İçtihat Özeti: TTK.nun 644. maddesinde düzenlenen davada, çeke dayalı müracaat hakkı düşmüş olan hamilin, keşideci ile kendisi arasında, keşideci ile lehdar arasındaki gibi çeke dayalı bir temel borç ilişkisi bulunmadığından, ancak davasını münhasıran çeke dayanarak açabileceği bir davadır. Bu dava ile kıymetli evraka ek bir koruma, hamiline ek bir başvuru hakkı getirilmiştir.

Taraflar arasında görülen davada (Ankara Asliye 8. Ticaret

Mahkemesince verilen 25.6.2003 tarih ve 2002/152-2003/362 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Davacı vekili, müvekkili bankaya banka dışı M Tavukçuluk A.Ş. tarafından kredi borçlarına karşılık olarak verilen 431.000.000.TL bedelli çek'in, müvekkil bankanın çalışanlarınca kaybedildiğini, borçlunun oyalamaları nedeniyle çeki halen tahsil edemediklerini ileri sürerek, anılan meblağın temerrüt faizi, çek komisyonu ve çek tazminatı ile birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, davacının husumet sıfatının bulunmadığını, çek'in ortada olmadığını, bu davanın tamamen M Tavukçuluk A.Ş. ile aralarında genel hükümlere göre görülecek bir alacak ilişkisi olduğunu ve kendi kayıtla rında bu çek'e rastlanmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma, toplanan kanıtlar ve benimsenen bilirkişi raporlarına göre, davalının sebepsiz zenginleştiği gerekçeleriyle, davanın kısmen kabulüne, anılan meblağın temerrüt faiziyle tahsiline karar verilmiştir.

Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.

Dava, TTK.nun 730/14. bendi yollaması ile çeklerde de uygulanması gereken ve aynı Yasanın 644. maddesinde düzenlenmiş bulunan sebepsiz zenginleşme davasıdır.

Davacı vekili, müvekkili bankanın alacağına karşılık, dava dışı M Ta
vukçuluk A.Ş.den ciro yolu ile aldığı çek'i kaybettiğini, çek hakkında iptal da
vası açarak bu yönde karar aldırdığını ve ancak alacağını henüz alamadığını
ileri sürerek, bu dava ile alacağına kavuşmak istemektedir.

TTK.nun 564. vd. maddelerinde kıymetli evrakın kaybı nedeniyle alınacak iptal kararının hükümleri düzenlenmiş olup, bu yasa hükmüne göre, iptal kararının esasen, hak sahipliğinin teşhisi bakımından bir fonksiyonu bulunmaktadır. Bu kararın maddi hukuk bakımından bir etkisi yoktur. Çek'e dayalı hakkın varlığına ve kapsamına ve hatta tasarruf yetkisine de etkisi yoktur. Hatta iptal kararı, tek başına, davacının alacaklı olduğunu dahi göstermez.

iptal kararının yukarıda açıklanan hüküm ve sonuçlarına göre, davacının, çek ortada yok iken keşideciye karşı açtığı bu davanın dinlenilmesi mümkün değildir. TTK.nun 644. maddesinde düzenlenen bu dava, çeke dayalı müracaat hakkı düşmüş olan hamilin, keşideci ile kendisi arasında, ke-şideci ile lehdar arasındaki gibi çek'e dayalı bir temel borç ilişkisi bulunmadığından, ancak davasını münhasıran çeke dayanarak açabileceği bir davadır. Bu dava ile TTK.nda düzenlenen kıymetli evraka ek bir koruma, hamiline ek bir başvuru hakkı getirilmiştir.

Davanın açıklanan bu niteliğine göre, keşideciye karşı açılan bu davanın dinlenebilmesi için, çek'in ortada olması yada keşideci tarafından çek'in varlığının kabul edilmiş olması gerekir. Davalı, dava dışı lehdar ile aralarındaki ilişkinin varlığını kabul ediyor ise de çek'in varlığını başından beri kabul etmemektedir. Bunun da çek'in varlığını kabul etme şeklinde kabul edilmesine imkan yoktur. O halde davacı, aralarında temel borç ilişkisi bulunmayan keşideciye karşı bu davayı açamaz. Yalnızca çek'i kendisine ciro eden ieh-dara karşı, aralarındaki temel borç ilişkisine dayalı olarak bir dava açabilir.

Bu durumda mahkemece, davanın reddine karar vermek gerekirken, yazılı gerekçelerle kabulüne karar verilmesi doğru olmamıştır.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972