 |
T.C.
YARGITAY
14. Hukuk Dairesi
E:1988/2377
K:1988/4165
T:31.05.1988
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- MERA - YAYLAK VE KIŞLAK DAVALARI
- MERAYA ELATMA
* ÖZET:Kuruluş tarihi bilinmeyen köylerin, kadim köy olduklarının kabulü gerekir.
Çekişmeli taşınmazlarla ilgili bir tahsis kararı olmadığının saptanması durumunda, eldeki ve toplanacak kanıtlar değerlendirilerek, çekişmeli mer'ada kadim yararlanma hakkının hangi köye ait Olduğunun belirlenmesi suretiyle uyuşmazlık çözümlenmelidir.
Mer'a, yaylak ve kışlak davalarında, idari belge ve kararlar ile mülki sınırlar gözönüne alınmaz.
(YİBK., 31.5.1965 gün ve 2/4 s.)
Davacı Şeyhyusuf Köyü vekili tarafından, davalı Hacıhalil Köyü aleyhine 29.7.1980 gününde verilen dilekçe ile mer'aya müdahale ve muarazanın önlenmesi istenmesi üzerine yapılan muhakeme sonunda, çekişmeli mer'adan taraf köylerin müştereken yararlandıklarının saptanmasına, davanın kısmen kabul ve kısmen reddine dair verilen 16.7.1987 günlü hükmün Yargıtay'ca, duruşmalı olarak incelenmesi davacı ve davalı köyler vekilleri tarafından istenilmekle; dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek, gereği düşünüldü:
Dava, mer'aya vaki muaraza ve elatmanın önlenmesi istemine ilişkindir. Kamu mallarından olan mer'a yaylak ve kışlak davaları, tahsis belgesinin uygulanması; tahsis belgesi yok ise, kadim yararlanma hakkının saptanması suretiyle çözümlenir. Bu kabil davalarda, idari belge ve kararlar ile 31.5.1965 gün 2/4 sayılı içtihadı Birleştirme Kararında belirtildiği vechile mülki sınırlar nazara alınmaz.
Erzurum Köy Hizmetleri Müdürlüğü, Toprak Tevzi Komisyonunca Şeyhyusuf Köyünün tamamının ölçüldüğünü ve haritaya bağlandığını, sözü edilen komisyonun Hacıhalil Köyünde herhangi bir çalışması olmadığını bildirmiştir ilgili mercice gönderilen haritada, mer'alar gösterilmiştir. Bu durumda Horasan ve Erzurum Köy Hizmetleri Müdürlüklerinden taraf köylere mer'a tahsisi yapılıp yapılmadığının sorulması, tahsis yapılmış ise ilgili evrakın ve bu arada haritanın istenilmesi, tarafsız mahalli ve teknik bilirkişiler aracılığıyla söz konusu belgelerin ve haritanın araziye uygulanması, teknik bilirkişilere keşfi izlemeye ve infaza elverişli ölçekli kroki düzenlettirilmesi ve varılacak sonuç dairesinde bir hüküm kurulması gerekir.
Öte yandan, vaki soruşturma sonunda, taraf köylerin 1928 yılından önce kuruldukları ve kuruluş tarihlerinin bilinmediği anlaşılmıştır. Bir köyün resmi mercilerin kayıtlarında yazılı olmaması, o köyün sonradan kurulduğu anlamına gelmez. Kuruluş tarihi bilinmeyen köylerin, kadim, köy oldukları kabul edilir. Kuruluş tarihleri bilinemeyen her iki köyünde kadim köy oldukları anlaşılmakla; çekişmeli taşınmazla ilgili bir tahsis kararı olmadığının bildirilmesi halinde mevcut ve toplanacak deliller değerlendirilerek çekişmeli mer'ada kadim yararlanma hakkının hangi köye ait olduğunun saptanması suretiyle uyuşmazlık çözümlenmelidir. Bu bakımdan keşfin ve mevcut delillerin uyuşmazlığın çözümü için yeterli olmadığı kabul edilerek yeniden keşfe verildiği halde, bilahare gerekçe gösterilmeden keşiften sarfmazar edilmesi doğru görülmemiştir.
Kabule göre de;
İdari belge ve kararların, bu kabil davalarda nazara alınmayacağı kuralına uyulmamış, mahalli bilirkişi Haydar'ın sözlerinin müşterek yararlanmaya tahakkuk etmediği dikkati çekmemiş ve mevcut delillerin takdirinde de yanılgıya düşülmüştür.
Ayrıca, davacı Şeyhyusuf Köyünün çekişmeli mer'ada müşterek yararlanma hakkına, davalı Hacıhalil Köyünün el atmasının önlenmesine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu vechile hüküm tesisi, usül ve yasaya aykırıdır.
Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün (BOZULMASINA), istek halinde. peşin alınan temyiz harçlarının temyiz edenlere iadesine, taraflardan üçbiner lira duruşma. vekalet ücretinin tahsili ile toplam altıbin lira duruşma vekalet ücretinin üçbin lirasının Şeyhyusuf ve üçbin lirasının da Hacıhalil Köyüne ödenmesine, 31.5.1988 gününde oybirliğiyle karar verildi.