DAVA : Davacılar, davalının kendilerine ait taşınmazda 1.4.1985 tarihli kira sözleşmesiyle aylığı 70.000 liradan kiracı olarak bulunduğunu, kira ilişkisinin kurulmasından sonra kira sözleşmesinin parasal koşullarında, edim ve karşı edim arasındaki oranı bozan, sarsan olaylar ve durumlar olduğunu, aşırı enflasyon ve para değerinin düşmesi gibi nedenlerle durumlarının önemli ölçüde ağırlaştığını, dengenin aleyhlerine bozulduğunu, hakkaniyet ve nesafet kuralları gözönünde tutularak sözleşmenin "uyarlama"ya tabi tutularak kira bedelinin 400.000 liraya yükseltilmesini istemişlerdir.

  Davalı, davanın kira tespiti davası olduğunu ve görevli mahkemenin Sulh Hukuk Mahkemeleri olduğunu, talep edilen miktarın fazla olduğunu, davanın reddini savunmuştur.

  Mahkemece, kira aktinin yapıldığı tarihten sonra dava tarihine kadar meydana gelen aşırı enflasyon para değerinin önemli ölçüde düşmesi, ekonomik şartlardaki olağanüstü değişiklik nedeni ile davacının kira şartlarına uymasında büyük güçlüklerle karşılaştığı kira sözleşmesinin bugünkü kira koşullarına uyarlanması ve aylık kiranın 1.4.1989 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 400.000 liraya uyarlanmasına karar verilmiştir.

 

  KARAR : Davacının uygulanmasını talep ettiği ve doktrinde de "genel işlem temelinin çökmesi (Emprevision)" kuramı olarak adlandırılan uyarlama ilkesine göre; uzun süreli sözleşmelerde, sözleşmenin yapılmasından sonra durum ve koşullarda ortaya çıkan ve taraflarca önceden öngörülmeyen olağanüstü değişiklikler dolayısıyla taraflardan birinin durumunun ağırlaşması halinde dürüstlük kuralı doğurultusunda sözleşmenin yeniden gözden geçirilmesi istenebilir.

  Uyarlanma kuramı ortaya çıkan olağanüstü ve genel nitelikte, taraflarca önceden kestirilmeyen olağanüstü değişiklikler halinde uygulanabilecektir. Bu olayda davacının durumu bu şartlara uygun değildir, her ne kadar davacıların almakta olduğu kira bedeli günün şartlarına uygun değil ise de; bu durumu doğuran yüksek enflasyon para değerinin düşmesi gibi nedenler ülkemizde, sözleşme tarihinden önce ve sonra mevcut olması bakımından ve sözleşmenin bir yıllık olması açısından, davacı taraf bu enflasyon ve para değerinin düşmesi gibi nedenlerden etkilenmemek için her yıl kira bedelinin artırılması için tespit davası açması hakkına sahipken, davacının bu yollara, başvurmayarak, kiranın günün koşullarına uyarlanmasını istemesine hukuken olanak bulunmamaktadır.

  Uyarlamada (genel işlem temelinin çökmesi ilkesine göre) sözleşmenin uzun süreli olması gerekmektedir. Davada kira sözleşmesi bir yıllık olup, kısa süreli bir sözleşmedir. Bu durumda, sözleşmenin işlem temelinin çökmesinden söz edilemez. Davacının 6570 sayılı yasaya göre kira tespit davası açma olanakları ve açtığı davada hakkaniyet ve nesafet kurallarına göre kiranın tespitini isteme hakkı vardır. Bu nedenle davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabul edilmiş olması yasaya aykırıdır, bu nedenle hüküm bozulmalıdır.

 

  SONUÇ : Temyiz olunan kararın açıklanan nedenlerle davalı yararına BOZULMASINA, 18.6.1990 gününde oybirliğiyle karar verildi.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972