 |
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
Esas No : 1999/3310
Karar No : 1999/5172
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
Taraflar arasındaki davanın İstanbul 5.Asliye Ticaret Mahkemesince görülerek verilen 09.12.1998 tarih ve 1997/548-1998/1913 sayılıkararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dava dosyası için Tetkik Hakimi Ahmet Susoy tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü;
Davacı vekili, müvekkili şirketin İspanya'dan satın aldığı 7000 adet tuzlanmış ham derinin nakliye sigortasının davalı şirket nezdinde temin edildiğini, malların gemi ile ve soğutmalı konteynerler ile getirilmiş olmasına rağmen, konteynerler içindeki ısının yükselmesi nedeniyle bir kısım malın hasarlandığını ileri sürerek, (1.430.000.000)TL'nın olay tarihinden işleyerek reeskont faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili davaya cevabında, eksperce hasarın derilerin satıcı tarafından tuzlanmasının iyi yapılmadığından kaynaklandığının saptandığı, kaldı ki poliçe özel şartı gereğince bozulma risklerinin teminat harici olduğunu, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece; iddia, savunma, dosyadaki kanıtlar ve bilirkişi raporuna nazaran taraflar arasındaki poliçenin All Risks şartlı taşıma sigorta poliçesi olduğu, poliçeye kayıtlandırılan özel şartla sadece atmosferik şartların etkisi ile oluşacak erime ve bozulma risklerinin teminat dışında tutulduğu, ancak taşımanın soğutmalı konteynerler ile yapılması nedeniyle dışardaki hava değişimlerinin derileri etkilemeyeceği, malların tuzlama hatası sonucu bozulması halinde daha fazla oranda zarar meydana gelmesi gerekeceği böylece hasarın konteyner içi ısı değişiminden kaynaklandığının anlaşıldığı, zararın sigorta teminatı kapsamında olduğu gerekçeleriyle davanın kabulü ile (1.430.000.000)TL tazminatın dava tarihinden işleyecek reeskont faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Karar, davalı vekilince temyiz edilmiştir.
1- Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2- Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davanın dayanağı olan nakliyat sigorta poliçesinde nakliye muhataralarına karşı teminat altına alınan ve zarar gören derilerdeki hasar bedelinin sigorta akdini yaptıran davacıya ödenip, ödenmeyeceği noktasında toplanmaktadır.
Sigorta poliçesinin incelenmesinde, davaya konu derilerin davacı tarafından kendisinin dain ve mürtehini olan dava dışı Toprakbank Zeytinburnu şubesi yararına sigorta ettirildiği anlaşılmaktadır. Dava dışı bankanın TTK'nun 1269.maddesi hükmü uyarınca, mali rehin alan kimse sıfatıyla o mal üzerindeki menfaatini kendi adına sigorta ettirebileceği gibi aynı yasanın 1270. Maddesi hükmü gereğince bir başkasının da rehin konusu mali rehin alan hesabına ve onun lehine sigorta ettirmesi mümkündür. Böyle bir durumda sigortalı durumunda olan rehin hakkı sahibi olduğuna göre, sigortadan tazminat talep etme hakkı da öncelikle ona ait olması gerekir ve sigorta ettiren ancak sigortalı malın dain ve mürtehini olan ve lehine sigorta edilenin açık muvafakatını almak ve o surette sigortadan şayet kendi menfaati de zedelendiği takdirde tazminat istemek hakkına sahip olur. Bu durumda mahkemece davacılık sıfatının araştırılması bakımından yapılacak iş davacıya asıl dava talep hakkına sahip sigortalı bankadan davaya muvafakat veya icazetleri olduğunu belgelendirmesi için mehil verilmeli. Bu usuli işlem tamamlandıktan sonra işin esasına girilerek bir karar vermekten ibarettir. Mahkemece bu husus değerlendirilmeksizin işin esasına girilmesi doğru görülmemiştir.
3- Davacı vekili, müvekkiline ait 7000 adet tuzlanmış han derinin İspanya'dan Türkiye'ye taşınmasının davalı şirketle akdedilen 20.09.1996 tarihli poliçe tahtında nakliyat sigortası teminatı altına alındığını emtianın Instute Cargo Clauses A.(ALL Risk-Bütün Muhataralar) ve Instute Strike Clauses teminatı dahilinde sigortalandığını, sigortalı emtianın konteynerlerdeki ısının yükselmesi nedeniyle kısmen hasar gördüğünü ileri sürerek işbu davayı açmıştır. Davalı sigorta şirketi vekilince bu durumda ICC-A şartlarının 5.1. maddesi uyarınca konteynerin denize elverişsiz ve taşınmakta olan yüke uygun olmaması nedeniyle zararın teminat dışı olduğu savunulmuştur. Mahkemece bu savunma üzerinde durulup değerlendirilmeden yazılı olduğu şekilde karar tesisi doğru olmamış ve kararın bu nedenle dahi bozulması gerekmiştir.
SONUÇ; Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) ve (3) nolu bette açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının isteği halinde temyiz edene iadesine 14.6.1999 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.