 |
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
Esas no: 1999/4504
Karar no: 1999/6608
Tarih: 13.09.1999
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
Taraflar arasındaki davanın Kadıköy 2.Asliye Ticaret Mahkemesince görülerek verilen 10.3.1999 tarih ve 1995/375-1999/198 sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dava dosyası için Tetkik Hakimi Gürkan Gençkaya tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı, davalının borcuna karşılık çekler keşide ederek kendisine verdiğini, güven telkin eden beyanları neticesinde süresinde ibraz edemediğini, davalının Türk Ticaret Kanunun 644. maddesine göre sebepsiz olarak zenginleştiğini beyanla 17 adet çek bedeli olan 3.280.798.500 liranın reeskont oranında faizi ile birlikte davalıdan tahsilini dava ve talep etmiştir.
Davalı cevabında, davacı ile arkadaş olduklarını, birbirlerine çekler verdiklerini. bedelini ödediğini, gerçekte çeklerin hatıra binaen verildiğini, çeklerden dolayı borcu olmadığını, iş ilişkisi bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece; iddia, savunma ve dosyadaki belgelere göre, benimsenen son bilirkişi raporu doğrultusunda, davacının maddi vakıalara ve bilhassa davalı ile arasındaki asıl borç ilişkisini ispat etmesi gerektiği, ancak aralarındaki borç ilişkisine ait hiçbir sözleşme ve belge ibraz edemediği, dosyaya ibraz edilen çeklerin zenginleşmenin ispatı anlamına gelmeyeceği, yeminde teklif etmediği, davasını ispatlayamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, Türk Ticaret Kanunu'nun 644. maddesine göre keşideciye karşı açılmış sebepsiz iktisap davasıdır.
Anılan Yasanın 644/1. maddesine göre zamanaşımı ve kanuni muamelelerin yapılmaması nedeniyle poliçedeki hakkı düşmüş olanların bu davayı açabileceği hükme bağlanmıştır. Yine aynı maddenin son fıkrasında ise cirantaya karşı böyle bir davanın açılamayacağını belirtmiştir. Dolayısıyla ibraz süresi içerisinde muhatap bankaya ibraz edilmeyen çeklerde hamil, keşideciye ve diğer çek borçlularına müracaat etme hakkını kaybetmektedir. Bu durumda çek hamilinin sadece Türk Ticaret Kanunu'nun 644.maddesi uyarınca sebepsiz zenginleşmeye dayalı olarak keşideciye karşı dava hakkı bulunmaktadır ki bu davada temel ilişkinin ayrıca ispatı gerekmez. Kaldı ki, davalı keşideci savunmasında çeklerin hatır için verilmiş olduğunu savunmuş olmakla, çeklerin hatır çeki olduğunu ispat yükü de artık davalı keşideciye aittir. O halde, mahkemece ispat yükünün davalıya yöneltilerek hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı olduğu şekilde davacının temel borç ilişkisini ispatlayamadığından bahisle davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz edene iadesine, 13.09.1999 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.