 |
T.C.
YARGITAY
14. Hukuk Dairesi
E. 1995/7194
K. 1995/9114
T. 5.12.1995
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
KAT KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ
TEMLİK
TAPU İPTALİ VE TESCİL
ÖZET Davacının, yükleniciden satın aldığı dairenin arsa payı ile birlikte adına tescilini isteyebilmesi için; yüklenicinin, arsa sahiplerine karşı eser sözleşmesi ile yükümlendiği edimini yerine getirmiş ve dolayısıyla kişisel hak kazanmış olması gerekir.
(818 s. BK. m. 81, 162, 163)
Davacı Onur vekili tarafından, davalılar aleyhine 3.12.1992 gününde verilen dilekçe ile kişisel hakka dayanarak tapu iptali ve tescil, mümkün olmadığı takdirde tazminat istenmesi üzerine yapılan muhakeme sonunda; davanın kabulüne ve İstanbul ili Kadıköy İlçesi Mahallesi'nde kain ve tapu sicilinin 67 pafta 316 ada 113 parsel sayısında kayıtlı taşınmazda, Coşkan ve Ceylan'a ait kat irtifaklı 100/1400 arsa payı ile bu paya tekabül eden 1. kat 1 numaralı meskenin tapu kaydının iptali ile sözü edilen arsa payı ve meskenin davacı Onur adına tapu kütüğüne tesciline dair verilen 25.5.1995 günlü hükmün, Yargıtay'ca duruşmalı olarak incelenmesi davalılar Coşkan ve Ceylan vekilleri tarafından istenilmekle; dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek, gereği düşünüldü:
Davacı Onur vekili; davalılar Coşkan ve Ceylan'ın İstanbul İli Kadıköy İlçesiÜ Mahallesi'nde kain ve tapu sicilinin 67 pafta 316 ada 113,114 ve 115 parsel sayısında kayıtlı taşınmazların malikleri olduklarını ve A Mühendislik Ticaret ve Sanayii Kollektif Şirketi (E.Ö.) ve ortakları ile sözü edilen taşınmazlara kat karşılığı inşaat yapılması hususunda anlaştıklarını, inşaatın tamamlandığını maliklerin ve daire satın alanların dairelerinde oturduklarını, müvekkilinin yükleniciden 113 parsel sayılı taşınmazda mevcut A blokta 1. katta 1 numaralı daireyi satınaldığı nı, dairenin teslim edildiğini ve onun bu dairede oturduğunu, tapusunun verilmediğini bildirerek, tapu sicilinin 67 pafta 316 ada 113 parsel sayısında kayıtlı taşınmazda, davalılar Coşkan ve Ceylan'a ait tapu kaydının iptali ile kat irtifakına göre 100/1400 arsa payı ile bu paya tekabül eden 1. katta 1 numaralı dairenin davacı Onur adına tescilini, mümkün olmadığı takdirde uzman bilirkişi aracılığıyla dairenin saptanacak bedelinin en yüksek faiz ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmesini istemiştir.
Kadıköy 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 13.12.1991 gün ve 1990/785 esas, 1991/888 karar sayılı ilamı ile, arsa sahipleri Coşkan ve Ceylan tarafından davalı Onur aleyhine açılan ve A Kollektif Şirketi temsilcisi (E.O.)'nün müdahil olduğu dava sonunda, yüklenici edimini yerine getirmediğinden ve karşı tarafın da edimini yerine getirmesini isteyecek durumda olmadığından Onur'un tapu sicilinin 67 pafta 316 ada 113 parsel sayısında kayıtlı taşınmazda 100/1400 arsa payına tekabül eden 1 nolu meskene elatmasının önlenmesine karar verilmiştir.
