T.C.

YARGITAY

14. Hukuk Dairesi

E. 1994/640

K. 1994/5392

T. 17.5.1994

Yargıtay içtihatları bölümü

Yargıtay Kararı

MEDENİ KANUNUN 650. MADDESİ UYARINCA TESCİL

İYİNİYET

KARAR ÖZETİ: Ölünceye kadar bakma vaadi sözleşmesi uyarınca adına tescil edilen taşınmaz üzerine bina yapan, ancak daha sonra, ölünceye kadar bakma vaadi sözleşmesinin mirasçılarda mal kaçırmak amacıyla yapıldığı gerekçesiyle, tapu kaydı mahkeme hükmüyle iptal edilen davacının iyiniyetli olduğundan sözedilemez Bu durumda MK.nun 650. maddesi uyarınca açılan tescil davasının iyiniyet unsurunun yokluğu nedeniyle reddi gerekir.

(743 S.MK.m.650)

Davacıvekili tarafından, davalılar aleyhine 24.9.1990 gününde verilen dilekçe ile 650, 655. maddelerine dayalı olarak tapu iptali ve tescil istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 19.10.1993 günlü hükmün Yargıtay'ca incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle; süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek, gereği düşünüldü:

Davacı ve davalıların müşterek murisi fırıncıdır. Tapudan adına kayıtlı bir gayrimenkulü bulunmaktadır Bu gayrimenkulde fırın Yaptırmış ve meslek ve sanatını da icra etmiştir. Muris, hali vakti yerinde olan bir kişidir. Ölünceye kadar bakma akdi uyarınca taşınmazı oğluna verip, ondan bu nedenle karşı edim bekleyecek bir kişi değildir. Muris baba ölünceye kadar bakma akdi gereği Hasan'a taşınmazı tapudan intikal ettirmiş ise de ölümü üzerine mirasçılarının açmış Olduğu iade davası kabul ile, murisin, mirasçılardan mal kaçırmak amacına matuf olarak intikali Hasan'a yaptığı kabul edilerek tapunun bir kısım mirasçılara iadeten intikali sağlanmıştır. iade davasını ana açmadığından ananın payı Hasan üzerinde bırakılmıştır Ayrıca, Hasan'ın ölen babasından dolayı payıda vardır. Böyle bir mülkiyet durumu olan taşınmazın Hasan, bu kez MK.nun 650. maddesine dayanarak kardeşlerinin payının bedeli karşılığında adına tescilini istemiştir. Ne var ki, MK.nun 650. maddesi geçersiz satışlara dayanarak gerçekte bir malı samimiyetle satın alan kişinin şekil noksanlığından ve benzeri işlerden dolayı malik tarafından tapusunun kendisine verilmesinden cayılması durumlarında uygulanan bir maddedir. Bu maddeye göre bir sözleşme ile taşınmazı alan kişi satıcının kendisine gayrimenkulün tapusunu vereceği inancına kapılarak böyle bir duygu ile taşınmaz üzerine muhtesat meydana getirmesi halinde bu muhdesatın değerinin arzın değerinden açıkça fazla çıkması durumunda bedeli karşılığında taşınmazın mülkiyetini isteyebileceği imkanı olayımızda bulunmamaktadır. Zira, muris ile davacı arasında gerçekte bir ölünceye kadar bakma sözleşmesi düzenlenmediği, muvazaalı bir işleme girildiği mahkeme kararı ile sabit olduğundan artık davacının böyle bir akde dayanarak iyiniyetinin varlığından bahisle temliken tescil istemeyeceğinin kabulü gerekir. Bu nedenle, Mk.nun 650. maddesinin ana sırrına aykırı bir istemin reddi gerekirken yazılı olduğu üzere kabulüne karar verilmesi doğru görülmediğinden hükmün bozulması gerekmiştir.

Sonuç : Yukarıda açıklanan nedenlerle davalılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün (BOZULMASINA), temyiz harcının istek halinde yatırana iadesine, 17.5.1994 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Dava konusu taşınmaz tarafların müşterek miras bırakanı Mehmet'e ait iken, ölünceye. kadar bakma akdine müsteniden, adı geçence davacı Hasan'a 14.4.1966'da tapuda temlik edilmiştir.

Mehmet'in ölümünden sonra mirasçılarından bir kısmı Hasan aleyhine ölünceye kadar bakma sözleşmesinin muvazaaya dayalı olduğu iddiasıyla tapu iptali ve tescil davası açmışlar ve sonuçta Mahkemece davanın kabulüne ve payları oranında iptale karar verilmiş ve bu karar yasa yollarından geçerek kesinleşmiştir.

