 |
T.C.
YARGITAY
13. Hukuk Dairesi
E. 1997/828
K. 1997/1209
T. 24.2.1997
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
KİRA UYARLAMASI
KİRA PARASININ ARTIRILMASI
KARAR ÖZETİ: Uzun süreli kira sözleşmelerinde, kira parasının, günün koşullarına göre, her yıl yenileneceği belirtilmişse, kira bedelinin tespiti, uyarlama davası şeklinde değil, kira tespiti davası olarak sulh hukuk mahkemesinden istenebilir.
(743 s. MK. m. 1, 2, 4)
(1086 s. HUMK. m. 8, 76)
Taraflar arasındaki uyarlama davasının yapılan yargılaması sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraflar avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı kiralayan, davalının 900.000 lira aylık kira bedeli ödediğini, ekonomik koşullar nedeniyle sözleşmenin katlanılamayacak hale geldiğini öne sürerek, aylık kira bedelinin 40.000.000 lira olarak uyarlanmasına karar verilmesini istemiştir.
Davalı, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, aylık kira bedelinin 35.000.000 lira olarak uyarlanmasına, karar verilmiştir. Hüküm, her iki tarafça temyiz edilmiştir.
1- Taraflar arasında, 1.1.1991 başlangıç tarihli ve üç yıl süreli kira sözleşmesi yapılmıştır. Bu sözleşme, aynı koşullarla 1.1.1994 tarihinden başlamak üzere üç yıl daha uzatılmıştır. Son sözleşme, ilk sözleşmenin tüm özel koşullarıyla birlikte uzatıldığına göre, ilk sözleşmedeki özel koşulların bu dönem için de uygulanması zorunludur.
1.1.1991 başlangıç tarihli ilk sözleşmenin hususi şartlar 3. maddesinde, üçüncü yıl başında, kira parasının günün koşullarına göre uyarlanacağı kararlaştırılmıştır. Kira sözleşmesi uzun süreli olmasına rağmen taraflar, kira parasının her yıl artırılacağı miktarı saptamışlar ve özellikle dava konusu dönem için kira parasının günün koşullarına göre saptanacağını kabul etmişlerdir. Böyle bir kararlaştırma tarafları bağlar. Taraflar, kira parasının miktarında anlaşamadıklarına göre, ancak kira parasının tespiti için dava açmak hakkına sahiptirler. Oysa, hâkimin istisnaen sözleşmeye müdahalesini öngören uyarlama ise uzun süreli olup, kira miktarının tespiti yönünden bir kararlaştırmanın bulunmaması yada bulunsa dahi bu kararlaştırmanın, edimler arasındaki dengenin bozulmasına neden olacak miktarda olması halinde söz konusu olur. Uyuşmazlık konusu davada davalı, sözleşmenin günün koşullarına uyarlanmasını istemekte, aksine kira parasının sözleşmeye uygun biçimde tesbitini istemektedir. O halde bu dava, sözleşmenin günün koşullarına uyarlanmasına ilişkin bir davadan çok, bir kira tespiti davasıdır.
Mahkemece, bu yön gözetilerek dava dilekçesinin görev yönünden reddedilerek dosyanın sulh hukuk mahkemesine gönderilmesi gerekir. Aksine düşüncelerle isteğin kabul edilmiş olması bozmayı gerektirir.
2- Bozma nedenine göre davacının temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer yoktur.
SONUÇ : 1. bentte açıklanan nedenlerle temyiz olunan kararın davalı yararına (BOZULMASINA), ikinci bent gereğince davacının temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin harcın istek halinde iadesine, 24.2.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi.