 |
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
Esas no: 1999/5531
Karar no: 1999/1886
Tarih: 15.10.1999
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
HAVA TAŞIMACILIĞI (MÜTEVALİ TAŞIMA)
DAVALI SIFATI
ÖZET : Birden fazla taşıyanlar tarafından peş peşe icra edilecek bir taşıma işleminin Varşova / Lahey / Konvansiyonu hükümlerine tabi olması için, taşıyanlar ile yük göndericisi arasında karşılıklı bir anlaşma yapılması, ya da bir taşıyıcının, diğer taşıyanları temsilen taahhütte bulunması gerekir.
[Varşova Konvansiyonu / Lahey Protokolü (RG. 13.3.1977 tarih ve 15877 s.) m. 1/3, 30]
Taraflar arasındaki davanın (İstanbul Asliye 4. Ticaret Mahkemesi)nce görülerek verilen 23.12.1998 tarih ve 879-1863 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dava dosyası için tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkili şirkete nakliyat sigorta poliçesi ile sigortalı emtianın İstanbul'da davalı taşıyıcıya tam ve sağlam teslim edildiğini, ancak Makedonya'da alıcısına hasarlı ve eksik teslim edildiğini ileri sürerek müvekkilince sigortalısına ödenen 230.281.000 TL.nın 17.5.1996 ödeme tarihinden itibaren reeskont oranında faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, süresinde hasar ihbarının yapılmadığını, bu nedenle dava açma hakkı bulunulmadığını, istenen tazminatın fahiş olduğunu yargılama aşamasında da husumetin B.... Hava Yolları'na yöneltilmesi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece iddia, savunma, bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre, THY acentasının dava konusu emtianın taşınmasını Bulgaristan Airlines Balkan'a devrettiği, bu devirle ilgili düzenlenen transfer manifestosunda emtiaların B Hava Yolları tarafından da sağlam ve noksansız olarak alındığı, Varşova Konvansiyonunun 30/2. maddesi gereğince taşımada bir noksanlık meydana geldiği takdirde davanın bu noksanlığın oluştuğu taşımayı yapan hava yollarına karşı açılması gerektiği, bu nedenle noksanlıktan davalı Türk Hava Yolları'nın değil, B Hava Yolları'nın sorumlu olacağı gerekçesiyle davanın husumet yönünden reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava konusu olayın anlaşılması için Varşova/Lahey/Konvansiyonunun 1/3 ve 30. maddesinin açıklanması gerekir. Konvansiyonun 1. maddesinin 3. fıkrasına göre, mütevali taşıyanlar tarafından birbiri peşi sıra icra edilecek bir taşımada, eğer bu taraflarca tek bir işlem olarak telakki edilmiş ise, bir veya birden çok taşıma akdi yapılmış olsa dahi, buna bakılmaksızın, kesintisiz bir taşıma niteliğinde kabul edilir. Bu fıkraya göre, mütevali taşıyanlar tarafından yapılacak taşımaların tek bir taşıma işlemi olarak kabul edilebilmesi için, tarafların bu hususta mutabık kalmaları şartını aramakta ve böylece taraflar arasında bu istikamette belirmiş bir irade birleşmesinin varlığını gerekli görmektedir. Bu ifade de yer alan tarafların kelimesinin hem birden fazla mütevali taşıyanları ve hem de yolcu veya göndereni (yük göndericisini) kapsadığı anlaşılmaktadır. Yük göndericisi ile birden fazla taşıyanlar arasında vaki anlaşma sonucu taraflar karşılıklı olarak sözleşme ilişkisine girmiş olabilecekleri gibi, bu nitelikteki bir taşımanın bir veya birden fazla sözleşme ile öngörülebileceğini ifade ederek, açıkca taraflar arasında bir akdi bağın mevcut bulunması gerektiğine işaret edilmektedir. Kısaca, birden fazla taşıyanlar tarafından peşpeşe icra edilecek bir taşıma işleminin Konvansiyon hükümlerine tabi olabilmesi için taraflar arasında karşılıklı bir anlaşma yapılması gerekir. Bu anlaşmaya her bir taşıyanın, yük göndericisi ile ayrı ayrı anlaşma yapması, yada bir taşıyanın diğer taşıyanları temsilen taahhütte bulunması gerekir (Bkz. Milletlerarası Hava Taşımalarına İlişkin Kurallar ve Uygulama Şartları Dr. Bülent Sözer sh. 386 vd.).
Somut olayda sigortalı gönderen ile dava dışı B Hava Yolları arasında bir sözleşme ilişkisi olmadığı gibi, davalı THYda B...Hava Yollarını temsilen bir sözleşme yapmadığı için Konvansiyon'un 1/3 ve 30. madde anlamında mütevali taşıma olmadığı için dava dışı B Hava Yolları taşıyan sıfatı kazanamaz. Taşıyan davalı THY'dır.
Bu durumda, mahkemece işin esasına girilerek mevcut deliller değerlendirilerek hasıl olacak Sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken, davanın husumetten reddi doğru olmamıştır.
S o n u ç: Yukarıda yazılı gerekçelerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün mümeyyiz davacı lehine (BOZULMASINA), ödediği temyiz peşin harcının isteği halinde temyiz edene iadesine, 15.10.1999 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.