 |
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
E: 2000/10525
K: 2001/1599
T: 26.2.2001
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
Taraflar arasında görülen davada Trabzon Asliye 1.Hukuk Mahkemesi'nce verilen
13.9.2000 tarih ve 1999/317-2000/312 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı tarafından
istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için
Tetkik Hakimi Verda Çiçekli tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacılar vekilleri, bu dava ve birleşen davada, müvekkillerinin ortağı bulunduğu davalı
kooperatifin 19.6.1999 tarihli genel kurulunun 8 nci gündem maddesinde "1998 yılından kalan zararların ortaklıktan ayrılsın ayrılmasın 1.1.1997 tarihi itibariyle ortak olanlardan toplam 2.413.000.000 liranın Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında olmak üzere eşit taksitle alınmasına" karar verildiğini, anılan kararın ek yükümlülük getirdiği halde Kooperatifler Kanunu'nun 52.nci maddesindeki toplantı ve karar nisabına uyulmadan alınması nedeniyle yok sayılması gerektiğini ileri sürerek, 19.6.1999 tarihli genel kurul kararının 8 nci maddesinin batıl olduğunun tesbitini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacıların bir kısmının ortak olmadığını, ortak olanların da, hukuki
yararları bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan kanıtlara göre, yaptırılan bilirkişi incelemesinde,
iptali istenen genel kurulun 8 nci maddesinde ortaklara ek yükümlülük getirilmiş olup, sözkonusu maddenin gündemde bulunmadığı ve Kooperatifler Kanunu'nun 51. maddesinde öngörülen toplantı ve karar nisabına uyulmadığının saptandığı gerekçesiyle, 19.6.1998 tarihli genel kurulun 8. maddesinde, ortaklara ek yükümlülük getiren kararının batıl olduğunun tesbitine karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Dava, 19.6.1999 tarihli genel kurul gündeminin 8 nci maddesinde ortaklara ek ödeme
yükümlülüğü getiren kararın, gerekil toplantı ve karar yeter sayısı ile alınmadığı iddiası ile iptali istemine ilişkindir.
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu'nun "Ek ödeme Yüklemi" başlıklı 31 nci maddesinde
"Anasözleşme, ortakları ek ödemelerle yükümlendirebilir. Ancak, ek ödemelerin yalnız bilanço açıklarını kapatmada kullanılması şarttır. Ek ödeme yüklemi sınırsız olabileceği gibi, belirli miktarlarda veya iş hacmi ile veya paylarla orantılı olarak sınırlandırılabileceği" öngörülmüştür.
Anılan yasa maddesine paralel olarak düzenlenen kooperatif anasözleşmesinin 20 nci maddesinde de, "bilanço açıkları yedek akçelerden, bunların yetmemesi halinde oluşturulan özel fondan karşılanamadığı takdirde, ortaklardan sermaye paylarının 5 katına kadar ek ödeme istenebilir.
Ortaklardan istenebilecek bu ek ödeme yüklemi toplamı o yılın bilanço açığını kapatma dışında kullanılamayacağı ve o yılın bilanço açığını geçemeyeceği" belirtilmiştir. Aynı şekilde, sözkonusu Yasa'nın 52/1 nci maddesinde, ek ödeme ihdası hakkında alınacak kararlar için bütün ortakların 3/4'ünün rızasının gerektiği düzenlenmiştir.
İptali istenen genel kurulun 8 nci gündem maddesinde, davalı kooperatifin zararda olduğu
ve bütçe açığının kapatılması için herbir ortağın 2.413.000.000 lira ödemesine karar verilmiştir.
Dava dosyasındaki 1998 yılı bilançosunda 753.432.809.023 lira net zarar gösterilmiş ise de, bu zararın ne şekilde ve hangi kalemlerden oluştuğu açıklanmamıştır.
O halde mahkemece, şirketler muhasebesi konusunda uzman bilirkişi veya kişiler aracılığı
ile davalı kooperatif kayıtları üzerinde inceleme yaptırılarak, bilanço açığı olarak tanımlanan
zararın hangi kalemlerden oluştuğu açıkça belirlenmek ve yukarıda anılan yasa ile anasözleşme hükümleri karşısında "ek ödeme yükümü" sayılıp sayılamayacağı değerlendirilerek, oluşacak sonuç çerçevesinde hüküm kurulmak gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi doğur görülmemiş ve kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, kararın davalı yararına BOZULMASINA,
ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 26.2.2001 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.