 |
T.C.
YARGITAY
13. Hukuk Dairesi
E. 1992/1489
K. 1992/1792
T. 28.2.1992
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
- ALACAK DAVASI
- DERDESTLİK İTİRAZI
ÖZET : Davanın taraflarca takip edilmemesi nedeni ile dosyanın işlemden kaldırılması tarihinden itibaren üç ay içinde dava yenilenmediği takdirde "Davanın açılmamış sayılmasına" ilişkin meydana gelen tüm yasal hüküm ve neticeler başkaca bir işleme bağlı olmadan doğrudan doğruya yürürlük kazanır.
(1086 s. HUMK. m. 187, 409)
Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı, kiraladığı birikethaneyi akitten maksut olan kullanmağa salih bir halde davalı kiralayanın bulundurmaması nedeni ile akdi fesih ettiğini öne sürerek davalıda nedensiz kalan 4.697.000.- TL.sının tahsilini istemiştir.
Davalı, derdestlik itirazında bulunmuştur.
Mahkemece aynı davanın daha önce Gaziantep 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1989/608 esasına kayden açılmış olduğu müracaata kaldıktan sonra 3 ay içerisinde yenilenmediğinden davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği tebliğe, verilip kesinleştirilmemesi nedeni ile derdest kalmakta devam ettiği kabul edilmiş derdestlik nedeni ile davanın reddine karar verilmiştir.
Karar, davacı tarafından temyiz edilmiştir. Derdestliğe esas tutulan dava taraflarca takip edilmemesi nedeniyle HUMK.nun 409. maddesi gereğince işlemden kaldırılmış ve 3 ay içinde yenilenmediğinden davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş, henüz tebliğede çıkarılmamıştır. İşte mahkeme bu kararın kesinleşmemesi nedeni ile yani bu yüzden derdesti rüyet olacağını benimsemektedir.
Gerçekte de, Usul Kanunun 409. maddesine ilişkin hususlarda temyiz yoluna başvurulabilmek mümkündür. Fakat, derdestlik yönünden kararın temyiz edilmeyerek veya temyiz aşamasından geçerek kesinleşmesini aramaya gerek yoktur. Şöyle ki; burada Yasa koyucu davaların takipsiz bırakılmasını engellemek amacını gütmektedir. Hatta bunlada yetinmeyerek HUMK.nun md. 409/son fıkra hükmünü getirmiştir. Bu nedenle, davanın taraflarca takip edilmemesi nedeni ile dosyanın işlemden kaldırılması tarihinden itibaren 3 ay içinde dava yenilenmediği takdirde "Davanın açılmamış sayılmasına" ilişkin meydana gelen tüm yasal hüküm ve neticeler başkaca bir işleme bağlı olmadan doğrudan doğruya yürürlük kazanır.
O nedenle, işlemden kaldırıldığı tarihten itibaren 3 ay geçtikten sonra ve fakat hüküm iş çokluğu nedeni ile henüz açılmamış sayılması hakkında bir karar veremediği bir dava dahi açılmamış sayılır ve 3 ay geçtikten sonra yapılan yenileme talebi geçersizdir. Açıklanan nedenlerle, konu şöyle özetlenebilir. Dosyanın işlemden kaldırılması ile dava işlemden kaldırılması tarihinden itibaren 3 ay süre ile derdest kalmakta devam eder (HUMK. md. 409). Bu nedenle davacı aynı davayı yeniden açarsa davalı derdestlik ilk itirazında bulunabilir (HUMK. md. 187/4).
Bu 3 aylık süre hak düşürücü niteliktedir. Ne var ki, bu hükümler davanın açılmamış sayılmasını gerektiren şartların salt doğumu ile artık kendiliğinden ortadan kalkar. Diğer bir ifadeyle dava derdest olmaktan çıkar. Dahası davanın zamanaşımını kesme etkisi dahi sona erer.
Bu nedenlerle, mahkemece yasa maddelerinin yorumunda yanılgıya düşülerek davanın derdestlik nedeni ile reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bozma nedenidir. İşin esasına girilmelidir.
SONUÇ: : Yukarıda açıklanan nedenlerle kararın davacı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 28.2.1992 gününde oybirliğiyle karar verildi.
|
