Taraflar arasındaki davadan dolayı Beyoğlu 2.Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 4.6.1997 tarih ve 667-265 sayılı hükmün duruşmalıolarak temyizen tetkiki davacı ve davalılardan G... Sigorta vekili tarafından istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen 18.11.1997 gününde davacı avukatı N... ile davalı A... Sigorta vekili D... ve G... Sigorta vekili E...gelip temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması duruşmadan sonraya bırakılmıştı. Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü.

Davacı vekili, müvekkiline ait antika niteliğindeki ithal otomobilin gerçek değerinin altında (8.000.000.000) TL. bedelle davalılardan A... Sigorta Şirketine 13.4.1994 tarihli poliçe ile sigorta ettirildiğini, TTK.nun 1287 maddesine uygun olarak eksik kalan bedeli için de diğer davalıya 26.5.1994 tarihli poliçeyle (4.000.000.000) TL.üzerinden kısmi sigorta ettirildiğini sigortalı aracın 11.9.1994 tarihinde meydana gelen yangında tamamen telef olduğunu, talebe rağmen hasarın tazmin edilmediğini ileri sürerek, (8.000.000.000) TL.nin riziko tarihinden itibaren işlemiş (250.000.000)TL faiziyle birlikte davalılardan A... Sigorta'dan (4.000.000.000) TL sigorta bedelinin işlemiş (300.000.000) TL faiziyle birlikte diğer davalıdan tahsiline, asıl alacaklar üzerinden dava tarihinden itibaren temerrüt faizi yürütülmesini talep ve dava etmiştir.

Davalılardan A... sigorta vekili, davacının araçtaki orijinal parçaları değiştirip yanlış beyanda bulunduğunu ve gerçek değerin üzerinde sigorta ettirdiğini, aracın gerçek değerinin sigorta bedelinden düşük olduğunu, aşkın sigorta nedeniyle indirim yapılmasının gerektiğini ve hasar bedelinin hakem-bilirkişi marifetiyle belirlenebileceğini savunarak davanın reddini istemiştir.

Davalılardan T.Genel Sigorta Şti. vekili cevabında, müvekkilinin aracın kısmi sigortacısı bulunduğunu ve sorumluluğunun diğer (ilk) sigortacı tarafından karşılanamayan zarar bölümünden ibaret olduğunu, müvekkilinin aracın değerinin tesbiti için 9. Ticaret Mahkemesine açtığı davanın derdest olduğunu, iddia edilen araç değerinin doğru olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.

Davalılardan T.Genel Sigorta A.Ş. nin aracın değerinin (2.500.000.000) TL olduğunun tesbiti amacıyla sigorta ettiren aleyhinde 9.Ticaret Mahkemesine açmış bulunduğu 1994/1792 sayılı dava dosyası birleştirilmiştir.

Mahkemece, mübrez belgelere, toplanan delillere ve bilirkişi raporlarına dayanılarak, davacıya ait sigortalı aracın gerçek değerinin (4.000.000.000)TL olmakla her iki sigortacı yönünden aşkın sigortanın söz konusu bulunduğu bu durumda kısmi sigortanın değil müşterek sigortanın kabulünün gerektiği, davalı A... sigortanın zararın 2/3'ünden, diğer davalının ise 1/3 ünden sorumlu olduğu, işlemiş faiz tutarlarının ise süresinde (250.000.000) TL ve (133.000.000) TL olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile (2.666.666.666) TL.nin işlemiş (250.000.000) TL faiziyle birlikte davalı A... Sigorta'dan (1.333.333.333)TL nin ise işlemiş (133.000.000) TL faiziyle birlikte davalı T.Genel Sigorta A.Ş.den tahsiline, asıl alacak tutarlarına dava tarihinden itibaren değişin oranlarda reeskont faizi yürütülmesine birleştirilen davanın reddine karar verilmiştir.

Kararı davacı ve davalılardan T.Genel Sigorta A.Ş. vekilleri temyiz etmişlerdir.

1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı vekilinin aşağıdaki bent dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.

2- Davacı tarafından 12.10.1990 tarihinde ikince elden (40.000.000) TL bedelle satın aldığı 1973 model Rolls Royce marka ithal otomobili davalılardan A... Sig.Şti.ne 13.9.1991 başlangıç tarihli poliçe ile (497.000.000) TL bedele sigorta ettirilmiş, izleyen dönemlerde sırasıyla (2,5) milyar TL ve (3,8) milyar Tl. bedelle yenilenen sigorta ilişkisi, son olarak ta 13.4.1994 tarihli zeyilname ile (8) milyar TL bedelle 13.4.1994-13.9.1994 tarihleri arasında geçerli olmak üzere uzatılmış; ardından aynı araç 26.5.1994-1995 vadeli poliçe ile (4) milyar TL. kasko sigorta bedeli üzerinden diğer davalı sigorta şirketine sigorta ettirilmiş, her iki sigorta ilişkisi içerinde kalan 11.9.1994 tarihinde meydana gelen yangın sonucu kapalı garajda tamamen yanıp telef olan sigortalı aracın tam sigorta bedelleri davalılardan talep edilmiş bulunmaktadır.