İşte davacı bu karardan sonra, taşınmazın sözleşme uyarı uca kendisine temlikini takiben 1968 yılında yeni bir fırın inşa ettiğini bildirerek iyiniyetle yaptığı bu bina nedeniyle MK.nun 650. maddesi mucibince temliken tescil istemiyle eldeki davayı açmıştır.

Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, davalıların temyizi üzerine konu Dairemize intikal etmiş, çoğunluk görüşü yukarıda yazılı olduğu üzere kararın bozulması yolunda oluşmuştur.

Medeni Kanunun 650. maddesinin uygulanabilmesi için, özetle ve öncelikle iki genel koşulun gerçekleşmesi zorunludur. Bunlardan objektif koşul diyebileceğimiz ilki, bina değerinin arsa değerinden fazla olmasıdır. Subjektif koşul olarak nitelenen ikincisi ise, bina sahibinin bunu inşa ettiği sırada iyiniyetli bulunmasıdır. Buradaki iyiniyetin subjektif iyiniyet olduğu hususu öğreti ve uygulamada tartışmasızdır.

Dairemiz çoğunluğu, "... muris ile davalı arasında gerçekte bir ölünceye kadar bakma sözleşmesi düzenlenmediği, muvazaalı bir işleme girişildiği mahkeme kararıyla sabit olduğundan artık davacının böyle bir akte dayanarak iyi niyetinin varlığından bahis/e temliken tescil istenemeyeceği gerekçesiyle kararın bozulması gerektiği sonucuna ulaşmıştır. Başka bir anlatımla, önceki davanın iyi niyeti ortadan kaldırdığı kabul edilmiştir.

Aşamaları özetlenen ve temyiz incelemesi sonucu ulaşılan çoğunluk görüşü yukarıda yer alan davada, inancımıza göre davacı iyini etli sayılmalıdır. Şöyle ki;

Davacı ölünceye kadar bakma aktine dayanarak tapuda kendisine yapılan temlikten hemen sonra taşınmaz üzerine bina(firın) inşa etmiştir. Bu binayı yaparken tapu kendi adınadır. Başka bir anlatımla taşınmazın tapu ile malikidir. Bir taşınmaza tapu ile malik olan kişionu dilediği gibi kullanabilir.

Adına oluşan tapunun muvazaa nedeniyle çok sonra iptali onun kötü niyetli kabulü için başlı başına bir neden olarak değerlendinilemez. Çünkü, 1 .4 .1974 tarih ve 1974/1-2 sayılı İçtihadları Birleştirme Kararında da açıkça vurgulandığı üzere, görünürdeki satış sözleşmesi muvazaalı olduğundan, gizli bağış sözleşmesi de şekil (biçim) koşulundan yoksun bulunduğundan geçersiz sayılmaktadır. Kararda geçensizliği, özellikle gizli, bağışın geçersizliğini kötü niyete bağlayan hiçbirgörüş yer almamıştır. Bu neden/edin ki, şekil koşulunun noksantığı munisin temlik irade ve arzusunu ortadan kaldırmaz. Nitekim, 'tapulu taşınmaz/aruz hanici satışlarında alıcıyı iyi niyetli görerek onun MK.nun 650. maddesinden yararlanabileceğini öngören 5.7 .1944 tarih ve 1944112-26 sayılı İçtihatları Birleştirme Kararı da 'bu düşünceyi özellikle destekleyip pekiştirmektedir.

Miras bırakanın geçersiz bin işlemle de olsa, alıcıyı malik kılma ve dolayısiyle onu bu taşınmazda dilediğince tasarrufta etme, bu meyanda bina yapma gibi imkanları bahşeden muvafakatı ve iradesiyle taşınmazı ona temlik etmiş bulunması karşısında alıcıyı MK.nun 650. maddesi hükmüne göre iyiniyetli saymak gerekir. Hele yukarıda değinilen 5.7.1944 tarih ve 1 944/12-26 sayılı İçtihatları Birleştirme Kararı dikkate alındığında, onu iyiniyetli saymak bir anlamda zorunludur. Aksinin kabulü, böyle bir temlikle taşınmaz edinen kişinin hiçbir zaman taşınmazını tasarruf edememesine ve üzerine bir şey yapamamasına müncer olacaktır ki hukukun buna cevaz verdiği düşünülemez.

Yukarıda açıkladığım nedenlerle sayın çoğunluğun görüşüne katılamıyorum.

Mehmet Handan SURLU

Üye