 |
T.C.
YARGITAY
14. Hukuk Dairesi
E: 2000/4548
K: 2000/5748
T:2.10.2000
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
Karar Özeti:Davacının kuracağı fabrikada elektriğe ihtiyacı olduğu iddiasıyla mecra hakkı tesisi için açtığı c/ava sonunda:
1- Davacının kuracağı fabrikada elektriğe ihtiyacı olduğuna dair hiç bir delil toplanmadan karar verilmesi,
2- Davacının elektrik alması için TEDAŞ'in gösterdiği enerji nakil hattı ile davacı taşınmazı arasında dava dışı başka parseller de bulunmasına rağmen, elektrik hattının alındığı yerden davacı taşınmazına kadar olan kısımda bağlantı sağlanmaksızın yalnızca dava-h parseli aleyhine hüküm kurulmuş olması ve daha uygun seçenekler bulunup bulunmadığının araştırılmaması,
3- Ayrıca, mecra tesis edilen yerdeki zararın belirlenmesinde, mecra hakkıyla 'yükümlü tutulacak taşınmazın tümünde doğacak değer kaybının ve bu yüzden uğranılan zararın ve davacının dava açmadan önce davalının taşınmazına direk dikerek buradan yararlanmasını engellediği hususları nazara alınmadan hüküm kurulması doğru değildir.
(743 s. MK. m, 668)
(Y.14.HD. Kararı 22.6.1987 tarih ve 1987/3955-5412 s.)
Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 16.12.1997 gününde verilen dilekçe ile irtifak hakkı tesisi istenmesi özerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen-29.12.T999 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne duruşma talebinin değer yönünden reddine karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
Davacı, taşınmazında kazan imalathanesi kuracağını ve elektriğe ihtiyacı olduğunu belirterek davalı taşınmazından havadan geçirilecek elektrik hattı için mecra hakkı tesis edilmesini istemiştir.
Davalılar, davacının kendilerinden izin almaksızın taşınmazlarına elektrik direği diktiğini, bu hattı başka yerlerden almasının mümkün olduğunu ve davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkeme davanın kabulüne karar vermiş hükmü davalılar temyize getirmiştir.
Medeni Kanunun 668. maddesinde, "gayrimenkul sahipleri yapılacak zarar tamamiyle ve peşin tazmin olunmak şartıyla mülkünün altından veya üstünden su yolu, gaz ve elektrik boruları geçirilmesine, bunların başka yerlerden geçirilmeleri imkansız olur veya çok fazla zararı mucip bulunursa, müsaade etmeye mecburdur." hükmü ile mecra hakkı düzenlenmiştir.
Mecra hakkının kurulması davaların da;
1- Leh ve aleyhine mecra kurulan taşınmazların tapuda kayıtlı olmaları ve bu taşınmazların maliklerinin davada yer almaları,
2- Mecranın paftada alınması gereken yerden alınarak davacı taşınmazına ulaştırılması,
3- Mecranın başka yerden geçirilmesinin imkansız veya çok fazla masrafa neden olması,
4- Üzerinde mecra tesis edilen taşınmazın zararının peşin olarak ödenmesi gerekir.
Bir kimse komşularından yasal şartlara uygun olarak izin almadan onların taşınmazından mecra geçiremez. Bu irtifak hakkının kesintisiz bağlantısını sağlayabilmek için, enerjinin alındığı yerden getirtildiği taşınmaza kadar aradaki mevcut taşınmazlardan mecra kurulması gerekir. Bunun için eğer ihtilafsız taşınmaz malikleri rıza gösterirse, davacıya önel verilerek onlar hakkında tapuda akdi irtifak hakkı kurulduktan sonra davalı taşınmazı ile bağlantısı sağlanarak havai hattın geçirilmesi sağlanmalıdır. Bu hat geçirilirken öncelikle TEDAŞ'in elektrik vermeyi önerdiği merkezler ile davacı parseli arasında geçişe uygun genel yollar var ise, bu yolların kenarına dikilecek direkler üzerinden geçirilecek havai hat tesisi suretiyle mecranın kurulmasının mümkün olup olmadığı araştırılmalıdır. Eğer yollardan yararlanma olanağı yoksa o zaman olanaklar elverdiği ölçü de davalı parsellerin sınırları takip edilerek ve parseller bölünmeden mecranın nereden geçirilmesinin uygun olacağı seçenekler araştırılmalıdır. Bunlar yapıldıktan sonra mecranın değeri, sadece mecra kurulacak yer için değil, böyle bir zorlukla yükümlü tutulacak taşınmazın tümünde doğacak değer kaybının ve bu yüzden uğranılan zararın ve muhdesatın da değerlendirmesi yapılarak hesaplanması gerekir (Yargıtay 14. Hukuk Dairesi, 22.6.1987 T. 1987/3955 esas, 1987/5412 sayılı karar YKD. 1987/11 sy. Sri. 1682).
Somut olayda davacı 110 ada 3 parsel sayılı taşınmazı lehine davalı taşınmazından mecra tesisi istemiştir. Dava açmadan önce TEDAŞ'ın elektrik alması için gösterdiği 48 nolu direkten elektrik almak için davalı taşınmazı içine direk dikmiş, yargılama devam ederken bu direği bırakarak yine TEDAŞ'ın gösterdiği başka bir direkten hat almak için yeni bir direk daha dikmiştir. Davacı, kuracağı fabrika için elektriğe ihtiyacı olduğunu belirterek davayı açmış ise de; ihtiyacın varlığını gösteren hiçbir belge ve delile dosyada rastlanmamıştır. Davacının elektrik almak istediği ve TEDAŞ'ın gösterdiği enerji nakil hattı ile davacı taşınmazı arasında dava dışı 108 ada 5,6,7,8,9 ile 110 ada 1,2 sayılı parseller ve davalı taşınmazı vardır. Hüküm sadece davalı taşınmazı hakkında kurulmuştur. Elektirik hattının alındığı yerden davacı taşınmazına kadar olan kısımda bağlantı sağlanmamıştır. Diğer taşınmazlar hakkında tapuda akdi irtifak kurulması veya dava yoluyla bağlantıyı sağlayacak şekilde mecra tesisi kurulması için davacıya mehil verilmesi gerekirken, sadece davalı taşınmazından 110 ada 5 parsel sayılı taşınmaza kadar olan kısımda havadan elektirik hattı kurularak davacı taşınmazına bağlantının sağlanmaması ve daha uygun başka seçeneklerin olup olmadığının araştırılmaması;
Ayrıca, mecra tesis edilen yerdeki zararın belirlenmesinde, yukarıda belirtilen esasların ve davacının dava açmadan önce davalı taşınmazına diktiği direk nedeniyle bu yerden yararlanmasının engellendiği dikkate alınmadan ve yukarıdaki açıklamalar ışığında araştırma ve inceleme yapılmadan eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiştir.
Sonuç: Yukarıda yazılı nedenlerle, yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulüne usul ve yasaya aykırı hükmün (BOZULMASINA), peşin harcın istek halinde yatırana iadesine, 2.10.2000 gününde oybirliği ile karar verildi.