 |
T.C.
YARGITAY
13. Hukuk Dairesi
E: 1989/7818
K: 1990/4210
T: 11.6.1990
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
6762/m.121
Taraflar arasındaki alacak davasının yaphılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Jandarma Genel Komutanlığı İle Alman Walter Weber Gm. H. firması arasında 31.5.1985 tarihinde yedek parça alımı konusunda anlaşma yapıldığını ve Alman firmasının 15.5.1985 tarihli yazıları ile Türkiye'deki Sun İthalat İhracat ve Mümessillik firmasının sözleşme konusu işler için tam yetkili kılındığını, davalı tarafından teslim edilen emtianın bir kısmının şartnameye uygun olmadığını ileri sürerek davacı İçişleri Bakanlığı, davalıdan zararın tazminini talep etmiştir.
Davalı taraf davanın reddini savunmuştur.
Mahkeme, Alman firmasının davadan önceki 3.3.1989 tarihinde ticaret sicilinden kaydının silindiğini ve bu suretle hükmi şahsiyeti son bulduğunu ve temsilcisi olan Türkiye'deki firmanın da temsilciliği son bulmuş olduğundan onlar aleyhine husumet tevcihi mümkün olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Karar davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Sözleşmenin Jandarma Genel Komutanlığı ile Alman Walter Waber Gm. H. firması arrasında yapıldığında çekişme yoktur. Sözleşmenin ifası için Türkiye'deki Yahya Aydın, Sun İthalat İhracat ve Mümessillik firması yetkili kılınmış ve ihale dosyalarının incelenmesinden de bu firmanın sözleşme gereği işlemler yaptığı, malzemeleri teslim ettiği yazışmalarda bulunduğu anlaşılmıştır.
T.T.K.nun 117/3 hükmüne göre, yurt içinde merkez veya şubesi olmayan yabancı ticari işletme adına geçici de olsa yurtiçinde işlem yapanlar hakkında acentalık hükümleri uygulanır. Bunun sonucu olarak yurt dışında yabancı şirkete izafeten yurt içinde işlem yapana karşı dava açılma olanağı vardır. Bu davada temsilci aleyhine değil esas sözleşmede taraf olan firma aleyhine karar tesis edilebilir. Yargıtay'ın kabul gören son kararları bu yoldadır. Gönen Eriş Türk Ticaret Kanunu 1. cilt s.540 Bu nedenle Alman firmasının temsilcisi olarak Türk firmasına karşı davanın görülmesi gerekir.
Mahkeme gerekçesinde davalı Walter Waber firmasının ticaret sicilinden kaydı silindiğinden hükmi şahsiyetinin son bulduğunu belirtmiştir. Gerçekten dosyada bulunan Koblenz Sanayii ve Ticaret Odalarının 5.4.1989 günlü yazılarından 3.3.1988 tarihinde serveti olmadığı için ticaret sicilinden kaydının silindiği bildirilmiştir. Ancak kaydı silinen şirketin statüsü Alman mevzuatına göre şirketin veya ortaklarının sorumluluğunun nereye kadar gittiği belirlenmemiştir. O halde mahkemece yapılacak iş; davalı Alman Walter Waber Gm. H. firmasının statüsünü belirlemek, ticaret sicilinden kaydının silinmesinin Alman mevzuatına göre hukuki sonuçlarını, şirketin veya ortaklarının şirketin eylemlerinden ötürü sorumluluk durumlarını araştırmak ve sonucuna göre bir karar vermekten ibarettir. Mahkemece bu yönler incelenmeden ve gözetilmeden yazılı şekilde davanın reddi usul ve yasaya aykırıdır. Karar bu nedenle bozulmalıdır.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenle temyiz olunan kararın temyiz eden davacı yararına BOZULMASINA, 11.6.1990 gününde oybirliğiyle karar verildi.