Taraflar arasındaki davanın (İstanbul 6. Sulh Hukuk Mahkemesi)nce görülerek verilen 29.3.2000 tarih ve 1998/1356-2000/303 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dava dosyası için tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Davacı vekili, müvekkilinin davalı banka ile bulunan sözleşmenin uyarlanması için İstanbul 6. Ticaret Mahkemesinin 1997/1365 esas sayılı dosyasında aylık maaşının 40.000.000 lira olarak belirlendiğini, ancak bilirkişice maaşın 48.418.500 lira olarak tesbit edildiğini, söz konusu dosyada fazlaya ilişkin haklarını saklı tuttuklarını ileri sürerek, fazlaya ilişkin aylık maaşın tesbitini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan kanıtlara göre, taraflar arasında görülen ve kesinleşen dosyada davacının, aylık maaşının 48.418.000 lira olarak belirlendiği, sözkonusu dosyada bağlı kalınarak 40.000.000 liraya hükmediidiği, davacının fazlaya ilişen haklarını saklı tutmuş olduğu gerekçesiyle, davanın kabulü ile, aylık 8.418.500 liradan yıllık 101.022.000 lira maaşfarkının tesbitine karar verilmiştir.

Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.

Davacı kesinleşen ilk davada, aylık emekli gelirinin 270.000 lira olduğunu fazlayailişkin hakları saklı kalmak üzere dava tarihinden itibaren 40.000.000 TL.ya yükseltilmesini istemiş, ilk davada alınan bilirkişi raporunda aylık gelir ödemesinin 48.418.500 lira olduğu tesbit edilmiş, mahkemece istek gibi davacıya ödeı:lmekte olan 270.000 ıira aylığın (40.000.000) liraya yükseltilmesine karar verilmiştir.

Davacı bu davada, yine fazlaya ilişkin hakkı saklı kalmak üzere ilk davada saklı tuttuğu ve bilirkişi raporunda yazılı aylık. 8,418.500 lira yıllık 101.022.000 TL,.nin tahsilini talep etmiştir.

Gerek Kara Avrupası öğreti uygulamasında, gerekse Türk öğreti ve uygulamasında, sözleşmenin yapılm~sından sonra umulmayan bir neden (Emprevizyon nazariyesi) akdin ifasını taraflardan biri için çok ağırlaştırmışsa MK. 2. maddesine dayanılarak, sözleşmede uyarlama ile ilgili bir hüküm olmasa bile, hakimin sözleşmeyi tadil veya uyarlayabileceği kabul edilmektedir (YHGK. 3.2.1988 E. 1987/11-411 K. 1988/66).

Clausula Rebus Sic Stantibus ilkesinin ani edimli sözleşmelerde uygulanamayacağı benimsenmektedir. Çünkü edim yerine getirildikten sonra artık şartların ağırlaştığını öne sürmek söz konusu olamaz. O halde, anılan ilkenin sürekli edimli sözleşmelerde uygulanacağı gibi, bu ilkenin gelecekte. sonuç doğuracak veya gelecekte yerine getirilecek yahut derhal ifa ile sona ermemiş sözleşmelerde de uygulanabileceği uygulamada kabul edilmektedir.

Taraflar arasındaki ilişkinin sürekli edimli borç ilişkisi bulunduğı,ı anlaşıldığından Dairemizin yerleşik uygulamasınagöre somut olayda uyarlama kurallarının uygulanacağından kuşku duymamak gerekir.

Diğer taraftan, şartların değişmesi, öngörülmeyen hadiselerin ortaya çıkması hallerinde, uyarlamanın diğer şartlarının da gerçekleşmesi halinde, iştirak nafakasının artırılmasında olduğu gibi, kesinleşen emekli gelirinin de yeni şartlara uyarlanmasının istenebileceği aşikardır. Uyarlamanın özelliği itibariyle fazlaya ilişkin hakların saklı tutulması yoluyla önceki davada saklı tutulan miktar yeniden dava edilemez. Çünkü ilk açılan uyarlama davası kısmi bir dava değildir. Fazlaya ilişkin hakkın saklı tutulması, tümü ihlal, yada inkar olunan hakkınancak bir bölümünün dava edilmesi, diğer bölümüne ait dava ve talep hakkının bazı nedenlerle geleceği bırakı.lması anlamına gelir. Oysa, uyarlamada hakim sözleşmeye müdahale etmekte onu tadil etmektedir. Hakimin sözleşmeye müdahale ederek takdir edebileceği bir şey için, hakların saklı tutulması. söz konusu olamaz. Bu durumda açılan davanın reddine karar verilmesi gerekirken, kabulüne karar verilmesi. doğru olmamıştır.

Sonuç: Yukarıda yazılı gerekçelerle dayalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davalı yararına (BOZULMASINA), ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 22.9.2000 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972