Taraflar arasındaki davanın Ankara 3.Asliye Ticaret Mahkemesince görülerek verilen 22.10.1998 tarih ve 1995/601-1998/899 sayılıkararın Yargıtay'ca incelenmesi taraf vekilleri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dava dosyası için Tetkik Hakimi Verda Çiçekli tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü.

Davacı, Alanya'da bulunan M... Otelinin işletme hakkını 3 yıllığına davalıdan devraldığını, aralarında yapılan protokol gereği davalının ek sözleşme yapmaktan kaçındığını, işletmenin çalışır durumda teslim edilmediğini, bakım ve onarımın kendisi tarafından yapıldığını bu şekilde 50.000.000.- lira zarara uğradığını, 1993 yılında oteli işlettiğini, 1994 yılında yeterli müşteri bağlantıları yapamadığından oteli geçici olarak kapattığını ancak davalının oteli fiilen işgal ederek geri aldığını, 12.01.1995 tarihli ihtarname ile tek taraflı fesih yaptığını haksız fesih nedeniyle 100.000.000.- lira zararı olduğunu, üç yıllık işletme hakkı için ödenen 600.000.000.- lira'dan 1995 yılına tekabül eden 200.000.000.- lira alacağı ile otelde kalan eşyalar karşılığı 100.000.000.- lira olduğunu ileri sürerek, toplam 450.000.000.- lira'nın davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı, davanın haksız olduğunu ve reddi gerektiğini savunarak, açtığı karşılık dava ile davacı tarafından ödenmesi gereken vergi, resim harçların kendisi tarafından ödendiğini davacının ihtarlara karşın yükümlülüklerini yerine getirmediğini feshin haklı olduğunu ileri sürerek, davacı yerine ödenen 285.140.000.- lira'nın davacıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.

Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan kanıtlara göre; davacının belli bir süre işletmeye ara vermesi, sözleşmede yazılı giderleri ödememesi veya geç ödemesi ve bunların sonuçlarının ek sözleşmede belirtilmediği, davacının ödemekle yükümlü giderleri davacının talep hakkı olup, ancak davalıya sözleşmeyi fesih hakkı vermeyeceği, davacının karşılamak zorunda olduğu giderlerin nelerden ibaret olduğunun kanıtlanamadığı otelde kalan eşyalar için kanıt ibraz etmediği, işletme parasının 1995 yılına tekabül eden 200.000.000.- lira'yı isteyebileceği, ayrıca 1995 yılı işletme zararına  28.607.268.- lira olarak belirlendiği, davalının su, elektrik, telefon giderleri toplamı 104.629.000.- lira ödemiş olup bu miktarın davacının işlettiği tarihlere tekabül ettiği vergiye ilişkin istemin kanıtlanamadığı gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile taleple bağlı kalınarak 200.000.000.- lira'nın yasal faizi ile davalıdan tahsiline fazla istemlerin reddine karşılık davanın 104.629.000.- lira'sının reeskont faizi ile davacıdan tahsiline, fazla istemin reddine karar verilmiştir.

Kararı, taraf vekilleri temyiz etmişlerdir.

1- Davacının aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.

2- Yukarıda özetlendiği gibi, davacı vekili taraflar arasında düzenlenen işletme devir hakkı sözleşmesinin haksız feshedildiğini ileri sürerek, haksız fesihten dolayı uğradığı kazanç kaybı, peşin ödediği işletme (kira) bedeli, işletmede kalan eşya bedeli ve otele yapılan bir takım masrafların tahsili isteminde bulunmuştur.

Davalı vekili, davacının oteli kiraladığı süre içerisinde sözleşmeden kaynaklanan telefon, elektrik, su, vergi, harç vs. mükellefiyetleri yerine getirmediğinden sözleşmenin 5.ve 7.maddelerine aykırı davrandığını bu nedenle feshin haklı olduğunu savunmuştur.

Taraflar arasında düzenlenen 01.01.1993 başlangıç tarihli İşletme Devir Hakkı Sözleşmesi'nin 5.maddesinde "işletmenin devralındığı tarihten itibaren tüm hukuki ve cezai sorumluluk işletici Y...'e aittir. İşletmenin işletilmesi nedeni ile doğacak olan sigorta primleri, vergi, resim, harç, telefon, elektrik, su ve diğer tüm mükellefiyetler işletici Y..'e aittir" hükmü mevcuttur.

Yine sözleşmenin 7.maddesi uyarınca "Tarafların mükellefiyetlerini yerine getirmemesi halinde tarflara 30 (Otuz) gün içerisinde mükellefiyet yerine getirilmezse tek taraflı fesih yapılacağı" öngörülmüştür.

Görüldüğü üzere, taraflar arasındaki sözleşmenin 5.maddesinde elektrik, su, telefon gibi edimler mükellefiyet olarak öngörüldüğüne göre, bunların sözleşmenin asli edimi olarak kabulü gerekmektedir. Davalı, davacıya sözkonusu edimleri yerine getirmesi için usulüne uygun ihtar çekmiş ve 30 günlük sürede edimlerini yerine getirmediği takdirde sözleşmenin feshedileceğini bildirdiği, davacının ise, belirtilen sürede edimlerini yerine getirmediği anlaşıldığına göre, feshin haklı olduğunun kabulü gerekirken, aksine bir yorumda sözleşmeden doğan giderlerin ödenmemesinin veya geç ödenmesinin fesih hakkı vermeyeceğinin kabulü doğru görülmemiş ve bu nedenle kararın davalı yararına bozulması gerekmiştir.

3- 1.bentteki bozma nedeni gözönüne alındığında haksız fesih sözkonusu olmadığından, davacı bundan dolayı kazanç kaybı isteyemez.

Davacının 1995 yılına ilişkin 200.000.000.- lira'lık işletme (kira) bedelini isteyebilip isteyemeyeceği hususuna gelince; davalının sözleşmeyi feshettikten sonra, dava konusu otelin konumu da, dikkate alınarak tekrar kiraya verilebilmesi için gerekli makul bir sürenin bilirkişi marifetiyle belirlenmesi ve davacının geri isteyebileceği miktarın buna göre değerlendirilmesi gerekirken, tümünün iadesine karar verilmesi isabetli görülmemiş ve kararın bu nedenle de, davalı yararına bozulması gerekmiştir.

SONUÇ: Yukarıda (1) no'lu bentte yazılı nedenlerle davacı vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddine (2) ve (3) no'lu nedenlerle kararın davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz eden davalıya iadesine aşağıda yazılı fazla alınan 3.747.000.- lira harcın isteği halinde temyiz eden davacıya iadesine 19.04.1999 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

 

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972