Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda, ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün davalılar avukatınca duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin süresinde olduğu saptanarak dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

 

Davacı, taraflar arasında Eceabat Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1985/115 esas ve 1986/9 sayılı kararıyla kesinleşen muarazanın önlenmesi davasında hasılat kirasından doğan 11.920.037 TL.sı zirai ürün bedelinin davalıca tahsil edildiğini, bu miktar ürünün yetiştirilmesi için asgari 8.025.710.83. TL. sı zirai masraf yapmak zorunda kaldığını öne sürerek, BK.nunun 294/2. hükmünce ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.

 

Davalı, davacı kiracının devşirilmemiş ürünlerin kiralayana teslimine kadar bu ürünlerle ilgili yaptığı zirai masrafları ancak hasılat kirası akdinin sona erme tarihine kadar işlemekte olan kira miktarı oranı ile sınırlı olarak isteyebileceğini, fazlasını talebe hakkı bulunmadığını savunmuştur.

 

Mahkemece, hasılat kirasına konu taşınmazda devşirilmemiş semereler için davalı kiracının karşıladığı tarım giderlerinin tamamı 8.025.710.83 TL. sının davalı kiralayandan alınmasına karar verilmiştir.

 

Hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.

 

1- Eceabat Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1985/115 esas ve 1986/9 karar sayılı kesinleşen hükmü ile; taraflar arasında Yenimahalle Noterliği'nce düzenlenen 16.5.1968 tarih ve 3859 yevmiye numaralı hasılat kirası sözleşmesindeki sürenin son bulmasına rağmen kiracı tarafından kiralananın teslim ve tahliye edilmemesi üzerine kiralayanlar (iş bu davada davalılar) tarafından kiracı aleyhine (bu davada davacı) açılan muarazanın önlenmesi davası sonunda aktin bitim tarihinde henüz devşirilmemiş ürünlerin kiralayanlara ait olacağı tesbit edilip ürün karşılığı 11.920.037 TL.sının kiracıdan tahsiline karar verildiği anlaşılmaktadır.

 

Yargılamada taraflar arasında bu konuda uyuşmazlık bulunmadığı gibi mahkemenin kabulü de bu doğrultudadır. Uyuşmazlığın çözümlenmesi yasa koyucunun BK.nun 294/2. maddesinde güttüğü amacın yorum yoluyla tesbitinde toplanmaktadır. Öncelikle belirtelim ki, kiracının tarım giderleri için tazminat alacağını haksız iktisap ilkelerine dayanarak ancak işlemekte olan kira bedeline mahsup suretiyle ileri sürebileceği gibi, bu hakkı mahsup dışında bağımsız olarak ta dermeyan edebilir. Gerçekten; örneğin kira parası peşin ödenmiş bulunuyorsa mahsuba imkan kalmayacağı çok açıktır (Federal Mahkeme Kararı BGE 55 II 367 yahut sem. jud. 1930, sh. 458). O nedenle davada bu hakkın bağımsız olarak istenmesinde bir usulsüzlük görülmemiştir. BK.nunun 294/2. maddesinde "şu kadar ki kiracı, tarım giderlerini hakimin belirlediği miktarda olmak üzere, kiraya verenden tazmin ettirebilir. Bu tazminat işlemekte olan kiralara mahsup edilir" denilmektedir. İşte; Yasa Koyucu bu madde ile hasılat kirasının kendisine özgü niteliğini de göz önünde tutarak semerelerin üretimi için yapılmış giderlerin akdin bitim tarihine kadar olan kira bedelini aşmaması gerektiğini amaçladığı kabul edilmelidir. Diğer bir anlatımla, ürün giderlerinin mahsubu yalnız ürün kira bedelinden olur. Bunun dışında hiç bir tazminat verilemez. Hemen vurgulayalım ki, ürün kirası konusunun iyileştirilmesi (ıslahı) için talep hakları saklıdır. Burada kiracıya verilecek tazminat tesbit edilirken yalnız yaptığı masraflar değil harcadığı emek de hesaba katılacaktır. Bundan başka, hakim aktin sona ermesinde kiracının kusurlu olduğunu tesbit ederse bir indirme de yapabilir (bk., Oser-Schönenberger art 30 Nr. 2; Prof. Dr. Halük Tandoğan, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Cilt:1/2, Kira ve Ödünç Verme Sözleşmeleri, Oçüncü Bası, Ankara-1985, Sh.192-193; Dr. Herman Becker, Isviçre Borçlar Kanunu Şerhi, Çeviren A. Suat Dura, 1993, Yargıtay Yayınları No: 24, Sh. 360).

 

Şu durum karşısında, az yukarda açıklanan BK.nun 294/2. maddesinin özüne ve sözüne uygun amacı doğrultusunda inceleme yapılmalı, hasıl olacak uygun sonuç çerçevesinde karar verilmelidir. Mahkemece, anılan yasa maddesinin yorumunda hataya düşülerek yazılı şekilde hüküm kurulması usule ve yasaya aykırıdır. Bozma nedenidir.

 

SONUÇ Temyiz olunan mahkeme kararının açıklanan nedenlerle davalılar yararına (BOZULMASINA), peşin harcın istek halinde iadesine, 24800 lira duruşma avukatlık parasının davacıdan alınarak davalılara ödenmesine, 15.11.1993 gününde oybirliğiyle karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972