Mercii kararının müddeti içinde temyizen tetkikinin davalı vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye 16.10.2000 tarihinde gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü.

Alacaklı Murat vekili (Körfez Asliye Hukuk Mahkemesi)nin 20.9.1999 tarihli ihtiyati haciz kararı ile borçlu O.... Und Partner Handels GmbH hakkında icra takibine başlamış ve borçlunun T. V.... Bankası İzmit Şubesindeki alacağının haczi için İİK.nun 89. maddesi gereğince*işlem yapılmasını talep etmiştir. İcra Müdürlüğü talebi kabul ederek T.... V.... Bankası İzmit Şubesine 20.9.1999 tarihinde İİK.nun 89/1. maddesi uyarınca borçlunun bankadaki akreditif alacağının 530.000 Amerikan Dolarlık kısmı için 1. haciz ihbarnamesi göndermiş, haciz ihbarnamesi 20.9.1999 tarihinde bankaya tebliğ edilmiştir. Banka 23.9.1999 tarihli cevabında; "borçlu firma lehine açılan akreditifin teyitli akreditif olup, teyit bankasının Almanya'da bulunan D.... Bank AG. olduğunu, teyit bankasının uygun belgelerin ibrazında lehdara ödeme yapma yükümlülüğü bulunduğundan alacağın teyit bankası nezdinde doğacağını, haciz ihbarının yabancı bankayı bağlamayacağını, hiçbir zaman bankaları nezdinde lehdarın bir akreditif alacağının doğmayacağını ve doğmuş bir akreditif alacağının da bulunmadığını teyit bankası tarafından lehdara ödeme yapıldıktan sonra teyit bankasının bankaya karşı alacağının doğacağını, bu nedenlerle borçlu firmanın bankada herhangi bir akreditif alacağı bulunmadığını" bildirerek 1. haciz ihbarına yasal sürede itiraz etmiştir.

Alacaklı vekili 27.9.1999 tarihinde bonoya dayalı olarak borçlu hakkında asıl takibe geçmiş, örnek 163 nolu ödeme emri, borçlu şirket adına vekaletname ibraz eden Nuri'ye talebi üzerine İcra Dairesine tebliğ olunmuştur. Borçlu Şirket vekili olarak Nuri borca itirazı olmadığını ve süreler beklenmeden haciz konulmasına muvafakat ettiğini beyan etmiştir. Adli işlemleri ancak Baroda kaydı bulunan avukatlar takip edebileceklerinden avukat sıfatı olmayan borçlu şirket vekili Nuri'nin bizzat İcra Dairesine gelerek ödeme emrini tebellüğ etmesi ve beyanda bulunması Avukatlık Kanununun 35. maddesine aykırı olup ortada usulüne uygun yapılmış ödeme emri tebliği ve kesinleşmiş bir takip yoktur.

Alacaklı vekili merciye açtığı 8.12.1999 tarihli davada; borçlu firma vekili Nuri'nin bankaya başvurarak akreditif alacağının icra dosyasına ödenmesini talep ettiğini, buna rağmen T. V.... Bankasının haczedilmiş olan parayı Almanya'ya transfer ettiğini, bankanın kötü niyetli olduğunu belirterek İİK.nun 89. maddesi gereğince icra dosyasına ödenmesi gerektiği halde icra dosyasına ödenmeyen ve inkar edilen 523.593 USD. alacağının 20.9.1999 tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalı T. V.... Bankası T.A.O.'dan tazmin edilmesini talep etmiştir.

Somut olayda; amir firma (ithalatçı firma) S.... Genel Müdürlüğü'nün talimatı ile akreditif bankası T. V.... Bankası İzmit Şubesince takip borçlusu olan lehdar firma O.... Und Partner Handels GmbH firması (satıcı firma) lehine akreditif açılmış, Almanya D.... Bank AĞ. akreditifi teyit etmiştir. Takip borçlusu firma ile davalı T. V.... Bankası arasındaki ilişki teyitli akreditif ilişkisidir. Lehdar fiana vekili Nuri, icra dairesine verdiği dilekçe ekinde hiçbir akreditif belgesi ibraz etmemiştir. Akreditif bankası olan davalı V.... Bankası vekilin bu talebini 27.9.1999 tarihinde teyit bankası D.... Bank AĞ.'ye bildirmiş, teyit bankası 29.9.1999 tarihli cevabında Nuri tarafından ibraz edilen vekaletnamenin lehdara ödeme yapılmasını durdurma yetkisi taşımadığını ve akreditif bedelini lehdara ödediğini bildirmiştir.

