 |
T.C.
YARGITAY
13. Hukuk Dairesi
Esas No : 1997/6998
Karar No : 1997/7488
Tarih : 2.10.1997
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
Taraflar arasındaki uyarlama davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.
KARAR
Davacı, davalıların 1/3'er oranında paydaş bulundukları mecuru 1.5.1993 tarihli kira sözleşmesi ile kiraladığını, 1.5.1998-30.4.1994 döneminde aylık kira bedelinin 3.200 DM olduğunu, 1.5.1994 tarihinde başlayan kira dönemi başında 5.4.1994 tarihinde ülke genelinde uygulanan Ekonomik istik r ar önlemleri dikkate alınarak aylık kiranın 30.000.000 TL. olarak belirlendiğini, 1.5.1995 tarihinde başlayan kira döneminde aylık kiranın %160 artırılarak 80.000.000 TL. çıkarıldığını, ancak davalıların 3200 DM. esasına göre tek yanlı olarak belirledikleri aylık 99.200.000 TL. kira isteminde bulunduklarını ve hakkında icra takibine giriştiklerini, 1.5.1996 tarihinde başlayan dönemde de 3200 DM. esasına göre aylık kira farkı istenildiğini, kira ilişkisinin kurulduğu tarihte 1 DM.in kur bedelinin 3750 TL. 1.5.1996 tarihinde ise l DM.in 49.000 TL.düzeyinde olduğunu, bu durumun edimler arasında fahiş bir dengesizlik yarattığını ileri sürerek, 1.5.1996 tarihinde başlayan dönemde kira bedeli olan 132.000.000 TL.nin hak ve nesafete uygun bulunduğunun tesbiti ile yıllık kira zamlarında 3200 DM.esasından dönülerek, yargı mercilerine benimsenen ilke ve kurallara göre zam yapılmasının yeterli bulunduğuna, sözleşmenin bu şekilde uyarlanmasını istemiştir.
Davalılar, davanın reddini dilemiştir.
Mahkeme, 1.5.1996 tarihinde geçe r II olmak üzere aylık kiranın 3000 DM.olarak uyarlanmasına karar verilmiş, hüküm davacı ve davalılar tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre yerinde olmayan davacının temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Davalıların temyizine gelince; Taraflar arasında 1.5.1992 tarihli sekiz yıl, yedi ay süreli kira sözleşmesi düzenlenmiştir-. Sözleşmenin 3. maddesi ile; ilk yıl için aylık net kiranın 12.000.000 TL. olduğu, takip eden yıllarda belirtilen kira parasının ilk yıl belirtilen kira parasının DM karşılığına tekabül eden miktarının ödeneceği, esası benimsenmiştir. Taraflar bu sözleşme hükümleri ile bağlıdırlar. Günün ekonomik şartlarına göre, zaman zaman taraflar anlaşmak suretiyle kirayı belirlemişlerse de, kiranın her yıl için 3200 DM. esas alınarak ödeneceği kararlaştırılmıştır. Bu kararlaştı r-ma, kiralayanı enflasyondan koruma amacıyla konulmuş bir şarttır". Davacının bu şartın kaldırılmasını isterken gösterdiği nedenler, bu şartın kaldırılması için kabul edilebilir nitelikte değildir. Zira yurdumuzda yaşaman yıllık enflasyon nedeniyle kira miktarlarında, taraflarda olduğu gibi zaman zaman ayarlamalar yapılmaktadır". Alman Markındaki artışın enflasyon seviyesinin altında olduğu da bilinen bir gerçektir. Davacı davasında Markın indirilmesi suretiyle bir tesbit yapılmasını da talep etmemiştir. Kaldı ki başlangıçta eşit olan çıkar dengesi taraflardan biri aleyhine katlanılamıyacak derecede bozulmuş değildir. Bu halde uyarlama koşulları olayda yoktur. Mahkemece bu yönler gözetilmeksizin ve talep dışına çıkılarak 3200 DM. esasının 3000 DM.a indirilmesi suretiyle uyarlamaya karar verilmesi doğru değildir. Bozma nedenidir.
SONUÇ : 1. bend gereğince davacının temyiz itirazının reddine, 2. bendde açıklanan nedenle temyiz olunan kararın davalılar yararına BOZULMASINA, istek halinde peşin harcın iadesine, 2.10.1997 gününde oybirliğiyle karar verildi.