Taraflar arasında görülen davada (İstanbul Asliye 7. Ticaret Mahkemesi)nce verilen 16.5.2000 tarih ve 1999/182-2000/413 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi duruşmalı olarak davacı vekili tarafından istenmiş olmakla, dava dosyası için tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Davacı vekili, davalılardan D... Finansal Kiralama A.Ş. nin maliki, diğer davalının ise işleteni olduğu gemi ile taşınması üstlenilen kurşun konsantresi yükünün taşıma rizikolarına karşı müvekkilince sigorta örtüsüne alındığını, ancak, D... IV isimli geminin 1 Şubat 1998 gemi batması üzerine müvekkilinin ilgilisine (634.125.32) USD. tazminat ödediğini, olağan hava koşularında geminin batmasında, fazla yük ve geminin yola ve yüke elverişli olmamasının etken olduğunu, taşıyıcının yükü tam ve sağlam alıcısına ulaştırmak ile sorumlu olduğunu, öte yandan, geminin mali mesuliyet sigortasının bulunmadığını, sözleşmenin kurulmasında esaslı unsur olan bu hususta hile yapıldığından ve Finansal Kiralama Kanununun 17/2. maddesi uyarınca zarardan her iki davalının sorumlu olduğunu ileri sürerek, (634.125.32) USD.nin tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı D... Gemi İst. A.Ş. Vekili, geminin denize ve yüke elverişlilik belgelerinin bulunduğunu, yükün fazla olmadığını, deniz tehlikelerinden meydana gelen zararlardan taşıyanın sorumlu olmadığını, geminin mali mesuliyet sigortasının bulunduğunu, kaldı ki donatanın sorumluluğunun gemi ile sınırlı olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.

Diğer davalı D... Finansal Kiralama A.Ş. vekili cevabında, geminin diğer davalıya kiralanmış olup, Finansal Kiralama Kanununun 7. ve 17. maddeleri gereğince müvekkili sorumluluğunun bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, iddia ve savunmaya, toplanan delillere nazaran, yetkili kurum ve yerlerden alman belgelere göre geminin denize ve yük elverişli olduğu, aşırı yükleme olmadığı, kaptanın özenle seyrettiği, aynı yük için ardıl seferler yaptığı nazara alındığında, ambarda yükün kaymaması için tülani perde yapılmış olabileceği, ancak, çinko kurşun konsantresi yükün usulünce yüklenmesine rağmen yükün mahiyeti itibariyle 6-7 deniz koşulları karşısında yük kaymasının oluştuğu, bu durumda TTK.nun 1063/7. maddesi gereği donatanın sorumlu olmadığı, kaldı ki, TTK.nun 948. maddesi gereği donatanın deniz serveti ile sınırlı sorumlu olup, gemi battığından donatanın sorumlu olmadığı, taşıma işinin kurulduğu sırada mali mesuliyet sigortasının bulunduğu, Finansal Kiralama Kanununa göre gemiyi kiralayan D... Finansal A.Ş.ne husumet yönetilemeyeceği gerekçesi ile, davalı D... Gemi İşit. A.Ş. yönünden davanın esastan, diğer davalı yönünden pasif husumet nedeniyle reddine karar verilmiştir.

Karar, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

1- Dava, TTK.nun 1361 ve müteakip maddelerine dayanılarak ve halefiyet ilkelerine göre açılmış rücuen tazminat istemine ilişkindir. Sigortalı yükü taşıyan ve davalıların malik ve donatanı olduğu geminin 1.2.1998 günü battığı ve davacının, ilgilisine sigorta tazminatı ödediği hususlarında bir uyuşmazlık yoktur. Tüm davacı iddialarına ve somut olayın özelliklerine nazaran evvelemirde açıklığa kavuşturulması gereken husus, davalı taşıyıcının kusurlu ve dolayısıyla zarardan sorumlu olup olmadığının belirlenmesidir.

TTK.nun 1061. maddesi hükmü gereğince, taşıyan, malları teslim aldığı andan, teslim etmesi gereken ana kadar süre içindeki ziyaı ve hasar yüzünden doğacak zararlardan ve yine anılan Yasanın 1062. maddesi gereğince de adamlarının kusurundan sorumludur. TTK.nun 1061, 1062 ve 1063. maddesinin son fıkrasından da anlaşılacağı gibi, kusursuzluğun ispat külfeti taşıyıcıya aittir. Bir geminin denize elverişli olması ise, umumi donanım, makine, kazan gibi kısımları bakımından yapacağı yolculuğun (tamamiyle anormal tehlikeler hariç) deniz tehlikelerine karşı koyabilecek durumda olması demek olup, yetkili makamlarca belirli zamanlarda muayene ile verilen denize elverişlilik belgeleri bir karine hükmündedir ve aksi her zaman ispat olunabilir. TTK.nun 817/1. maddesinde geminin, denize ve yola elverişli sayılabilmesi için "anormal olanlar hariç" bütün tehlikelere karşı koyabilecek vasıfta olmasının aradığına göre, anormal tehlikenin mücbir sebep anlamında kullanıldığının kabulü gerekir. Taşıyana, geminin denize ve yola elverişli ve ambarlarının yükü kabule, taşımaya elverişli tutma mükellefiyeti getiren TTK.nun 1019. maddesi hükümleri de birlikte değerlendirildiğinde, taşıyanın özen borcunun daha ağırlaştırılmış olduğu görülmektedir. Yine, hatalı istifin de yol açacağı elverişsizlikten taşıyanın sorumlu olacağı nazara alındığında, taşıyanın gemiyi mücbir sebep teşkil etmeyen deniz koşullarına uygun denize elverişli halde bulundurması, aldığı yükün özelliklerin uygun istifleme yapması ve yine, o sefere mahsus diğer alınması gerekli tedbirleri de alması zorunludur.

Bu açıklamalardan sonra somut olaya dönülecek olunursa, geminin en fazla 5-6 şiddetindeki deniz koşullarından battığı anlaşılmaktadır. Bu şiddetteki deniz koşullarının mücbir sebep teşkil edecek koşullar olmadığı ortadadır. Esasen bilirkişiler batma hadisesine yük kaymasının sebep olduğu yönünde birleşmişlerdir. Bu noktada üzerinde durulması en önemli hususu, çinko - kurşun konsantresi yükünün bilinen "su bırakma" özelliği de nazara alınarak, gemi ambarlarının bu yüke uygun ve normal sayılacak deniz koşullarında tehlike yaratmayacak şekilde hazırlanıp, hazırlanmadığıdır. Davalı taraf, yok kaymasını önlemek için gemi ambarında tülani perde bulunduğunu savunmuş, bu doğrultuda 27.1.1998 tarihli kereste alımına ilişkin fatura ibraz etmiştir. Bu husus, geminin 9 ay kadar önce aynı yükü taşımasından dolayı tülani perde yapılmış olmadığı izlenimini vermektedir. Öte yandan, faturanın alındığı 27.1.1998 tarihinde geminin Çanakkale'den hareket ettiği anlaşılmaktadır. Bu özelliklerdeki bir gemiye tülani perdenin hangi koşullarda yapılabileceği üzerinde de yeterince durulmamıştır. Bu husustaki bilirkişi görüşü de verilerek değil, kanaate dayalıdır.

Bu durumda mahkemece, davalı savunmasının kurtuluş beyyinesine ilişkin olduğu da nazara alınarak, gemide, yükün açıklanan özelliğine göre tülani perde bulunup bulunmadığı hususunda davalı taraftan delillerinin sorulması, varsa davacıdan karşı delillerinin istenilmesi ve bundan sonra tülani perdenin hangi koşullarda yapılabileceğinin araştırılması ve şayet tülani perde yapılmış olsaydı dahi böyle bir olayın meydana gelip gelmeyeceğinin üzerinde durulması, bundan sonra, özellikle söz konusu yükün taşınması alanında uzman bir uzakyol kaptanı bilirkişinin de dahil edileceği bir bilirkişi kurulundan tüm davacı itirazlarını da karşılayacak rapor alındıktan sonra, elde edilecek sonuca uygun bir karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamıştır.

2- Yukarıda açıklanan bozma şekil ve sebebine göre davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine gerek görülmemiştir.

Sonuç: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle kararın davacı yararına (BOZULMASINA), (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, duruşmada vekil ile temsil olunan davacı yararına taktir olunan 100.000.000 lira vekillik ücretinin davalılardan tahsili ile davacıya ödenmesine, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 25.1.2001 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972