 |
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
Esas no: 1999/1155
Karar no: 1999/1574
Tarih: 26.02.1999
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
C.. Ambalaj Pazl.A.Ş.- C. San.A.Ş. ile Hacı arasındaki davadan dolayı Ankara 4.Asliye Ticaret Mahkemesi'nce verilen 25.2.1998 gün ve 382-99 sayılı kararı onayan Daire'nin 17.11.1998 gün ve 98/8931-7935 sayılı kararı aleyhinde davacılar vekili tarafından karar düzeltilmesi isteğinde bulunulmuş ve karar düzeltme dilekçesinin süresi içinde verildiği de anlaşılmış olmakla dosya için düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacılar vekili, müvekkillerinin cam şişe üretim ve pazarlaması işini yaptıklarını davalının ise mevzuata aykırı olarak iki kere kullanılmaması gerekli şişeleri toplayarak daha ucuza sattığı böylece TTK 57/10 maddesine mümes haksız rekabet fiilini işlediğini ileri sürerek haksız rekabetin men'i ile maddi ve manevi tazminata hükmedilmesin! talep ve dava etmiştir.
Davalı kullanılıp atılmış şişeleri toplayarak imalatçılara sattığını, aynen kullanılmak üzere dolumculara satmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Davacılar vekilinin temyiz itirazları Dairemizce reddolunarak yerel mahkeme kararı onanmıştır.
Davacılar vekili eski iddialarını ve temyiz sebeplerini tekrarlayarak karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
Davacılar vekilinin vaki karar düzeltme istemi üzerine yeniden yapılan inceleme neticesinde;
Dava, haksız rekabet hukuksal nedenine dayalı men ve tazminat istemine ilişkin bulunmaktadır.
Davacılar vekili, müvekkillerinin cam-şişe ve benzeri ürünler imal eden ve pazarlayan kuruluşlar olup. meri mevzuat ve kurallara uygun biçimde faaliyette bulunduklarını, aynı mamulleri pazarlayan davalının ise dönüşümsüz (depozitosuz) olarak imal
edilip bir kere kullanıldıktan sonra atılan ve bir daha kullanılması yasak şişeleri toplayarak yıkayıp bu yolla ucuza malettiği emtiayı mevzuata aykırı biçimde şişe adedi üzerinden bir kısım dolumcu firmalara sattığını, davalının bu eyleminin müvekkillerinin satışını ve üretimine menfi olarak etkileyip zararlanmalarına sebebiyet veren TTK. 56/10 maddesinde yazılı haksız rekabeti oluşturduğunu ileri sürerek davalının haksız rekabetinin men'i ile maddi ve manevi tazminata karar verilmesini istemiştir.
Davalı herne kadar davalı atık şişe toplamayı yasaklayan bir mevzuat bulunmadığını, hatta bunun teşvik edilen yararlı bir iş olduğunu, topladığı şişleri imalatçılara satarak ham madde olarak ekonomiye kazandırdığını, satılan şişelerin yeniden dolumda kullanılmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemişse de dosyada mevcut belgelerden ve tesbit bilirkişisi raporundan toplanan atık şişelerin kırılmadan yeniden dolum yapan çoğu şarap sirke imalatçısı şahıs ve firmalara satıldığı açıklık kazanmıştır.
Davalının bu fiili TTK. 57/10. maddesinde yazılı "Rakipler hakkında cari olan kanun, nizamname, mukavele veyahut mesleki veya mahalli adetlerle tayin edilmiş bulunan iş hayatı şartlarına riayet edilmemesi" hükmüne uygunluk arzetmektedir. Her ne kadar tarafların rakip olmadıkları düşünülebilirse de bu maddeye TTK. 56. madde ile birlikte mütalaa etmek gerekir. Zira haksız rekabet hükümleri sadece rakiplerin ekonomik çıkarlarını değil rekabete dayalı ekonomik düzeninde korunmasını amaçlar. Madde iyiniyet kurallarına aykırı iktisadi rekabetin her türlü suistimalini haksız rekabet olarak tanımlamış TTK.98 maddesinde ise bundan zarar gören veya böyle bir tehlikeye maruz kalan kimseye dava hakkı tanımıştır. Atık cam kapların toplanıp kırılarak ham madde haline getirilmeden piyasaya arzedilmesi, dönüşümsüz şişelerin aynı şekilde yeniden doluma sunulması haksız rekabet teşkil eder. Zira 560 sayılı KHK.nin 19. maddesi gereğince çıkarılan Atık Yönetmeliğinin 1,4,7,9 maddeleri ile çevreye zarar verecek katı artıklarla ilgili üretim, depolama gibi bazı faaliyetler denetim ve gözetim altına alınmış ve 10. madde ile de çevre kirliliğini önleme bakımından bazı geri dönüş kotaları belirlenerek uyulmaması hali bir takım yaptırımlara bağlanmıştır. Bu düzenlemeler davacılar ve davalı yönünden uyulması gerekli kuralları ihtiva etmektedir. Somut olayda davacının dönüşümsüz olarak piyasaya sürülen şişeleri toplayarak dolum için satışa arzının meri mevzuata aykırılık teşkil edip kurallara uygun üretim ve satış yapan davacıları zararlandırıcı ve haksız rekabete yol açıcı bir eylem olarak kabulü gerekir.
Bu bakımdan yukarıda ilkeler gözardı edilerek gerekli ve yeterli inceleme yapılmadan kurulan davayı reddeden yerel mahkeme kararı yerinde bulunmamış bu kararı onayan dairemiz kararınında kaldırılarak, açıklanan ilkeler ışığında yeniden inceleme yapılıp gerektiğinde bilirkişi dinlenerek oluşan haksız rekabet sebebiyle davacıların istemleri ile ilgili belirlenecek duruma göre hüküm kurulmak üzere yerel mahkeme hükmünün bozulmasına karar verilmek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle
1-Davacılar vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 17.11.1998 tarih 1998/8931-7935 sayılı onama kararının kaldırılmasına,
2-Yerel mahkemece davanın reddine dair verilen 25.2.1998 tarih 1997/382 E, 1998/99 karar sayılı hükmünün BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin, temyiz ilam ve karar düzeltme harçlarının isteği halinde karar düzeltme isteyene iadesine, 26.02.1999 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.