Taraflar arasındaki davanın İzmir 1.Asliye Ticaret Mahkemesince görülerek verilen 17.12.1999 tarih ve 1996/881-1999/1188 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dava dosyası için Tetkik Hakimi Gürkan Gençkaya tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Davacı vekili, müvekkili şirket tarafından Ukrayna'ya ihraç edilen narenciyenin davalılarca deniz yolu ile yapılan taşıması sonunda malların Ukrayna Ticaret Odası Kievnii Servis Firması tarafından yapılan tespitinde donmuş olduklarının belirlendiğini, malların %80'inin bozulmuş olduğunun tespit edildiğini beyanla, zarar miktarı 100.269.USD. ın davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalılar vekili, müvekkillerinden Zim Israel Ltd. in asıl taşıyan olduğunu bizzat donatanı olduğu gemi ile taşımayı gerçekleştirdiğini, diğer davalı, müvekkillerinin ise asıl taşıyan müvekkili şirketin acentası olduklarını, haklarında izafeten dava açılması gerektiğini, ayrı ayrı dava edilemeyeceklerini, bu davada husumete ehil bulunmadıklarını, malların satış ve teslim şeklinin FOB bazında olduğunu, buna göre malların gemi küpeştesini geçtiği andan itibaren her türlü hasarına alıcının katlanması gerektiğini, ayrıca bu davayı, alıcının açması gerektiğini, bunun yanında Türk Ticaret Kanunu'nun 1066. maddesine göre, hasarın üç gün içerisinde ihbar edilmediğini, alındığı şekilde teslim edildiğinin kabulü gerektiğini, malların taşıma sırasında hasarlanmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma ve dosyadaki belgelere göre, benimsenen bilirkişi raporu doğrultusunda, davalılar Belmar A.Ş. ve İskender Albert Ltd. Şti. nin diğer davalı şirketin acentası oldukları, asıl taşıyan olmadıkları, kendileri hakkında izafeten dava açılabileceği, bu davada husumet, yöneltilemeyeceğini malların hasarı ile ilgili Türk Ticaret Kanununun 1066. maddesine uygun bir ihbarın yapılmamış olduğu, alınan eksper raporunun tarafların birlikte iştiraki ile olmadığı, malların alındığı şekilde teslim edildiğinin kabulü gerektiği, aksinin davacı tarafından kanıtlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.

1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde Usul ve Yasa'ya aykırı bir yön bulunmamasına göre davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.

2- Taşıma işi Zım İsrael Novigation Co Ltd. tarafından donatanı olduğu M/V Isıs isimli gemi ile gerçekleştirilmiş olup mahkemece yükün teslimi sırasında geçerli bir ihbar bulunmadığından bu davalı hakkındaki dava da bu nedenle red edilmiştir.

TTK.nun 1065 ve 1066 maddeleri uyarınca yükün muayene ve zararının ihbarı iki aşamalı yapılmaktadır. Gerek, taşıyanki çoğunlukla onu temsilen kaptan, gerekse gönderilen yükün gönderilene tesliminden önce, malların hal ve vaziyetini, ölçü ve tartısını tesbit ettirmek maksadı ile onları mahkemeye veya selahiyetli diğer bir makama yahut bu husus için resmen tayin olunmuş bilirkişilere muayene ettirmek hakkını haizdir. Muayene yükün gönderilene tesliminden önce yapılacağı için mahkemeye yaptırılacak tesbitte, tarafların birinin bu tesbitte bulunması yeterlidir. Yükün gönderilene teslimden önce yukarıda anlatılan şekilde bir muayene yaptırılmamış ise, yükün gönderilene tesliminden sonra izlenecek yol, şu olmalıdır. Kısmi ziya veya hasar halinde gönderilen, en geç yükün, navlun sözleşmesi veya konişmento gereğince onu teslim almak hakkını haiz şahsa teslimi sırasında taşıyan veya boşaltma limanındaki bir temsilcisine yazılı olarak hasarı bildirmek zorundadır. Yahut yükün hal ve vaziyetini, ölçü, sayı veya tartısını en geç teslim sırasında her iki tarafın iştirakiyle resmen tesbit ettirecektir. Uygulamada, boşaltma limanında yükün kısmi ziya ve hasarı, gönderilen veya temsilcisi ile kaptanın iştiraki suretiyle kargo raporu tanzim edilmektedir. Bu yapılmamış ise tesbitin mahkeme kararıyla veya bu işleri yapmakla görevlendirilmiş selahiyetli makam tarafından yahut bu husus için resmen tayin edilmiş eksperler vasıtasıyla yapılması gerekmektedir. Bu şıkta yani malın tesliminden sonra mahkemece yapılacak tesbitte her iki tarafın tesbit sırasında hazır bulundurulması şarttır. Tek taraflı tesbit yeterli değildir. Yine malın tesliminden sonra ziya ve hasar haricen belli değilse ihbarnamenin yükün teslimin bittiği tarihten itibaren üç gün içinde taşıyana veya yetkili acentasına gönderilmesi gerekir. ( Bak. Prof. Tahir Çağa - Navlun Sözleşmesi, 5. Baskı, 1995 sh. 135 vd)

Yukarıda özetlenen yasal düzenlemeye gerekli şekilde uyulup uyulmadığını denetlenebilmesi için ise, mahkemece öncelikle yükün gönderilene teslim edilip edilmediğinin, teslim yapılmış ise teslim tarihinin kesin şeklide tesbiti gerekmektedir.

Somut olayda, davacı şirketin başvurusu üzerine Ukrayna'da Kiev'de 23.1.1996 tarihinde bir hasar tesbiti yapılmış ise de, bu tutanağın malın tesliminden önce mi, yoksa tesliminden sonra mı yapıldığı açık değildir. Başka bir anlatımla mahkeme, boşaltma limanında yükün gönderilene teslim tarihinin ne olduğunu araştırmamıştır. Bu nedenle davacı tarafından davalıya gönderilen 28.6.1996 tarihli hasar ihbarının TTK. nun 1066. maddedeki sürelere uygun olup, olmadığı anlaşılamamaktadır.

O halde, mahkemece yapılacak iş; yukarıda açıklandığı gibi yükün gönderilene teslim tarihinin veya yükün teslim edilmesi gereken tarihin araştırılması, bulunacak tarih itibariyle tesbit ve ihbarların TTK. nun 1065. ve 1066. maddelerdeki usule uygun yapılıp yapılmadığının tayini ve hasıl olacak sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır.

SONUÇ : Yukarıda 1 numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE, 2 numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekillinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davacı yararına ( BOZULMASINA) oybirliğiyle karar verildi.

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972