Dosya kapsamına, kararda yazılı delil ve gerekçelere; işbu dava ile mezkür ilam arasında taraf ve müddeabih dışında hukuki neden birliği olmadığına, HUMK.nun 237. maddesinde öngörülen koşullar gerçekleşmediğine ve bu durumda kesin hükmün varlığından sözedilemeyeceğine göre, mümeyyizler vekilinin kesin hükme ve sair hususlara değinen diğer temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
Kural olarak, arsa sahibi ile yüklenici kat karşılığı inşaat yapılması hususunda anlaştıklarında ve anlaşma koşulları yerine getirildiğinde, yüklenici kişisel hak kazanır. Bu kişisel hakka dayanarak yüklenici arsa sahibinden inşaat anlaşması uyarınca kendisine bırakılan bağımsız bölümlerin mülkiyetlerinin adına nakledilmesini isteyebilir veyahutta Borçlar Yasasının 162 ve onu izleyen maddeleri hükmünce yazılı olmak koşulu ile arsa sahibinin rıza ve muvafakatını almaya gerek görmeden, sözkonusu kişisel hakkını üçüncü kişiye temlik edebilir. 3. kişi, gerek akidi olan yükleniciye ve gerekse arsa sahibine karşı temellük ettiği kişisel hakkı ileri sürme olanağına sahiptir. Bu nedenle üçüncü, kişi kendisine satılan bağımsız bölüm veya bölümlerin mülkiyetlerinin adına nakledilmesini isteyebilir.
Haricen düzenlenen 25.10.1984 günlü kat karşılığı sözleşmesi ile arsa sahipleri Ceylan ve Coşkan ile yüklenici A Mühendislik Ticaret ve Sanayi Kollektif Şirketi (E.O.) ortakları arasında İstanbul İli, Kadıköy İlçesiÜ Mahallesi, Çatalçeşme Mevkii'nde kain ve tapu sicilinin 67 pafta 316 ada 113, 114 ve 115 parsel sayısında kayıtla taşınmazlara üç blok halinde ve her blokta 14 daire olmak üzere inşaat yapılması, toplam 42 adet dairenin 21 adedinin arsa sahiplerine ve 21 adedinin de yükleniciye ait olması hususunda anlaşmışlardır. 16.3.1989 günü düzenlenen ek sözleşme ile arsa sahipleri ve yüklenici yetkilileri geciken inşaatın daha fazla gecikmeden bitirilmesi için şantiye çalışması, harcamalar, işçi ve ekiplerin temini ve çalıştırılmaları amacı ile inşaatı Coşkan'a devretmişlerdir. Bu arada haricen düzenlenen 12.12.1989 günlü sözleşme ile yüklenici şirket temsilcisi, Onur'a eser sözleşmesinde yüklenici şirkete bırakılan dava konusu daireyi satmış ve satış bedelini aldığını bildirmiştir.
Yüklenici A Mühendislik Ticaret ve Sanayi Kollektif Şirketi (E.O.) ve ortakları vekili tarafından, arsa sahipleri aleyhlerine tazminat, A-1 ve 8-11 numaralı dairelerin tescili istemi ile Ankara Ticaret Mahkemesi'ne dava açtığı bildirilmiş, dosyaya iddia ve savunma ile ilgili dilekçe örnekleri ibraz edilmiştir. Yukarıda açıklanan kural uyarınca, davacının arsa payı ile birlikte çekişmeli dairenin adına tescilini isteyebilmesi için yüklenicinin eser sözleşmesi ile yükümlendiği edimini yerine getirmesi ve dolayısıyle kişisel hak kazanması gerekmektedir. Ankara Ticaret Mahkemesinde görülmekte olduğu bildirilen davada, yüklenicinin kişisel hak kazanıp kazanmadığı saptanacak ve bunun sonucu olarak işbu davanın da konusunu teşkil eden (A-1) ile dava dışı (8-11) nolu dairelerin tescilleri için lehte veya aleyhte bir karar verilecektir. Ankara Ticaret Mahkemesi'nce verilecek karar nazara alınarak hüküm kurulacağına göre, sözü edilen davanın işbu dava için ön mesele teşkil ettiği ve sonucunun beklenmesi, bu arada o davaya ibraz edilecek hakem kurulu kararını n da incelenmesi gerektiği düşünülmemiştir.
