Taraflar arasındaki davanın Tuzla Asliye Hukuk Mahkemesince görülerek verilen 4.12.1998 tarih ve 1998/397-1998/77 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dava dosyası için Tetkik Hakimi Deniz Biltekin tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:

Davacı vekili, borçlu şirkete ait Sinan Nabioğlu Gemisinin müvekkilinin tersanesinde tamir edilerek her bakımdan çalışabilir hale getirildiğini ve bu nedenle 144.500 USD dolarlık alacağa hak kazandığını, alacak nedeniyle ihtiyati hiçiz kararı alıp, uygulandığını, geminin sigortacısı I. Sigortaya İİK. 89/4 maddesi uyarınca ihbarname gönderilip tamir nedeniyle sigortalısına ödeyeceği tazminatın icra dosyasına yatırmasının talep edildiğini, sigorta şirketinin davalı bankanın da ipotek alacağı olduğundan bahisle tevdi mahalli yoluna gittiğini, müvekkilinin alacağının TTK.nun 877. maddesi uyarınca TTK.nun 1235/6. maddeye göre gemi alacağı niteliğinde olduğunu, TTK. 902. madde uyarınca da doğrudan malike dahi ödenebileceğini ileri sürerek sigorta şirketinin tevdi tayini suretiyle Ödediği tazminatın alacaklarına yeter kısmının müvekkiline ödenmesine karar verilmek suretiyle murazanın menine karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı ve karşı davacı Vakıflar Bankası vekili, öncelikle görevli mahkemenin Kadıköy Asliye Ticaret Mahkemesi olduğunu savunarak müvekkilinin Kadıköy Şubesi ile dava dışı P. Paz.A.Ş. arasında imzalanan GKCH sözleşmeleri gereğince P. Su Ürünleri A.Ş adına kayıtlı "PAPILA I" isimli gemi üzerine ipotek tesis edilip, gemi siciline işlendiğini, borcun ödenmemesi üzerine ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapıldığını, geminin icra takibi devam ederken ipotek yükümü ile B. Denizcilik Ltd.Şti. nin gemiyi satın alıp, adını da SİNAN NAİBOĞLU olarak değiştirdiğini, I. Sigortadan geminin hasar bedeli olan sigorta bedelini dain ve mürtehin olarak MK.901 madde uyarınca icra dosyasına ödemesinin istenildiğini, ancak sigortanın davacının da talebi nedeniyle tevdi mahalline ödeme yaptığını, sözleşmenin 3. maddesi, TTK. 901. maddesi uyarınca gemi ipoteğinin sigorta tazminatına şamil olduğunu, davacının kanuni ipotek hakkının TTK. 809. maddesi uyarına tescilinin şart olduğunu yine 809/1. fıkrası uyarınca gemi üzerine haciz konulmakla kafi miktarda borç temin edildiğini, kaldı ki davacının haczinin muvazaalı olduğunu zira; davalıların ödeme emrini tüm sürelerden vazgeçerek tebliğ ettiğini, sigortacının TTK. 902. maddesine göre malike ödemesinin olmadığını savunarak davanın reddini sigorta tazminatından alacaklarına yeter miktarının müvekkiline ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.

Mahkemece şirketin  gemiyi maddesi  uyarınca gerektiği  zira, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamından davacı tamir edip değerini yükselttiğini TTK.nun 902. birinci derecede gemiden alacağını almasının geminin değerinin yükseltilmesinin sağlanıldığını, tamirci firmanın gemi alacaklarını önünde olması gerektiği, davalı bankanın yaptığı itirazların yerinde olmadığı, karşılık davanın da bu dava ile ilgisinin olmadığı, davacı ile aralarında herhangi bir ilgisinin olmadığı davacı ile aralarında herhangi bir taahhüt bulunmadığı gerekçesiyle davalı bankanın karşılık davasının reddine, davacının davasının kabulüne karar verilmiştir.

Kararı dava-karşılık davacı Vakıflar Bankası A.Ş. vekili temyiz etmiştir.

1-Sahibine, gemi alacaklısı hakkı ve bunun sonucu olarak "Kanuni Rehin Hakkı" veren alacaklar TTK. 1235. maddede tahdidi olarak 10 bent halinde sayılmış olup, gemi alacaklısı hakkı sahiplerinin gemi ve teferruatı üzerinde sahip oldukları kanuni rehin hakkı, gemi siciline tescil talebinde bulunmağa veya tescile hacet olmaksızın, mücerret gemi alacaklısı hakkının doğumu ile vucüd bulur. Bu niteliği ile gemi alacaklısı hakkının bahsettiği kanuni rehin hakkı, doğrudan doğruya ve tescilsiz olarak kanundan doğar.

Davacı, tersane sahibi sıfatıyle geminin tamirinden doğan alacağından dolayı gemi üzerinde bir ipotek hakkının bulunduğunu ileri sürmektedir.

Bilindiği gibi, gerek Alman ve gerekse Türk hukukunda tersane sahibinin rehin hakkının kanundan doğmadığı, kanunun ancak tescilinin hukuki sebebini sağladığı hususunda herhangi bir görüş aykırılığı yoktur. Akdi ipotekte, ipotek tesisi hususunda talep hakkının da iltizami bir muameleden doğmasına karşılık tersane sahibinin ipotek tesisine matuf şahsi hakkı kanundan doğmakta ancak tıpkı akdi ipotekte olduğu gibi gemi siciline tescil ile vücud bulmaktadır. Gemi siciline tescil ayni hak bakımından ihdasi bir rol oynar (TK 877, II dolayısıyla MK. 809 md) (Dkz.Gemi Rehni, Prof.Dr.Turgut Kalpsüz, 3. Baskı, sh:17 vd).

