Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü:

Cep telefonu abonesi olan davacı; karşılığında hiçbir hizmet vermediği halde davalının "aylık sabit ücret" adı altında kendisinden haksız olarak ücret almakta olduğunu öne sürerek ödemiş olduğu aylık sabit ücretler tutarının faizi ile birlikte ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

Davalı; cep telefon aboneliğinin, sabit telefon aboneliğinden tamamen farklı, mobil-gezgin bir abonelik olduğunu, konuşma yapılmasa dahi GSM sisteminin aboneyi günün 24 saatinde izlediğini fiziksel yer hareketlerini takip ettiğini, aylık sabit ücretin bu hizmetler karşılığında alındığını beyanla davanın reddini dilemiştir.

Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.

Davadaki uyuşmazlığın davalının davacı aboneden almakta olduğu aylık sabit ücretin bir hizmet karşılığında alınıp alınmadığı, dolayısıyla davacının davalıya her ay sabit ücret ödeme borcunun bulunup bulunmadığında toplandığı anlaşılmaktadır.

Bu nitelikteki bir uyuşmazlığın sağlıklı bir çözüme kavuşturulması öncelikle davada dayanılan "Türkcell Mobil Telefon Abonelik Sözleşmesi" ile bunun düzenlenmesine esas, davalı Türkcell ile dava dışı Ulaştırma Bakanlığı arasında imzalanmış olan GSM-Pan Avrupa Mobil Telefon Sisteminin Kurulması ve işletilmesiyle ilgili Lisans verilmesine ilişkin "İmtiyaz Sözleşmesi" hükümlerinin birlikte değerlendirilip yorumlanmasına bağlıdır.

Abone Sözleşmesinde;

Servis: Türkcell'in abonelerine sunmuş olduğu mobil telefon, mobil telefon / fax, mobil telefon / data olarak adlandırılan temel haberleşme hizmeti, Ek Servis: Türkcell'in abonelere sunmuş olduğu temel haberleşme hizmetlerinin dışındaki tüm hizmetler, Tarife: Bakanlık tarafından belirlenen ve onaylanan azami fiyat sınırları içinde kalmak suretiyle işletmeci tarafından serbestçe belirlenen konuşma ücretleri bilgilerini içeren abonelere uygulanan fiyat listesi olarak tanımlanmış, (md. 3) Mali Hükümler başlıklı 5.1 maddesinde "Abone, Türkcell'in duyurmuş olduğu tarifede yer alan konuşma ücreti, aylık sabit ücret, ayrıntılı fatura ücreti, tesis ücreti (bir kere alınır), ek servislerin bedelini yasalarda belirtilmiş olan tüm vergi resim ve harçlarla birlikte.... ödemekle yükümlüdür" hükmüne yer verilmiştir.

İmtiyaz Sözleşmesine;

Sözleşmenin Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde tüm yurt sathını kapsayacak şekilde bir GSM hücresel mobil telefon sistemi kurulması geliştirilmesi ve işletilmesi, abonelik hizmet merkezleri kurulması ve aboneler ile sözleşmeler imzalanması da dahil olmak üzere abonelere hizmetlerin pazarlanmasını kapsadığı (md. 3) belirlendikten sonra GSM mobil telefon hizmeti, GSM mobil telefon sistemi vasıtasıyla uygun terminal cihazına sahip kullanıcılara sağlanan telekominikasyon hizmeti, Abone; GSM sisteminden verilen hizmetlerden yararlanmak üzere işletmeci ile sözleşme yapan gerçek ve tüzel kişi, Abone Sözleşmesi; GSM sisteminin kullanımı için önceden Bakanlık tarafından onaylanan ve işletmeci ile aboneler arasında her hizmet paketine göre imzalanan Tip Sözleşme, Brüt gelir, her türlü vergi, resim, harç ve fonlar dahil olmak kaydıyla tesis ücretleri, aylık sabit ücretler, haberleşme ücretleridir şeklinde tanımlamalara yer verilmiş (md. 5) tarife başlıklı 12. maddesinde ise "Bakanlık GSM hizmeti için azami fiyatı, işletmecinin de görüşünü almak suretiyle, yurt dışında benzer hizmetler için uygulanan tarifeleri de dikkate alarak.... belirler ve onaylar" hükmü getirilmiş, 10. maddesinde de "verilecek hizmetler" sayılmıştır.

Her iki sözleşmenin özellikle az yukarıda açıklanan hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; abone sözleşmesinin İmtiyaz Sözleşmesinin bir sonucu olduğu, ona sıkı sıkıya bağlı bulunduğu, imtiyaz sözleşmesinin dava dışı Bakanlığın kanundan doğan idari tasarruf hakkına dayalı olarak düzenlendiği, Abone Sözleşmesinin ise davalı Türkcell'in vereceği GSM mobil telefon hizmetleri için genel işlem şartlarını da içerir şekilde davalı tarafından düzenlenmiş ve Bakanlıkça da onaylanmış tek tip bir sözleşme olduğu gerek imtiyaz ve gerekse abone sözleşmesinde uyuşmazlığa konu aylık sabit ücretlerin ödenmesi gerektiğine işaret edildiği sonucuna ulaşılmaktadır.

Hemen belirtelim ki, dava dışı Ulaştırma Bakanlığı ile davalı Türkcell'in imtiyaz sözleşmesi imzalaması tek tip abone sözleşmelerinin ve tarifelerin bakanlıkça onaylanması, Bakanlık yönünden bir idari tasarruf ve işlemdir. İdari tasarruf ve işlemler, yetkili idari makam tarafından geri alınmadıkça veya idari yargı yerinde iptal ettirilmedikçe hükmünü icra ettirir ve bağlayıcı olur. O nedenle de denilebilir ki aylık sabit ücret ödenmesinin dayanağı bir idari tasarruf ve işlemdir. Bu durumda abone idari işlem ve tasarruf, yöntemince ortadan kaldırılıncaya kadar aylık sabit ücret ödemek durumundadır. Ne varki, genel kural böyle olmakla birlikte somut olayın özelliği de gözardı edilmemelidir. Şöyle ki;

Gerek Abone sözleşmesinde gerekse İmtiyaz Sözleşmesinde; aylık sabit ücretin, hizmet verilmese dahi sözleşme ilişkisi devam ettiği sürece aboneden alınacağına dair bir hüküm bulunmamaktadır. Aksine özellikle imtiyaz sözleşmesinde, sözleşmenin "hizmetlerin pazarlanmasını" kapsadığı, GSM mobil telefon hizmetinin "abonelere sağlanan telekominikasyon hizmeti" olduğu vurgulanmış 'verilecek hizmetler" de açıklanmıştır.

Bu durumda, idari tasarruf ve işlemlerde sözleşmeler ile tarifelerde alınması öngörülen "aylık sabit ücretin bunun için verilecek ayrı bir hizmet koşuluna bağlanmış olduğunun idari işlem ve tasarrufun gerçekte bunu amaçladığının kabulü gerekir. Esasen davalı Türkcell dahi sabit ücret alınmasının hizmet koşuluna bağlı olduğunu kabul etmekte ve o nedenle de davada sabit ücretin bir hizmet karşılığında alınmakta olduğunu savunmaktadır.

Zaten aksine bir kabulün, çağdaş hukuk devletinde hiçbir zaman yeri olmamak gerekir.

Aylık Sabit Ücretin, diğer ücrete tabi hizmetler dışında hangi hizmetler karşılığında alındığına ilişkin sözleşmelerde bir hüküm bulunmadığına göre Adli yargı yerinde sabit ücret karşılığında ayrık bir hizmet verilip verilmediğinin araştırılıp değerlendirilerek davadaki uyuşmazlığın çözümlenmesi gerektiğinde ise asla duraksanmamalıdır.

Bu bağlamda; GSM mobil telefon sistemi ve bu sistem içinde verilmekte olan hizmetlerin tesbiti tamamen teknik ve özel bilgiyi gerektireceği için hakimin hakimlik mesleği bilgisiyle bunu tesbit edemeyeceği de gözardı edilmemelidir. Öyleyse mahkemece yapılacak iş; davalı Türkcellden tarifelerde yazılı bulunan ücretlerin özellikle aylık sabit ücretin hangi hizmetler karşılığı olarak belirlendiklerine ait varsa kayıt ve belgeleri isteyip dosya içine almak, aylık sabit ücret karşılığında davalı aboneye ücrete tabi diğer hizmetler dışında ayrıca bir hizmet verilip verilmediği hususunda GSM mobil telefon sistemi ve hizmetleriyle ilgili konularda uzmanlıkları belirlenen bilirkişi veya kurulundan taraf ve Yargıtay denetimine elverişli, dayanaklarını gösterir, gerekçeli düşüncede alınmak suretiyle saptamak bunun sonucuna uygun olarak bir karar vermekten ibarettir.

Mahkemenin taraf iddia ve savunmalarıyla dosyadaki delilleri değerlendirmede yanılgıya düşerek, somut olaya uygun düşmeyen gerekçelerle yazılı şekilde eksik inceleme ile karar vermesi usul ve kanuna aykırı olup, bozma nedenidir.

Sonuç: Temyiz olunan mahkeme kararının davalı yararına (BOZULMASINA), peşin harcın istek halinde iadesine, 27.11.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972