Taraflar arasında görülen davada (Beyoğlu Asliye 1. Hukuk Mahkemesi)'nce verHen 13.9,2001 tarih ve 1999/639-2001/528 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi duruşmalı olarak davalı vekili ilkkatılma yolu ile davacı vekili tarafından istenmiş olmakla, dava dosyası ıçin tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Davacı vekili, taraflar arasındakikira sözleşmesiyle davalı tarafından müvekkiline kiraya verilen akaryakıt satışistasyonunun aylık kira bedelinin 1 Temmuz tarihindeki süper benzin, normal benzin ve motorinin KDV hariç pompa satış fiyatının toplaıııının üçte birinin (26.000) litreile çarpımı ile çıkacak rakam olarak öngörüldüğünü, sözleşmenin yapıldığı 1.7.1994'ten sonra akaryakıt fiyatlarının (25) kat artmasının beklenmeyen halpluşturduğunu ve hakimin sözleşmeye müdahalesinin gerektiğini ilerisürerek, anılan sözleşme hükmünün iptalini ve 1.7.1999'dan itibaren aylık kira bedelinin (2.500.000.000) TL. olarak tesbitini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, Tophane'deki kiralananın rayiçlerden düşük bedellekiraya verildiğini, uyarlama koşullarının bulunmadığını savlinarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, sunulan kanıtlara ve bilirkişi craporlarına dayanılarak, kira bedelinin aylık (4.500.000.000) TL. olarak uyarlanmasının uygun olacağı gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile s'ozleşmedeki kirabedelinin tayinine ilişkin hükmün iptaline, aylık kira bedelinin 1.7.-1999 tarihinden itibaren (4.500.000.000) TL olmasına karar verilmiştir;

Kararı, davalı vekili ve katılma yolu ile davacı vekili te my iz etmiştir.

1- Dava, taraflar arasındaki sözleşmeyle davacıya kiraya verilen akaryakıt istasyonunun aylık kira bedelinin motorin, süper ve normal benzinin her yılın 1 Temmuz günündeki fiyat ortalamasının (26.000) litre ile çarpımı,sonucu ortaya çıkan meblağ olmasını öngörülen hükmün, akaryakıt fiyatlarındaki beklenmedik artışlar sonucu edimler dengesini davacı kiracı aleyhine esaslı biçimde bozduğu savına dayalı uyarlama istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile davacmın iş hacmi ve net kar tutarı gözetilerek 1.7.1999 tarihinden itibaren aylık kira parasının (4.500.000.000) TL. olarak tesbitine karar verilmiştir.

Emprevizon (beklenmeyen durum) ilkesi uyarınca, sözleşme taraflarınca üstlenilen edimlerin daha sonra öngörülemeyen derecede koşulların değişerek taraflardan biri aleyhine edimler arası dengeyi temelden bozması üzerine yargıcın sözleşmeye müdahalesi istenebilir. Ancak, sözleşmenin esaslıunsurlarının değiştirilmesi sonucunu doğurucu uyarlama istenemez. Somut uyuşmazlıkta da, taraflarca kira bedelinin açıklanan biçimde hesaplanması yönünde bir irade uyuşumu gerçekleştiğine göre davacı artık mahkemeden başka bir ölçüt belirlenmesini isteyemez. Anılan akaryakıtürünlerinin ortalamasının belli bir birimle çarpımı yolu ile kira parasının saptanması öngörülmekle, kira bedelinin belirlenmesinde temel alınan bu ölçüte bağlı kalınarak, bu ölçütün bileşenlerinden birinin veya bir kaçının uyarlama koşulları varsa değişen duruma uygun kılınması yönünde bir çözüm istemine ilişkin davanın dinlenilebileceği dikkate alınmadan, salt davacının cirosu ve net karıesas alınarak yazılı biçimde karar verilmesi doğru görülmemiştir.

2- Kabulegöre de, yenilenen kira dönemi başlangıcı 1.8.1999 olduğu halde 1.7.1999 tarihinin uyarlamaya esas tarih olarak kabulü ve davanın kısmen kabul edilmiş olmasına karşın reddedilen kısım üzerinden davalı yararına vekalet ücretine hükmedilmemesi ve yargılama giderlerinin de kabul-ret oranları gözetilmeden tamamının davalıya yükletilmesi doğru görülmemiş, kararın bu bakımıardan da davalı yararına bozulması gerekmiştir.

3- Katılma yolu ile hükmün düzeltilerek onanmasını isteyen davacı vekilinin 15.11.2001 tarihli dilekçesinin temyiz defterine kaydedilmemesi ve temyiz harcının alınmamasından dolayı geçerli bir temyiz istemi varlık kazanmadığından, anılan taraf vekilinin temyiz isteminin reddi gerekmiştir.

Sonuç: Yukarıda (1) ve (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı yararına (BOZULMASINA), 250.000.000 TL. vekillik ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, (3) no'lu bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz isteminin (REDDİNE), ödedikleri temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edenlere iadesine, 21.3.2002 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972