 |
T.C.
YARGITAY
13. Hukuk Dairesi
Esas No : 1998/998
Karar No : 1998/1639
Tarih : 23.2.1998
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- KİRA AKDİNİN SÜRESİ DOLMADAN KİRACININ TAŞINMAZI TAHLİYESİ ( 5 Nisan 1994 Ekonomik Kararlarının Mücbir Sebep Teşkil Etmesi )
- MÜCBİR SEBEP NEDENİYLE KİRA AKDİNİN FESHİ ( Kiracının 5 Nisan 1994 Ekonomik Kararları Nedenine Dayanması )
- TAZMİNAT MİKTARININ TESBİTİ ( Mücbir Sebep Yüzünden Kira Süresi Dolmadan Taşınmazın Kiracı Tarafından Tahliyesi Durumunda )
818/m.264,44
DAVA : M.K. vekili avukat Y.U. ile H.M. vs. vekili avukat A.T. aralarındaki dava hakkında İzmir 12. Asliye Hukuk Hakimliği'nden verilen 14.7.1997 tarih ve 1042-687 sayılı hükmün Daire'nin 11.12.1997 tarih ve 8594-10207 sayılı ilamı ile onanmasına karar verilmişti. Süresi içinde davacılar avukatı tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosya incelendi, gereği konuşuldu.
KARAR : Davacı, maliki bulunduğu taşınmazı 1.3.1993 tarihli kira sözleşmesi ile beş yıl süreyle davalıya 1550 Dolar karşılığında kiraladığını, davalının kira süresi bitmeden 1.7.1994 tarihinde kiralananı tahliye ettiğini, dört ay sonra daha düşük bedelle yeniden kiraya verebildiğini, bu nedenle zarara uğradığını, ayrıca mecurun hor kullanıldığını da ileri sürerek şimdilik toplam 271.900.000 TL'nin tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalılar, hükümetin almış bulunduğu 5.4.1994 tarihli ekonomik kararların Dolar'ın ani yükselmesine neden olduğunu, son olarak TL üzerinden ödemede bulunduğunu savunarak, davanın reddini dilemişlerdir.
Mahkemece, 801.900.000 TL'nin davalılardan alınmasına karar verilmiş; hüküm davalılarca temyiz edilmiş; Dairemizce bozulmuş, bu defa davacı karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
Taraflar arasında düzenlenmiş bulunan 1.3.1993 başlangıç tarihli beş yıllık kira sözleşmesi devam ederken, Dolar bazında kararlaştırılan kiranın geçici protokolle TL'ye dönüştürülmesine davalı taraf uymadığından, bu protokol hükümsüz sayılmıştır. Davalı kiracı, kira sözleşmesi sona ermeden 1.7.1994 tarihinde kiralananı tek taraflı olarak davacının muvafakatını almadan tahliye etmiş olduğundan, kural olarak kira sözleşmesinin sonuna kadar kira parasından sorumludur. Ancak davacı kiralayanın da boşalan kiralananı aynı şartlarda yeniden kiraya çıkarması ve kiralaması için gerekli çabayı sarfetmesi BK 44. maddesi gereğidir. Bu itibarla kiralanının davalıyla olan kira sözleşmesindeki şartlarla ve kira bedeliyle ne kadar sürede kiraya verebileceği belirlenmelidir. Her ne kadar bu konuda bilirkişi dinlenilmiş ve iki ayda kiraya verilebileceği belirtilmişse de bu bilirkişiler hangi şartlarla kiraya veribeleceği hususunu açıklığa kavuşturmamışlardır. Mahkemece, bilirkişilerden ek rapor alınması veya yeniden seçilecek bilirkişilerden yeni bir rapor alınması gerekir. Öte yandan davalı, 5 Nisan 1994 tarihli ekonomik kararlara dayandığına göre bu kararların davalıya getirdiği yük bakımından Borçlar Kanunu'nun 264. maddesi uyarınca davalı bakımından aktin feshi için mücbir sebep kabul edilmesi gerekir. Taşınmazın sözleşmede belirlenen şartlarla ve kira bedeliyle daha uzun sürede kiraya verilebileceği tespit edildiği takdirde, davalının sorumlu olacağı tazminat miktarı altı aylık kira ile sınırlı olacaktır. Ancak davacı dört ay sonra kiraya verdiğine göre bu dört aydan sonraki altı aya kadar olan iki aylık kira farklarından da davalının sorumlu olması gerekir. Mahkemece açıklanan konulara ilişkin olarak araştırma ve inceleme yapılmadan yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bozma nedenidir. Ne var ki mahkeme kararı bu gerekçelerle araştırmaya yönelik olarak bozulacak iken, sadece davalının iki aylık kira parasından sorumlu tutularak hüküm kurulması gerektiği gerekçesiyle bozulmakla yetinilmiş olduğu, yeniden yapılan incelemeyle anlaşıldığından, davacının karar düzeltme istemi kabul edilmeli, Dairemizin bozma kararı kaldırıp, mahkeme kararı yeniden bozulmalıdır.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının karar düzeltme isteminin kabulüne 11.12.1997 tarih ve 8594- 10207 sayılı bozma kararının kaldırılmasına, mahkeme kararının BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 23.2.1998 tarihinde, oybirliği ile karar verildi.