Akreditif alacağı doğumu şarta bağlı bir alacak olup, akreditif süresi içinde akretidif belgelerinin lehdar tarafından ödeme yeri bankasına ibrazı ile ödeme yeri bankası nezdinde lehdarın akreditif alacağı doğar.

Teyitli akreditifte akreditif bankasının yanında teyit bankasının bağımsız ve asli yükümlülüğü doğar. Aynı akreditif bankası gibi lehdara karşı mücerret asli ve bağımsız bir borç taahhüdü altına girer. Yani ikinci bir akreditif bankası gibidir. Lehdar tarafından akreditif süresi içinde uygun belgelerin ibrazı halinde akretidif bedelini ödemekle yükümlüdür. Ödediği bedeli için ise akreditif bankasına rücu eder. Teyit bankasının lehdara ödeme yapması ile akreditif bankasının lehdara karşı akreditif borcu sona erer, ancak teyit bankasının alacağı doğar. Teyit bankasının isteyeceği alacak lehdarın alacağı değil kendi alacağıdır. Akreditif lehdarının akreditif alacağının doğumu için ödeme yeri bankasına akreditif süresinde uygun belgeleri ibraz etmesi gerekir. Teyitli akreditifte teyit bankası aynı zamanda ödeme yeri bankası olduğundan teyitli akreditifin özellikleri de dikkate alınarak lehdarın öncelikle teyit bankasına başvurması icap eder. Teyit bankası herhangi bir sebeple ödeme yapmaz ise lehdar o zaman akreditif bankasına başvurabilir. Akreditif bankasının sonradan teyit bankasına ödememe talimatı vermesi teyitli akreditifin niteliği gereği mümkün değildir. Çünkü teyit bankası akreditifi teyit etmekle lehdara karşı akreditif bankasından ayrı, bağımsız ve asli yükümlülüğü doğar. Lehdara karşı bağımsız bir borç taahhüdü altına girer. Teyitli akreditifte lehdarın akreditif alacağı ödeme bankası olan teyit bankası nezdinde doğar. Alacağın akreditif bankası nezdinde doğması için lehdar tarafından teyit bankasına başvurulup ödeme yapılmaması nedeni ile akreditif bankasına lehdar tarafından başvuru yapılması gerekir.

Olayda akreditif lehdarı takip borçlusu vekili tarafından doğrudan akreditif bankasına başvurulmuştur. Daha önce teyit bankasına yapılmış bir başvuru ve ödememe durumu söz konusu değildir. Bankaya haciz ihbarının tebliğ edildiği 20.9.1999 tarihinde ve itiraz tarihi olan 23.9.1999 tarihinde akreditif bankası olan V.... Bankası nezdinde lehdarın doğmuş hiçbir akreditif alacağı bulunmamaktadır. Bankanın 1. haciz ihbarına itirazı bu nedenlerle doğru olup, gerçek dışı bir bildirimi söz konusu değildir. Nitekim teyit bankası D.... Bank AĞ. tarafından akreditif bedeli takip borçlusu lehdar firmaya 29.9.1999 tarihinde ödenmiş olup, bu aşamadan sonra akreditif bankası olan davalı V.... Bankasının sorumluluğu teyit bankasına karşı doğmuştur. Açıklanan nedenlerle davalı Bankanın beyanının gerçeğe aykırı olduğu iddiası kanıtlanmadığından mercice davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde kabulüne karar verilmesi isabetsizdir.

Sonuç: Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mercii kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK. 366 ve HUMK.nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), 14.11.2000 gününde oybirliğiyle karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972