Ankara Ticaret Mahkemesi'nce, yüklenicinin edimini yerine getirip kişisel hak kazandığı saptandığı, (A-1 ve 8-11) numaralı dairelerin tescili için hüküm kurulmadığı ve herhangi bir nedenle sözü edilen dava sonuçlanmadığı takdirde, işbu davada, iddia ve savunma doğrultusunda inceleme ve soruşturma yapılarak uyuşmazlığın çözümlenmesi gerekmektedir. Yargılama sırasında, 19.1.1994 günü yapılan keşiften sonra Hukukçu (S.A.), İnşaat Yüksek Mühendisi (U.P.) ve Mimar (V.A.)'dan teşekkül eden bilirkişi kurulu, 18.3.1994 günlü raporlarında; dava tarihinde çekişmeli dairenin (1.650.000.000) lira değerde olduğunu, 13.2.1995 günlü ek raporlarında, 16.3.1989 günlü sözleşme ile inşaatın Coşkan'a teslim edildiğini, inşaatın tamamlanması açısından A Mühendislik Ticaret ve Sanayi Kollektif Şirketi (E.O.) ve ortaklarının ana sözleşmenin 12. maddesinin (L) bendinde belirtilen yükümlülüğünün ortadan kalktığını, keşif sırasında yapılan incelemede binaların ve ortak sosyal tesislerin tamamlandığını, dairelerin iskan edilerek konut olarak kullanıldıklarının görüldüğünü, buna göre binanın yapım oranının % 100 olduğunu bildirmişlerdir. Davalı arsa sahipleri Coşkan ve Ceylan vekileri, detaylı açıklama yaparak inşaatta eksik ve kusurlu işler bulunduğunu bildirmiş, bilirkişi kurulu raporuna itiraz etmiştir. Diğer davalar ve tespitler sırasında alınan raporların eski tarihli oldukları, inşaatın peyderpey yapıldığı, bilirkişi kurulu raporunun detaylı açıklamayı haiz olmadığı ve itiraza maruz kaldığı gözönüne alınarak,yüklenicinin inşaatı tamamlamak suretiyle kişisel hak kazanıp kazanmadığının ve dolayısiyle işbu davanın dinlenme olanağının tespiti için uzman bilirkişiler aracılığıyla mahallen keşif yapılması, inşaatın tamamlanıp tamamlanmadığı tespiti yapılan ve yapılmayan işlerin yüzde (%) olarak bildirilmesi ve parasal olarak değerlendirilmesi hususunda uzman bilirkişilerden gerekçeli rapor istenmesi gerekir. Yapılacak inceleme ve soruşturma sonunda yüklenicinin edimini yerine getirdiği ve dolayısıyle kişisel hak kazandığı anlaşılırsa, dava kabul edilmelidir. Yapılacak inceleme ve soruşturma sonunda inşaatın eksik ve yapıları işin kusurlu olduğu tespit edilirse, yükleniciye inşaatı tamamlaması ve kusurlu işi düzeltmesi veya bedelini depo etmesi için önel verilmelidir. Yüklenici önele rağmen edimini yerine getiremezse, yapılan eserin % 95 veya daha fazla oranda olduğu, noksan ve kusurlu işin tamamlanması için gerekli bedelin mütehammil derecede bulunduğu tespit edilirse, davacıya söz konusu bedeli mahkeme veznesine veya tayin edilecek tevdi mahalline yatırması için önel verilmeli ve hasıl olacak sonuç dairesinde hüküm kurulmalıdır.
Bu itibarla, eksik inceleme ve soruşturmaya istinaden ve açıklanan hususlar gözetilmeden kurulan hüküm isabetli bulunmamış ve bozulması icap etmiştir.
Sonuç Yukarıda açıklanan nedenlerle mümeyyizler vekilinin yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün (BOZULMASINA), istek halinde peşin alınan temyiz harcının yatırana iadesine, 250.000 lira duruşma vekalet ücretinin davacı Onur'dan tahsili ile davalılar Coşkan ve Ceylan'a ödenmesine, 5.12.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi