mahkeme ilamında belirtilen gerekçelere binaen verilen 26.12.1989 tarih ve 51-799 sayılı hükmün temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla; dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Yüklenici tarafından; 1986, 1987 yıllarında iki ayrı sözleşme gereği Mamak Belediyesi muhtelif semtlerinin sıcak karışım asfalt kaplama işlerinin yapılıp teslim edildiği, kesin hakedişlerde de taraflar arasında uygunluk sağlandığı, ancak daha sonra mülkiye müfettişlerince yapılan inceleme esas alınarak, bazı varsayımlarla ihale bedellerinden toplam 600.878.128 TL. kesildiği ileri sürülerek bu meblağın işlemiş faiz tutarı 74.239.755 TL. ile birlikte ve dava tarihinden itibaren banka iskonto faiziyle tahsili dava edilmiştir.
Davalı taraf, müfettişlerin yaptıkları inceleme sonunda raporlarında belirttikleri nedenlere ve özellikle fiyat analizlerinde tespit edilen hatalara göre kesintilerin yerinde olduğunu ifadeyle, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, yaptırılan bilirkişi tetkikatı esas alınarak, faiz isteminde kısmen red dışında, davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.
Toplanan delillerden kesintiler sebebi olarak; sulh hukuk hakimliğinde yaptırılan tespit sonucu bilirkişi raporunda toplam imalat miktarının hakedişlerde gösterilenlerden az bulunması yanında, fiyat analizlerindeki hatalar ve özellikle keşif özetinde yer alan analizlerde mükerrer ödemeye esas olacak pozların bulunması, İzmit'ten getirilen bütün için İzmit-Ankara dışında Batman-Ankara nakliyesinin de ödenmesi gösterilmiştir.
Hükme esas alınan bilirkişi raporunda ise; fiyat analizlerinde aynı iş için muhtelif pozların bulunması, bunların her birinden ayrı ayrı ödeme yapılmış olması objektif iyiniyet kuralına bağlanılarak izaha kalkışılmış, idarece ara hakedişlerin bu fiyatlara göre ödenmiş olması yüklenici yönünden adeta müktesep hak diye gösterilmiş, fiyat analizlerinin hiç bir zaman değiştirilemiyeceği kuralına dayanılmıştır. Halbuki hadisede iyiniyetin varlığı, takdir ve tartışması hakime aittir. Ara hakedişler kesinlik göstermez. Keşif özetinde esas olan fiyat analizlerinde mükerrer ödemeye yol açacak nitelikte hata bulunduğunun kesin hesaptan sonra dahi tespiti halinde İdare fazla ödemeye zorlanamaz. Bu haliyle hükme esas alınan rapor inandırıcı ve yeterli değildir. Bu rapora dayanılarak hüküm kurulmasında isabet görülmemiştir.
Mahkemece yapılacak iş; birisi hukukçu olmak üzere, işin niteliği itibariyle ulaştırma ana bilim dalından seçilecek teknik bilirkişilerden müteşekkil üç kişilik bilirkişi kurulundan iddia ve savunma, mübrez deliller, önceki bilirkişi raporları... dikkate alınarak yeniden mütalaa almak ve sonucuna göre hüküm vermekten ibarettir.
Öte yandan, temerrüt faizinin T.C. Merkez Bankası'nın kısa vadeli krediler için öngördüğü reeskont faizi yerine banka iskonto faizi oranına göre hesaplanması 3095 sayılı Kanunun 2/3. maddesine aykırı olduğu gibi, kabule göre de dava tarihine değin yüzde elli üzerinden, dava tarihinden sonra ise sebep gösterilmeksizin yüzde 74 oranında faiz tahakkukunda isabet görülmemiş, bu husus dahi bozma sebebi sayılmıştır (Y.HGK., 2811.1990 T., E: 11-88, K:591).
SONUÇ : Yukarıdaki nedenlerle hükmün temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalı tarafa geri verilmesine, 21.12.1990 gününde oybirliğiyle karar verildi.