 |
T.C.
YARGITAY
13. Hukuk Dairesi
E: 1988/6697
K: 1989/103
T: 17.01.1989
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
DAVA : Nabi vekili ile T...A.Ş. İflas Dairesi idaresi Memurları vekilleri aralarındaki dava hakkında (Yenimahalle 1. Asliye Hukuk Hakimliği)nden verilen 10.2.1988 tarih ve 75;40 sayılı hükmün Dairenin 27.6.1988 tarih ve 2080-3497 sayılı ilamiyle bozulmasına karar verilmiştir. Süresi içinde davalı avukatı tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği konuşuldu :
KARAR : Davacı vekili mahkemeye verdiği 4.3.1987 tarihli dava dilekçesi ile; davalı Müflis T...A.Ş. 'ye ait fabrika ve müştemilatını 15 yıl süre ile kiraladığı halde davalı İflas İdaresinin müvekkilinin bu yerden çıkardığını, evvelce Ankara 14. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde açtığı dava üzerine kiracılığının tesbitine ve sözleşmenin tescili talebinin, taşınmazın Yenimahalle hududu içinde bulunduğundan bu hususta yetkisizlik kararı verilerek kesinleştiğini ileri sürerek 5.1.1983 tarihinden itibaren 15 yıllık kiracılık hakkının tapuya şerhine karar verilmesini istemiştir.
Davalı iflas İdaresi vekili 7.7.1987 tarihli cevap dilekçesiyle; İflastan sonra masaya giren bir taşınmazın kaydını şahsi hak olan kira şerhi verilemeyeceğini bildirerek davanın reddini savunmuştur. Daha sonra mahkemeye verdiği 8.12.1987 tarihli dilekçe ile; davacının 5 ve 15 yıllık iki kira sözleşmesi ibraz ettiğini, 5 yıllık kira sözleşmesinin daha sonraki tarihli olduğunu, bunların her ikisininde geçersiz olduğunu, taşınmazın 15 yıllığına düşük bedelde kiraya verilmesinin mümkün olmadığını bildirerek davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davalı A.Ş. iflas etmeden önce bu hakkın doğduğu iddia edildiğine göre iflastan evvel tarafların şerhler sütununa bu hakkın yazılmasını temin etmeleri gerektiği halde bu usule riayet edilmemiş olması sebebiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı vekilinin temyizi üzerine Dairemizin 27.6.1988 günlü ve 1988/2080-3497 sayılı kararı ile; "Davada dayanılan 5.1.1983 günlü kira sözleşmesinin 1. sayfasında kira bölümünde ve ayrıca hususi şartların 8. maddesinde kontrattaki sürenin tapuya şerh verilmek üzere hazırlandığı belirtilmiştir. Bu sözlerden tarafların kira sözleşmesinin tapuya şerhi hususunda anlaştıkları anlaşılmaktadır. Müflis kiralayan taşınmazın maliki olarak sözleşmenin tapuya şerhini kabul etmiştir. İflas etmesi anlaşma gereğinin iflas masasından istenmesine engel teşkil etmez. Bu nedenle, istek uyarınca kiracılık hakkının tapuya şerh edilmesine karar verilecek yerde, yazılı düşüncelerle davanın reddedilmesine karar verilecek yerde, yazılı düşüncelerle davanın reddedilmiş olması yasaya aykırıdır" gerekçesiyle hüküm bozulmuştur.
Bu defa davalı İflas İdaresi vekili, süresinde karar düzeltme isteğinde bulunmuştur.
Davacı bu davada müflis Şirkete ait İstanbul yolu 8. km. deki fabrika ve müştemilatını 15 yıl süreyle kiraladığını öne sürerek kiracılık hakkının tapuya şerh verilmesini istemiştir ve bu konuda Ankara 14. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 986/241 esas sayılı kiracılık sıfatının tesbiti ve kiracılık hakkının tapuya tescili yönünden açılan davada 11.8.1984 başlangıç tarihli 15 yıllık olduğunu bildirdiği kira sözleşmesine dayanmıştır. O dosyada 15 yıllık 5.1.1983 başlangıç tarihli kira sözleşmesi davacı vekili tarafından 24.9.1986 günlü delil dilekçesiyle delil olarak mahkemeye sunulmuştur. 14. Asliye Hukuk Mahkemesi'ndeki davanın 25.9.1986 günlü oturumda davacı vekili mahkemenin sorması üzerine 11.8.1984 başlangıç tarihli yeniden kira sözleşmesi yapıldığını bildirmiştir. Davacının o davada dayandığı 11.8.1984 başlangıç tarihli sözleşmede kira süresi 5 (beş) yıl olarak yazılıdır. Mahkemece davacının kiracılık sıfatının tesbitine karar verilmiştir.
Davalı şirketin iflasına 4.3.1985 tarihinde karar verilmiştir. 11.8.1984 başlangıç tarihli ve 5 yıl süreli kira sözleşmesinin 8.maddesinde taraflar sözleşmenin tapuya şerhedilmesini de ayrıca kararlaştırılmış iselerde: bu dava, davalının iflasına karar verildikten sonra açılmıştır. Kira sözleşmesinin tapuya şerhedilmesini istemek hakkı şahsi (nisbi) bir hak olup, borçlunun iflasından sonra bu şahsi hakkın aynen iflası iflas masasından talep edilemez. Çünkü iflas hukuku kurallarına göre, masaya giren mallara ilişkin olan paradan gayri şahsi haklar henüz ifa edilmemiş ise, iflastan sonra aynen ifası istenemez. Bu haklar ancak paraya çevrilerek masaya girer ve diğer para alacakları ile birlikte eşit işleme tabi tutulur. (İİK. M. 198) (Prof. Baki Kuru; İcra ve İflas Hukuku, Ankara 1983, Sh. 656 vd.) Kiralayanın iflası ile kira sözleşmesi sona ermez ise de; iflastan sonra kira sözleşmesinin tapuya şerh verilmesi istenemez (Dr. C. Wieland; Kanunu Medenide Ayni Haklar; İ. Hakkı Karafakı Tercümesi, Ankara 1946, Sh. 868'deki İsviçre Federal Mahkemesi Kararı).
Kiranın tapuya şerh verilmesi sözleşmesi, kiradan ayrı bir sözleşmedir. Kiranın tapuya şerhi kira sözleşmesinin unsurlarından değildir. Şerh anlaşmasının kira sözleşmesinde yazılı olması, her iki anlaşmanın ayrı ayrı anlaşmalar olma niteliğini etkilemez. İflas masası kira sözleşmesi ile bağlı ve kiralananı geri alma hakkına sahip değilse de; müflisin iflastan önce üstlendiği tapuya şerh yükümlülüğünü, başka bir ifade ile, şahsi hak niteliğindeki bu alacağın masadan aynen yerine getirilmesini isteyemez.
Mahkemenin davanın reddine ilişkin kararının bu gerekçelerle onanması gerekirken evvelce yanlışlıkla bozulduğu bu defa yapılan inceleme sonunda anlaşıldığından Dairemizin bozma kararı kaldırılarak hükmün onanması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davalının karar düzeltme isteğinin kabulü ile Dairemizin 27.6.1988 tarihli ve 1988/2080-3497 sayılı bozma kararının kaldırılmasına ve temyiz olunan kararın açıklanan gerekçelerle ONANMASINA, peşin harcın onama harcından çıkartılmasını, 5000 lira peşin harcın istek halinde davalıya iadesine, 17.1.1989 gününde oybirliğiyle karar verildi.