 |
T.C.
YARGITAY
13. Hukuk Dairesi
E: 2003/2256
K: 2003/5719
T: 8.5.2003
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
4721/m.1,2,4
4531/m.1,2
Taraflar arasındaki kira uyarlaması davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün davacı avukatı tarafından duruşmalı davalı avukatınca da duruşmasız olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davalı vekili avukat Nilgün Ata ile davacı vekili avukat Halil Duruk'un gelmiş olmalarıyla duruşmaya başlanılmış ve hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra karar için başka güne bırakılmıştı. Bu kez temyiz dilekçesinin süresinde olduğu saptanarak dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Davacı şirket, yapımcısı ve kiracısı olduğu 1300 m2 alanlı Mesih Paşa Camii müştemilatından sayılan tarihi Mreleon Sarayını, davalıdan 7.7.1994 tarihli ve 10 yıl süreli kira sözleşmesi ile kiraladığını, taşınmazı 3.000.000 Dolar harcayıp imar ve ihya ederek bugünkü haline getirdiğini, davalının 8.7.2001 tarihinden itibaren aylık kira bedeli 2.579.000.000 TL ödenmesini talep ettiğini, talep edilen kira bedelinin fahiş olduğunu, sözleşmenin düzenlenmesinden sonra yaşanan ekonomik kriz nedeniyle çarşı haline getirilen 28 dükkandan oluşan mecurun niteliğini kaybettiğini, halen boş bir depo haline geldiğini, Laleli piyasasının çöktüğünü, edimler arasındaki dengenin aleyhine bozulduğunu ileri sürerek, aylık kira bedelinin aylık 400.000.000 TL.na uyarlanmasını istemiştir.
Davalı, davacının taşınmazı serbest iradesi ile kiraladığını, sözleşme hükümlerine göre, bu davayı açmaya hakkı olmadığını bildirerek, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, dava tarihinden itibaren aylık kira bedelinin 1.250.000.000 TL.na uyarlanmasına karar verilmiş; hüküm, davacı ve davalı tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacının tüm, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Kira parasının uyarlanması istenen taşınmaz mal, ihale yolu ile davacı yanca kiralanmış ve taraflar arasında 7.7.1994 tarihli ve 10 yıl süreli kira sözleşmesi düzenlenmiştir. Davacı, davalı tarafından 8.7.2001 tarihinden itibaren ödenmesi istenen aylık 2.579.000.000 TL kira bedelinin, yaşanan ekonomik kriz nedeniyle fahiş olduğunu, edimler arasındaki dengenin aleyhinde bozulduğunu ileri sürerek kira bedelinin uyarlanmasını istemiştir. Ancak davacı, taşınmazı açık arttırma yolu ile kiralamış olduğundan, sözleşmeyi emsal rayiç ve onu etkileyen koşulları gözönünde tutarak serbest iradesi ile imzaladığının kabulü gerekir. Davacı, her ne kadar serbest iradesi ile sözleşmeyi imzalamadığını ileri sürmüş ise de bu konuda sözleşmenin düzenlendiği tarihten 1 yıl içerisinde dava açmamış, bu davanın açıldığı 10.8.2001 tarihine kadar sözleşme koşullarına uygun olarak kira parasını ödemiştir. Bu itibarla, kira bedelinin günün koşullarına uyarlanmasını talebe hakkı bulunmamaktadır. Ne varki 17.2.2000 tarihinde yürürlüğe giren 4531 sayılı yasa ile 2000 yılı kira bedelinin % 25, 2001 yılı kira bedelinin ise % 10 oranında artırılacağı hükmü getirilmiştir. Bu nedenle kanunun yürürlükte kaldığı 2001 yılı kira döneminde sözleşme ile kararlaştırılan artış hükmü yerine, az yukarıda açıklanan yasanın öngördüğü artış hükmünün uygulanması gerekir. Mahkemece, ihtilafsız olan bir önceki yıl aylık kira bedelinin olan 1.635.000.000 TL üzerinden % 10 oranında artış yapılarak 2001 yılı kira bedelinin belirlenmesi ve hasıl olacak sonuca uygun bir karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile hüküm tesisi usul ve yasaya aykırıdır. Bozma nedenidir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan 1. bent gereğince davacının tüm, davalının diğer temyiz itirazının reddine, temyiz olunan kararın 2. bentte açıklanan nedenle davalı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 275.000.000 lira duruşma avukatlık parasının davacıdan alınarak davalıya ödenmesine, 8.5.2003 gününde oybirliğiyle karar verildi.