 |
T.C.
YARGITAY
11. Hukuk Dairesi
Esas No : 1998/4642
Karar No : 1998/6418
Tarih : 9.10.1998
Yargıtay içtihatları bölümü
Yargıtay Kararı
GEMİ ALACAĞI NEDENİYLE GEMİ MALİKİNİN
SORUMLULUĞU
KARAR ÖZETİ: Gemi maliki, geminin işletilmesinden dolayı gemi alacaklısı" durumuna gelen kişinin alacağını "gemiden" talep hakkını, TTKnun 946/2. maddesi dışında men edemeyeceğinden, davalının, (gemi malikinin) pasif husumet ehliyetinin bulunduğunun kabulü gerekir. Bu nedenle davacı sigorta şirketi
taşıma sırasında, yükte meydana gelen noksanlık sebebiyle sigortalısına yaptığı ödemeye dayanarak, davalı gemi malikinden ödediği sigorta tazminatını rücuen isteyebilir.
(67625. TTK. m. 946/2, 1235/7, 1361)
Taraflar arasında açılan davadan dolayı (Beyoğlu Asliye 2. Ticaret Mahkemesi)nce verilen 13.3.1998 tarih ve 614-105 sayılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkili şirkete sigortalı Kabotaj Mısırı'nın M/V O... gemisi ile yapılan taşıması sonunda meydana gelen eksiklik nedeniyle ilgiliye (1.281.860.000) TL. tazminat ödendiğini ileri sürerek, bu meblağın davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevabında, geminin dava dışı kooperatife kiralanmış olup, müvekkilinin taşıma sözleşmesine de taraf olmadığını savunarak davanın husumet nedeniyle reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia ve savunmaya, toplanan delillere, bilirkişi raporuna nazaran, geminin dava dışı taşıma kooperatifine kiralanmış olup, kooperatifin taşıyan durumunda olduğu, davalıya doğrudan husumet yöneltilemeyeceği gerekçesi ile pasif husumet yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Taraflar arasındaki çekişme, davacı şirkete sigortalı mısır emtiasının M/V O.... gemisi ile İskenderun'dan Bandırma'ya taşınması sonucunda meydana gelen noksanlık nedeniyle davacı sigortasını ödediği 1.281.860.000 TL sigorta tazminatının gemiyi kiralayan ve taşımayı gerçekleştiren SS M Gemileri Armatörleri Kooperatifi yerine, Gemi maliki ve donatanı olan davalıdan da rücuen isteyip isteyemeyeceği noktasında yoğunlaşmıştır.
Görülmekte olan davada SS M.... Gemileri Armatörleri Kooperatifi gemiyi kiralamak suretiyle davaya konu olan taşıma işinde kullanmıştır. Bu durumda kooperatif "Gemi İşletme Müteahhididir". Bu sıfatı itibariyle üçüncü şahıslarla olan münasebetinde donatan sayılır ve onlara karşı donatanın hak ve borçlarına haizdir. Ancak alacak, gemi alacaklısı hakkını veren alacaklardan ise malik, gemi alacaklısı hakkı sahiplerinin alacaklarını "gemiden" almalarına engel olamaz. Menfaat karşılığı gemisini kiralayan kimse bunun neticelerine katlanmak zorundadır (TTK.nun 946/2). Gemi malikinin sorumluluktan kurtulabilmesi, işletmenin kendisine karşı haksız olduğunu ve alacaklının kötü niyetli olduğunu ispat etmesi koşuluna bağlıdır.
Davacı sigorta, yükde taşıma sırasında meydana gelen noksanlık sebebiyle sigortalısına yaptığı ödemeye dayanarak TTK.nun 1361 madde nedeniyle bu davayı açtığından mahiyeti itibariyle alacak TTK.nun 1235/7 maddesindeki gemi alacağı niteliğindedir.
Gemi maliki, geminin işletilmesinden dolayı gemi alacaklısı durumuna gelen kişinin alacağını "gemiden" talep hakkını TTK.nun 946/2 maddesi dışında men edemeyeceğinden; davalının pasif husumet ehliyetinin bulunduğunun kabulü gerekir.
Bu nedenlerden dolayı, davalı gemi malikine karşı böyle bir dava açılacağının kabulü ile işin esasına girilerek tarafların iddia ve savunmaları ve delilleri ile yapılan incelemelerde göz önünde bulundurularak sonucuna göre. bir karar verilmek gerekirken husumet yönünden davanın reddi bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün (BOZULMASINA), ödediği temyiz peşin harcının isteği halinde temyiz edene iadesine, 9.10.1998 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.