 |
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
E: 2001/2687
K: 2001/5080
T: 4.6.2001
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
* MEMUR, HİZMETLİ VE İŞÇİLERİN, İŞLERİNİ GÖRÜRKEN MEYDANA GETİRDİKLERİ ESERLER
* MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT
Karar özeti: Aralarındaki sözleşmeden aksi anlaşılmadıkça, memur, hizmetli ve işçilerin, işlerini görürken meydana getirdikleri eserlerin mali hak sahipleri, bunları çalıştıran veya tayin edenlerdir. Davacı şirket, davalı ve diğer çalışanlarla birlikte hazırlanan ve davacının işyerinden ayrıldıktan sonra, davalının bastırdığı davaya konu eserin mali hak sahibi olup, bu eserin manevi haklarının sahibi değildir. Bu nedenle, bu eserden dolayı davalıdan manevi tazminat isteyemez.
(5846 s. FSEK. m. 8)
Taraflar arasında görülen davada (Ankara Asliye ikinci Ticaret Mahkemesince verilen 20.12.2000 tarih ve 1997/181-2000/673 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı A... Basım Yayın A.Ş. vekili ve Meltem vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, davalılardan Meltem'in müvekkili okulunda öğretmen iken ayrıldığını, görevli öğretmenler tarafından hazırlanan ders ve sınav materyallerini izinsiz olarak alıp, "WISE UP" isimli İngilizce ders kitabı bastırdığını, yaptırılan tespitte kitaptaki materyellerin müvekkili okulunda hazırlandığının belirlendiğini, kitabın basımını yapan S... yayınevinin yerinde halen davalı A... A.Ş.nin bulunduğunu, kitaptan bir adet tespitte teslim edildiğini ileri sürerek, davalıların haksız tecavüzlerinin ref ve men'ine, 500.000.000 TL maddi ve 250.000.000 TL. manevi tazminatın reeskont faizi ile davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı Meltem vekili, davacının eser üzerinde hak sahipliğinin bulunmadığını, bu davayı açma hakkı bulunmadığını, müvekkilinin katkıları ile hazırlanan materyallerin bizzat kendi kitabında yayınlanmasının doğal olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
Diğer davalılar davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece; iddia, savunma ve dosyadaki belgelere göre, benimsenen bilirkişi raporu doğrultusunda, davacı vakıf nezdinde çalışan kişilerin ürettiği eserlerin mali haklarından yararlanmada davacının 5846 sayılı Kanunun 8. maddesine göre hakkının bulunduğu, davalının hazırladığı kitabı oluşturan materyal ve dokümanların %60'ının davacının okulunda çalışan öğretmenlerin meydana getirdiği eserlerden oluştuğu, davalının eyleminin Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa aykırılık oluşturduğu, istenen manevi tazminatın makul ve ılımlı olduğu, davalı S...'nın tüzel kişiliğinin bulunmadığı gerekçesiyle, davanın kabulü ile 500.000.000.TL maddi ve 250.000.000. TL. manevi tazminatın davalılar Meltem ve A... A.Ş. den tahsiline diğer davalı hakkındaki davanın pasif husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Kararı davalı Meltem ile davalı A... A.Ş. vekili temyiz etmiştir.
1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre mümeyyiz davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2- Dava, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundan kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 8/2. maddesine göre, aralarındaki sözleşmeden aksi anlaşılmadıkça, memur, hizmetli ve işçilerin işlerini görürken meydana getirdikleri eserlerin mali hak sahipleri bunları çalıştıran veya tayin edenlerdir. Bu hükme dayanılarak davacı şirket lehine mali haklarına tecavüz olduğundan bahisle maddi tazminata karar verilmiş ise de, davacı şirket anılan maddede açık bir şekilde belirlendiği üzere davaya konu eserin mali hak sahibi olup, eserin manevi haklarının sahibi değildir. Anılan kanunda mali ve manevi haklar ayrı ayrı düzenlenmiş olup, manevi haklar tada-di olarak gösterilmiştir. Sayılan bu haklardan dolayı manevi tazminat isteme hakkı da manevi hak sahibine aittir. O halde davaya konu eserin mali hak sahibi olan davacının bu eserden dolayı manevi tazminat isteyemeyeceğinin kabulü ile bu istek kaleminin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu şekilde manevi tazminata hükmedilmesi doğru görülmemiştir.
Sonuç: Yukarıda 1 numaralı bentte açıklanan nedenlerle mümeyyiz davalıların temyiz itirazlarının reddine, 2 numaralı bentte açıklanan nedenlerle mümeyyiz davalıların temyiz isteminin kabulü ile hükmün (BOZULMASINA), ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 4.6.2001 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.