Açıklanan bu olgular ışığında uyuşmazlık, davalı sigortacılar ile aktedilen sigorta sözleşmelerinin müşterek veya kısmi sigorta olduğu noktasında toplanmaktadır. Ana kural, mal sigortalarında sigorta olunan değerin (menfaatin) sigorta bedeline denk (eşit) olması gerektiğidir. TTK.nun 1285 maddesi uyarınca, sigorta konusu mal üzerindeki menfaat, aynı süre için ve aynı rizikoya karşı birden çok sigorta sözleşmesi ile muhtelif sigortacılarca sigorta edilmiş olması halinde müşterek sigorta ilişkisi vardır. Bunun için, her iki poliçe aynı süreleri kapsamalı, başlangıç ve bitiş tarihleri aynı olmalıdır. Ancak bu şekilde, her bir sigortacı yönünden sigorta menfaat değeri paylaştırılmak suretiyle poliçelerde yazılı sigorta bedelinin tamamından sorumlu tutulmalarından bahsolunabilir. Buna karşılık, sigortalı mal üzerindeki menfaat, aynı riziko veya rizikolara karşı ayrı tarihlerde birden fazla sigortacı tarafından sigorta güvencesi altına alınması ile beliren sigorta türü, TTK.nun 1287 maddesinde tanımlanan kısmi sigorta adını almaktadır. Bu sigorta türünde, sonraki sigortacıların sorumluluğu ilk sigortacı tarafından temin edilen sigorta menfaat değerini aşan kısım için söz konusu olmakta, bir başka anlatımla sigorta olunan menfaatin toplam değeri, her bir sigorta ilişkisine konu sigorta bedelinden fazla ve tüm sigorta bedellerine eşit bulunmakla sigorta ettirenin sigorta sözleşmelerinin başlangıç tarihlerine göre sırasıyla sigortacılara başvurması ve kısım kısım sigorta kuvertürüne aldırdığı menfaatinin maruz kaldığı zararının tazminini istemesi gerekmektedir. Açıklanan bu durum karşısında, uyuşmazlığa konu birden çok sigorta ilişkisinin kısmi sigorta mahiyeti taşıdığının kabulü icab eder. Bundan hareketle. TTK.nun 1283 maddesi uyarınca her iki poliçedeki toplam sigorta bedelinin (12) milyar TL olmasına nazaran rizikonun, gerçekleştiği tarihte (4) milyar olduğu saptanan sigortalı malın menfaat değerinin aşan kısmın ilk sigortacı davalı A... Sigorta yönünden aşkın olduğunun ve gerçek zarara tekabül eden anılan (4) milyar liralık menfaatin bu sigortacı tarafından tazmini gerektiğinin kabulü şarttır. Diğer bir deyişle, davacı uğradığı zararı sadece adı geçen davalıdan talep edebilecektir. O halde, davalılardan, A... Sigorta yönünden zarar tutarının tamamı olan (4) milyar TL den sorumluluğu yolunda karar verilmeli iken, aksine düşüncelerle bu sigortacının sorumluluğunun zararın 2/3 oranı ile sınırlı tutulması doğru görülmemiş, davacı tarafın temyiz itirazlarının bu bakımdan kabulü ile hükmün bozulması gerekmiştir.

3- Davalılardan T.Genel Sigorta A.Ş. vekilinin temyizine gelince; yukarıda 2. Bentte açıklandığı üzere esasen davacının diğer sigortacı ile yaptığı ilk sigorta sözleşmesinde belirlenen sigorta bedeli, sigorta olunan malın menfaat değerinden fazla bulunmakla, yani aşkın sigorta nedeniyle ilk sigortacı yönünden dahi yapılan sigorta sözleşmesi, sigorta değerini aşan kısın bakımından geçersizdir. TTK.nun 1286 maddesi hükmüne göre, sigorta değerinin tamamı sigortalanan bir mal üzerindeki menfaat sonradan aynı kişi tarafından aynı rizikolara karşı sigorta ettirilemez. Yani çifte sigorta yasağı öngörülmüştür. Bu şekilde düzenlenen ikinci sigorta sözleşmesi batıl olup, hiçbir hukuki sonuç doğurmaz. Çifte sigorta halinde, anılan yasa maddesine üç bent halinde sayılan koşulların yerine getirilmesi ile bu tür sözleşmelerin geçerlilik kazanması mümkündür. Uyuşmazlığın somut gelişiminde ise, değinilen bu koşullar mevcut olmadığından davacının menfaat değerini aşan mal değeri ile ilgili sigorta sözleşmesi imzaladığı, bu davalının sorumluluğunu doğurucu geçerli bir sigorta ilişkisi bulunmadığının gözden kaçırılması suretiyle aleyhinde hüküm kurulması doğru olmadığından, hükmün mümeyyiz davalı yönünden de bozulması gerekmiştir.

SONUÇ : Yukarıda 1. Bentte yazılı nedenle davacı tarafın sair temyiz itirazlarının reddine, 2. Bentte açıklanan nedenlerle hükmün davacı 3.bentte açıklanan nedenlerle davalılardan T.Genel Sigorta A.Ş. lehpine BOZULMASINA, (20.000.000) TL duruşma vekillik ücretinin davalılardan A...Sig.Şti.den alınarak davacıya aynı miktar vekillik ücretinin davacıdan alınarak davalılardan T.Genel Sigorta A.Ş. verilmesine ödedikleri temyiz peşin harçların istekleri halinde temyiz edenlere iadesine 18.11.1997 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972