 |
T.C.
YARGITAY
14. Hukuk Dairesi
Esas No : 1998/6265
Karar No : 1998/8334
Tarih : 12.11.1998
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
GEÇİT HAKKI
ERİŞME KONTROLLU KARAYOLU
GEÇİT GENİŞLİĞİ
GEÇİT BEDELİ
KARAR ÖZETİ: 1- Erişme kontrollü karayollarına bağlantılar Karayolları Genel Müdürlüğü'nün uygun gördüğü yerlerde ve uygun gördüğü şekillerde yapılabilir.
2-Tapuda tarla kayıtlı bir taşınmaz için, kural olarak nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte geçit hakkı kurulmalıdır.
3-Geçit hakkı olarak hükmedilen yerin değeri bölgeyi iyi bilen mahalli bilirkişi veya uzman bilirkişiye tesbit ettirilmelidir.
4-Geçit bedeli mahkeme veznesine depo ettirilmeli ve hükümde bu bedelin davalıya ödenmesine karar verilmelidir.
(743 s. MK. m. 671, 672)
(1593 s. EKKK. m. 3)
Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 14.8.1996 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 20.4.1998 günlü hükmün Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü.
Davacı, 312 sayılı parseline davalıya ait 5 sayılı parselden geçit hakkı istemiş, mahkemece kabule karar verilmiş, hükmü davalı vekili temyize getirmiştir.
Yapılan inceleme sonucunda hükmün aşağıdaki nedenlerle bozulması gerekmiştir.
1- Mahkemece yapılan keşif sonucu alınan 20.4.1998 tarihli Fen Bilirkişisi raporunda, davacıya ait parsel için en uygun yolun davalıya ait parselin batı sınırından verilecek 4 metre eninde yer olduğu belirtilmiş ve mahkemede aynı yerden geçide hükmetmiştir. Kurulan yol Biga - Gönen asfaltına çıkmaktadır. Erişme Kontrollü Karayolları Kanunun 3. maddesine göre: bu tür karayollarına bağlantılar Karayolları Genel Müdürlüğü'nün uygun gördüğü yerlerde ve uygun gördüğü şekillerde yapılabilir. Erişme Kontrollü Karayolu çevresinin bu bağlantı noktalarına ulaşımı toplayıcı yollarla veya noktaya ulaşan diğer yollar vasıtasıyla sağlanır. Erişme Kontrollü Karayoluna bitişik arazi sahipleri, kiracı veya kullananların bu yola bitişik olmalarından veya başka bir sebepten dolayı arazilerinden bitişik karayoluna giriş, çıkış hakları yoktur. Bu nedenle bağlantının kurulduğu karayolunun niteliğinin araştırılması, erişme kontrollü karayolu ise anılan yasa, değil ise karayollarına ilişkin değer ve mevzuat çerçevesinde böyle bir bağlantının kurulmasının sakıncaları olup olmadığının tartışılması, gerekli görülürse karayolları trafik uzmanlarından oluşturulacak bilirkişi kurulunun düşüncelerinden yararlanılarak ulaşılacak sonuç dairesinde bir karar vermek gerekir.
2- Taraf taşınmazları tapuda tarla niteliği ile kayıtlıdır. Geçit hakları tayin edilirken tarafların menfaatleri gözetilmelidir. Bu nedenle taşınmazların özelliği itibariyle nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekirken, neden de gösterilmeden davanın ziyade bir miktar üzerinde kabulü doğru değildir.
3- Geçide hükmedilen yerin değer[ ikinci keşifte fen memuruna yaptırılmış ve bu değer üzerinden bedele hükmedilmiştir. Oysa, değer tespiti bölgeyi iyi bilen mahalli bilirkişi veya uzman bilirkişiye tesbit ettirilmelidir.
4- Mahkeme geçit yeri bedeli olan 330.000.000 TL.'nin tazminat olarak davalıya ödenmesine karar vermiştir. Oysa, geçit bedeli mahkeme veznesine depo ettirilmeli ve hükümde bu bedelin davalıya ödenmesine karar verilmelidir.
Tüm bu hususlar düşünülmeden karar verilmesi doğru görülmediğinden hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle: hükmün (BOZULMASINA), istek halinde temyiz harcı nın yatırana iadesine, 12.11.1998 tarihinde oybirliği ile karar verildi.