Taraflar arasında açılan davadan dolayı Ankara Asliye 3.Ticaret Mahkemesince verilen 5.6.1997 tarih ve 706-270 sayılı hükmün temyizen tetkiki taraflar vekilleri tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

Davacı vekili, Yozgat ile Sorgun ilçesindeki kömür madeni sahasının rödövans karşılığı işletilmesi için davalı şirketle dava dışı Z... Kömür Madencilik Ltd.Şti. arasında 3.4.1981 tarihli rödövans sözleşmesi yapıldığını, Z... Kömür Madencilik Ltd.Şti.nin devir ve temlik hakkına dayanarak müvekkiline sözleşmeden doğan-hak, menfaat ve alacaklarını devrettiğini, müvekkili şirketle davalı arasında 28.8.1997 tarihinde yeniden bir sözleşme düzenlendiğini, 29.8.1997 tarihinde yeniden bir sözleşme düzenlendiğini, 19.8.1997 tarihli protokol ile de rödövans hakkının maden siciline tescil edildiğinde yürürlüğe gireceği, tescil yapılmadığı takdirde sözleşmenin geçersiz kalacağının, yeni sözleşme yürürlüğe girdiğinde eski sözleşmenin feshedilmiş sayılacağının kararlaştırıldığını, Sorgun Asliye Hukuk Mahkemesinin kararı ile kömür madeninden istihsal edilecek kömürün satış fiatının %4 ü nisbetindeki rödövans hakkının Maden Kanununun 38 nci maddesi uyarınca maden siciline tesciline karar verildiğini tescilin 10.4.1992 tarihinde yapıldığını, Temmuz ayı sonu itibariyle (122.838.118) TL rödövans tahakkuk etmesine rağmen (61.346.715) TL ödendiğini, davalının rödövanstan (61.491.403) TL KDV'den de (8.322.248) TL borçlu olduğunu ileri sürerek, (61.491.403) TL rödövans ile (8.322.248) TL KDV'nin, rödövans alacağına dava tarihinden itibaren ıskonto haddi üzerinden temerrüt faizi yürütülmesini, sözleşmenin feshi ile davalının ruhsatı iade etmesi hususunun tesbitini, birleşen davada ise 31.12.1991 tarihine kadar olan rödövans alacağının Iskonto haddi üzerinden faizi ile birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.

Davalı vekili davaya cevabında, 28.8.1997 tarihli sözleşmenin yürürlüğe girmesi halinde tarafların birbirlerinden 3.4.1981 tarihli sözleşmeye göre herhangi bir hak talebinde bulunmayacaklarını kararlaştırdıklarını, buna göre yeni sözleşmenin yürürlüğe girdiği 11.4.1992 tarihi ile 31.7.1992 tarihleri arasında KDV dahil 67.249.456 TL olan rödövans alacağının (67.937.045) TL olarak ödendiğin ileri sürerek asıl ve birleşen davanın reddini savunmuştur.

Mahkemece iddia, savunma, dosyadaki kanıtlar ve bilirkişi raporlarına nazaran taraflar arasında imzalanan 28.8.1987 tarihli sözleşmenin maden siciline tescil hakkının 9.12.1987 olmasına rağmen, tescilin 10.4.1992 tarihinde gerçekleşebildiği, 10.4.1992 tarihinden itibaren %4 rödövans ödenmesi gerektiği, bu durumda davacının Ocak-Temmuz 1992 tarihleri arasında (134.178.893) TL rödövans bedeli alacağı olduğu kısmi ödeme düşüldüğünde bakiye alacağın (66.461.852) TL olduğu, birleşen davada ise 31.12.1991 tarihine kadar rödövans alacağının (614.624.000) TL olduğu gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüyle (61.491.403) TL rödövans alacağı ile %12 KDV'si (7.378.968) TL nın, birleşen davada ise (100.000.000) TL rödövans alacağının dava tarihinden itibaren değişen oranlarda reeskont faiziyle birlikte davalıdan tahsiline, taraflar arasındaki sözleşmede temerrüt dolayısıyla akdin feshini gerektirir bir madde bulunmadığından diğer taleplerin reddine karar verilmiştir.

Kararı, taraf vekillerince temyiz edilmiştir. Taraflar arasında 28.8.1997 tarihinde düzenlendiği anlaşılan rödövans sözleşmesinin, 29.8.1987 günlü protokol gereği davacının rödövans hakkının maden siciline tescil edildiğinde yürürlüğe gireceği, tescil yapılmadığı takdirde ise sözleşmenin yapılmamış sayılacağının belirlendiği anlaşılmaktadır. Dosyada mevcut Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Maden Dairesi Başkanlığının 2.12.1992 tarihli yazısıyla da ilgili tescil işleminin 10.4.1992 tarihinde gerçekleştiği, gecikmeden ötürü davalı şirketin herhangi bir kusurunun bulunmadığı görülmektedir. Bu durumda 28.8.1987 tarihli rödövans sözleşmesinin 10.4.1992 tarihinden önceki döneme uygulanma imkanı bulunmamaktadır. Mahkemece, dosyanın yeniden bilirkişiye havalesiyle 10.4.1992 tarihine kadar olan dönem için 3.4.1981 tarihli sözleşmede öngörülen %2, bu tarihten sonraki dönem için 28.8.1987 tarihli sözleşmede öngörülen %4 rödövans oranı üzerinden hesaplama yaptırılması ve sonucuna göre hüküm tesis edilmesi gerekirken yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı olduğu şekilde hüküm tesisi doğru olmamış ve hükmün bozulması gerekmiştir.

SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının isteği halinde temyiz edene iadesine, 23.3.1998 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972