 |
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
E: 2001/1498
K: 2001/3888
T: 3.5.2001
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
Taraflar arasında görülen davada Bursa Asliye 6.Hukuk Mahkemesi'nce verilen 5.10.2000
tarih ve 1997/964-2000/783 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi duruşmalı olarak davalı vekili tarafından istenmiş olmakla, duruşma için belirlenen 1.5.2001 günde davacı avukatı A.K. ile davalı avukatı Onur Ünal gelip, temyiz dilekçesinin de süresinde verildiği anlaşıldıktan ve duruşmada hazır bulunan taraflar avukatları dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakılmıştı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi Yaşar Arslan tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, davalı kooperatiften ihraç edilen müvekkilinin 1988-1994 yılları arasında
(180.000.000) lira aidat ödediğini, 1994 yılında bitirilen ve daire başı değeri 405 milyon lirayı
bulan inşaatın maliyetinin %95 inin müvekkilinin ödemeleriyle karşılandığını, denkleştirici adalet ilkesi gereği aidat ödemelerinin katkısı ile dairenin değeri oranlandığında iki milyar liranın istenebileceğini ileri sürerek, (2.180.000.000) liranın faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı kooperatif temsilcileri, davacının ödediği (178.700.000) lira aidat tutarının banka
hesabına yatırıldığım, davacının başkaca talepte bulunamayacağını savunmuştur.
Mahkemece, sunulan kanıtlara, yapılan keşfe ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının
ortaklığından ihraç edildiği davalı kooperatiften olan alacağının (2.180.000.000) lira olduğu
gerekçesiyle taleple bağlı kalınarak (2.180.000.000) liranın yasal faiziyle birlikte davalıdan
tahsiline karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Davacı vekili, davalı kooperatif ortaklığından ihracı kesinleşen müvekkilinin ortaklık
ilişkisinin sürdüğü altı yıl boyunca ödediği toplam (180.000.000) lira aidat tutarı ve ödemelerinin kooperatif inşaatına katkısı nedeniyle (2.000.000.000) liranın davalıdan tahsilini istemiş, mahkemece, davacının ortaklığı sırasında yaptığı. ödemelerin inşaat katkı payının daha fazla olduğu yönündeki bilirkişi görüşüne itibar edilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun 17 nci ve yapı kooperatifleri tip sözleşmesi ile ayrı
doğrultudaki davalı kooperatif anasözleşmesi'nin 15 nci maddeleri uyarınca, devir dışında bir
nedenle kooperatif ortaklığı sona erenlerin yedek akçeler dışında kalan alacakları, ortaklığın sona erdiği yılın bilançosuna göre hesaplanarak, bilanço tarihinden itibaren bir ay içinde eski ortağı geri verilir. Yasa ve Anasözleşmede anılan alacak dışında bir hakkın varlığı düzenlenmiş ve öngörülmüş değildir. Nitekim, davalı taraf temsilcileri de 31.12.1996 tarihli bilançoya göre hesaplanan davacı ödemelerinin başvuru yapılmaması nedeniyle tevdi yeri olarak açılan bir banka hesabına yatırıldığı bildirilmiş, bu savunmanın aksi ileri sürülmemiştir. Bu durum karşısında, davacının eski ortağı bulunduğu davalı kooperatiften olan alacağının ortaklıktan ihraç kararının kesinleştiği 1996 yılı bilançosundaki payının ifade ettiği para tutarından ibaret olduğu gözetilerek bu çerçevede karar verilmesi gerekirken, ortaklarının belirli ekonomik yararlarını ve ihtiyaçlarını karşılıklı yardım, dayanışma ve kefaletle sağlayıp korumak amaçlı faaliyet yürüten bir kuruluş olan davalı kooperatifin bu niteliği ile bağdaşmayacak biçimde yasa ve anasözleşmede yeri olmayan yükümlülükler doğurulması doğru bulunmamış, davalı tarafın bu yöne ilişen temyiz itirazlarının kabulü gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile
kararın davalı yararına BOZULMASINA, 100.000.000 lira vekillik ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 3.5.2001 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.