 |
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
E: 2002/2440
K: 2002/5406
T: 30.5.2002
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
ÖZET: İlk defa yurt dışında kamuya sunulmuş bir tasarımın, belli bir süre sonra Türkiye'de kullanılması durumunda, şayet bu tasannu Türkiye'de ilk defa kullanan kişi, büyük emek ve para harcayarak, bu tasarımın kullanıldığı ürünü tanıtmış ve bir başkası da, sırf bu tanınmışlıktan istifadeye yönelik olarak bu tasarımı kullanmaya kalkışır (kalkışmış) ise, bu davranışın, haksız rekabet olduğunun kabulü gerekir. Bu nedenle somut olayda, davacıya ait tasarımların, davalı ürünlerinde kullanılan motif ve tasarımlar ile bire bir ölçülerde, aynen kullanılıp kullanılmadığı tesbit edilip sonucuna göre karar verilmelidir.
(818 s. BK. m. 42,43)
(6762 s. TTK. rn. 57)
Taraflar arasında görülen davada (İstanbul Asliye 6. Ticaret Mahkemesi)nce verilen 3.7.2001 tarih ve 1997/368-2001/856 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi duruşmalı olarak davalı A... A.Ş. vekili tarafından istenmiş olmakla, temyiz dilekçesinin de süresinde verildiği anlaşıldıktan ve dava dosyası için tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutunakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, ayakkabı ve terlik imalatı işi yapan müvekkilinin sandalet, sabo, patofla türü ürünleri için sipariş üzerine dava dışı italya firmasına taban modeli çizimleri yaptırdığını, 12.9.1996 tarihinden itibaren tescili yapılan modellerin ART 500 ve ART 530 modeli terliklerin yine tescilli "Türital" markası ile üretilip piyasaya arz edildiğini, davalılardan A.... A.Ş.nin müvekkilince üretilen Sabo terliklerini taklit ederek piyasaya sürmesinin tasarım haklarına tecavüz ve haksız rekabet olduğunu ileri sürerek, tecavüzün ve haksız rekabetin önlenmesine, 7.000.000.000 .-TL maddi ve 3.000.000.000.-TL manevi tazminatın tahsiline, üretilen mal ve üretim araçlarının imhasına, ilana karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar D... A.Ş. ve A... A.Ş. vekili, derdestlik itirazı ile birlikte, davacının tasarım tesciline itirazda bulunduklarını, dava konusu modelin harcıalem olup, davalılar tarafından daha önce üretildiğini, kaldı ki, iltibas yaratacak benzerlik bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Diğer davalı da, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia ve savunmaya, toplanan delillere, bilirkişi raporuna nazaran, davacının tasarım tescilinin iptal edildiğinden Endüstriyel Tasarım Tesciline dayanan istemlerin reddi gerekeceği, ancak, davalı A.... A.Ş. tarafından üretilen Sabo terliklerinin taban ve ökçe dizaynı ile tabanda yer alan motiflerin, taban ile ökçe arasındaki kalın olanın davacının ART 500 ve ART 530 modellerinin taklidi olup, bu hususun haksız rekabet olduğu, olay nedeniyle kendi zararını isteyen davacı zararının 7.000.000.000.-TL olarak belirlenmiş ise de, aynı nitelikteki benzer davalarda davacı zararının daha düşük tespit edildiği, gerçek zararın tespitine yeterli delil de sunulamadığından maddi tazminatın BK.nun 42 ve 43. maddelere göre belirlenmesi gerektiği, manevi tazminat şartlarının da oluştuğu gerekçesi ile, davanın kısmen kabulüne, davalıların haksız rekabetinin önlenmesine, dava konusu mal ve üretim araçlarının imhasına, 2.000.000.000.-TL maddi ve 500.000.000.-TL manevi tazminatın avans faizi ile tahsiline, ilana karar verilmiştir.
Karar, davalı A... A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1- Dava, endüstriyel tasarım tescilinden doğan haklar ve haksız rekabet hükümlerine dayalı olarak açılmış olup, yargılama sırasında davacının endüstriyel tasarım tescilinin iptal edildiğinin anlaşılması karşısında, haksız rekabet ve ilgili hükümler yönünden mahkemece inceleme yapılmasında bir isabetsizlik yoktur, ilk defa yurt dışında kamuya sunulmuş bir tasarımın belli bir süre sonra Türkiye'de kullanılması durumunda, şayet, Türkiye'de bu tasarımı ilk defa kullanan kişi büyük emek ve para harcayarak bu tasarımın kullanıldığı ürünü tanıtmış ve bir başkası da sırf bu tanınmışlıktan istifadeye yönelik olarak bu tasarımı aynen kullanmaya kalkışır ise, bu davranışın haksız rekabet olduğunun kabulü gerekmektedir. Ancak-, somut olayda, bu şekilde ayakkabı-terlik taban ve ökçelerinde kullanılan davacıya ait tasarımların davalı tarafından bire bir taklit edilip edilmediği hususu üzerinde yeterince durulmamıştır. Her ne kadar mahkemece, istanbul Asliye 8. Ticaret Mahkemesince 1999/466 D-iş.esas sayılı dosyada yapılan tespite dayanılmış ise de, davacı tarafından tek taraflı yaptırılan böyle bir tespit ile yetinilme-si mümkün değildir. O halde mahkemece, davalı ürünlerinde kullanılan motif ı/e tasarımların davacı tasarımları ile bire bir ölçülerde aynen kullanılıp kullanılmadığımn gerektiğinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak tespiti ve elde edilecek sonuca uygun bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamıştır.
2- Yukarıda açıklanan bozma şekil ve sebebine göre davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
Sonuç: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle, kararın davalı A... A.Ş. yararına (BOZULMASINA), (2) nolu bentte yazılı nedenlerle, davalının diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, davalı vekili duruşmaya gelmediğinden duruşma vekillik ücretinin takdirine yer olmadığına, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 30.5.2002 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.