Görüldüğü gibi gemi alacaklısı hakkı ve bunun sonucu alarak kanuni rehin hakkı tescilsiz doğduğu halde tersane sahibinin rehin hakkı, ancak gemi siciline tescille doğar. Tersane sahibi, geminin inşa veya tamiri konusunda gemi maliki ile bir istisna akdi yaparak edimini yerine getirmiş olmak şartıyla gemi üzerinde lehine bir ipotek hakkını tescil talep etme hakkını kazanır. Tescili isteme süresi ise, işlerin bitmesini takip eden 3 ay içinde yapılması gerekir. Bu 3 aylık süre, hak düşürücü süredir.

Somut olayda, geminin üzerine (50.000.000.000) TL bedel için davalı Vakıflar Bankası lehine akdi ipotek tesis edildiği ve ipoteğin 16.7.1996 tarihinde gemi siciline tescil edildiği sabittir.

şirkete  ait  Sinan Naiboğlu Gemisi, davacıya ait edildiği ve davacı tarafından yapılan masrafların ve  esas  takip  sırsında gemi maliki tarafından anlaşılmaktadır.  Davacı  dilekçelerinde tersane ipotek hakkı bulunduğunu ileri sürerken, yaptığı Borçlu onarım  işinin kendisine TTK 1235/6. bendinde yazılı kanuni rehin hakkı  sağladığını  da  ileri  sürmektedir.  Tamir edilen geminin tersanede tamir ihtiyati haciz kabul edildiği sahibi sıfatıyla bağlama  limanının  İstanbul olduğu, Tersanesi'nin   İstanbul   limanına kanıtlardan  anlaşılmaktadır.  TTK. uyarınca gemi bağlama limanı dışında hallerinde   ve  ihtiyaçla  sınırlı yolculuğunun   başarılması yapmaksızın  kaptanın  sırf geminin tamir edildiği Tuzla dahil  bulunduğu  dosyadaki 988/1. ve TTK. 1235/6. madde bulunduğu bir sırada zaruret olarak  geminin  bakım  veya için  herhangi  bir  kredi  muamelesi kanuni  temsil  yetkisine  dayanarak yaptığı talep üzerine yapılan teslimatlar ve verilen hizmetler içinde kanuni rehin hakkı tanınacağı hükme bağlanmıştır. Bu hükümle veresiye kaydı olmaksızın toplam mal ve hizmet verenlerin korunması sağlanmıştır.

Mahkemece, gemiye hizmet veren davacının bu hizmetinin kaptana mı yoksa gemi malikine mi verildiği ve hizmetin ifa edildiği yer itibariyle 1235/6 maddesi kapsanma girip girmediği dolayısıyla davacının TTK. 902/1. ve II. kapsamına giren gemi alacaklısı ve dolayısıyla kanuni rehin hakkı sahibi olup olmadığı hususu hiç araştırılmamıştır.

Diğer taraftan, TTK. 901. maddesinde kural olarak gemi ipoteğinin sigorta tazminatına da şamil olduğu açıklanmış ve bu kuralın istisnaları aynı kanunun 902. maddesinde gösterilmiştir. Bu maddenin I. ve II. fıkralarında sözü edilen öncelik, sadece gemi alacaklısı hakkı ve bunun sonucu olarak kanuni rehin hakkı sahiplerine tanınmıştır. Nitekim, TTK. 1257. maddesinde de gemi alacaklısının rehin hakkının rehin ve ipotekle temin edilmiş veya edilmemiş olan diğer bütün alacaklara takaddüm edeceği açıklanmıştır. Tersane sahibinin rehin hakkının TTK.nun 1235. maddesinde yazılı gemi alacaklısı ve onun sonucu kanuni rehin hakkı sağlamadığı ve TTK. 902/I-II maddesinin ancak sigortanın şümulüne giren bir gemi alacaklısı hakkı sahibine öncelik tanıdığı anlaşıldığından mahkemece bu yasal düzenleme de hiç irdelenmeden yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir. 2-Ayrıca, davalı vekili süresinde iş bölümü itirazında bulunmuş ve görevli mahkemenin Kadıköy Asliye Ticaret Mahkemesi olduğunu da ileri sürmüştür. Kadıköy'de Ticaret Mahkemesi kurulmasına Hakimler ve Savcılar Yüksek kurulunun 14.7.1998 gün ve 1053-1054 sayılı kararı ile karar verilmiş ve Anadolu yakasında Şile hariç Gebze'ye kadar olan kesimde ticari davaların Kadıköy Asliye Ticaret Mahkemesi'nde görülmesi kararlaştırılmış ve mahkemenin yetkili alanı belirlenmiştir. Mahkemece davalı vekilince süresinde ileri sürülen iş bölümü itirazı konusunda da olumlu ve olumsuz bir karar verilmemiştir.

SONUÇ: Yukarıda l ve 2 nolu bentlerde yazılı nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 9.12.1999 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972