Taraflar arasındaki davadan dolayı Ankara Asliye 1.Ticaret Mahkemesince verilen 5.10.1995 tarih ve 56-748 sayılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki taraflar vekili tarafından istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen 16.4.1996 gününde davacı asil Saim A... ve avukatı Ali İhsan A... ile davalı avukatı Selami Ç... gelip temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan davacı asil ve taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması duruşmadan sonraya bırakılmıştı. Bu kerre dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup "düşünüldü:

Davacı vekili, taraflar arasında imzalanan 8.9.1989 tarihli sözleşme ile davalı Bel-Ko Ankara Kömür ve ihtiyaç maddeleri Dağıtım Ltd.Şirketince (kısaca Bel-Ko diye anılacaktır) ithal edilerek İskenderun Limanına getirilecek kömürün liman ve gümrükleme hizmetleri, eleme ve taşıma işinin müvekkilince üstlenildiğini, sözleşmeye göre taşınması gereken 650.000 ton parçalı kömürden 642.000 tonunun taşımasının yapıldığını Bel-Ko'nun vagon tartı ve manevra ücreti adı altında İsdemir'e ücret ödediğinden ve bu ücretten müvekkili A... firmasının sorumlu olduğundan söz ederek müvekkilinden ödeme talebinde bulunduğunu oysa A... firmasının bundan sorumlu olmadığını, liman hizmetlerinin verildiği isdemir'deki grev ve Bel-Ko'nun üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmemesi gibi olumsuz koşullara rağmen A... A.Ş'nin edimini yerine getirdiğini, Bel-Ko'nun 7.4.1990 tarihli yazı ile sözleşmeyi haksız olarak feshettiğini ve günlük taşıma miktarlarına uyulmadığından bahisle 3.326.626.000 TL ceza kesintisi yaptığını, Bel-Ko'nun buna hakkı olmadığını, davacı A... A.Ş'nin halen 6.000.000.000 TL alacaklı olduğunu ileri sürerek bu alacağın saptanmasına ve şimdilik 4.900.573 TL'nın reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, davalıdaki 1.792.000.000 liralık teminat mektubunun çözülmesine, taraflar arasındaki muarazanın giderilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı ve karşılık davacı Bel-Ko LTD vekili, A... firmasının sözleşmeyle belirlenen günlük taşıma miktarına uymayarak devamlı olarak taşıma işini aksattığını, Bel-Ko'nun sözleşmeyi haklı olarak feshettiğini, ayrıca kömürün İsdemir Limanına dökülmesinden itibaren Ankara'daki depolara taşınmasına kadar tüm işlerin davacının yükümlülüğünde olduğuna göre bu kapsamda olan tartı ve manevra ücretinden A... firmasının sorumlu olduğunu, bu ücretin zorunlu olarak isdemir'e ödendiğini savunarak davanın reddini istemiş; karşılık davasında da aynı açıklamaları iddia olarak belirtilip, isdemir'e ödenen 1.573.948.000 TL (manevra tartı ücreti), 3.595.202.085 TL gecikme cezası, 660.000.000 TL KDV ve Fiyat Destekleme istikrar Fonu ödemesi nedeniyle alacağı, 7.072.244 TL isdemir'e ödenen enerji bedeli olmak üzere toplam 5.836.222.329 TL'nın en yüksek iskonto faizi ile birlikte karşı davalı A... A.Ş'den tahsilini talep etmiştir.

Davacı-karşı davalı A... Nakliyat A.Ş cevabında, tartı ve manevra ücretinin istenemeyeceğini, gecikme cezası isteminin yerinde olmadığını, isdemir'in enerjiden kaynaklanan alacağı varsa bunu müvekkilinin depozitosundan kesebileceğini, gümrükleme ve liman hizmetlerinden müvekkilinin borçlu olmadığını savunarak karşılık davanın reddini istemiştir.

Mahkemeden verilen asıl davanın ve karşılık davanın kısmen kabulüne dair karar davalı-karşı davacı vekilinin temyizi üzerine Dairemizin 1.4.1993 gün ve 1992/6994-1993/2017 sayılı ilamı ile bozulmuştur.

Mahkemece, bozma ilamına uyularak o doğrultuda yaptırılan bilirkişi incelemesi ve tüm dosya kapsamına göre; davacı A... Nakliyat A.Ş'nin sözleşmenin 3.maddesinde öngörülen günlük taşıma miktarına uymadığı ve bu limitlerin altında taşıma yaptığı, Bel-Ko'nun sözleşmenin 11.maddesi gereğince gecikme cezası uygulamakta ve sözleşmeyi fesihte haklı olduğu, Bel-Ko'nun gümrükleme ve liman hizmetleri A... Nakliyat A.Ş tarafından yapılmayan 8 geminin yükü için davacıya 16.251.543 TL fazladan ödeme yaptığı, Bel-Ko'nun taleplerine ilişkin bilirkişi raporunda hesaplamalar yapıldığı, ancak tartı ve manevra ücreti konusunda sözleşmede hüküm bulunmaması, Bel-Ko'nun 19.2.1990 tarihli faksına kadar bu konuda talepte bulunmaması, ihtirazi kayıt koymaksızın tartı manevra ücretini isdemir'e kendi adına peyder pey ödemiş bulunması, bu ücretin kendi sorumluluğunda olduğunu bilerek ödeme yapmış olması dikkate alındığında tartı-manevra ücretinden davacı A... A.Ş'nin sorumlu olmayacağı sonucuna varıldığı ve bilirkişi raporundaki bu konuya ilişkin çoğunluk görüşüne itibar edilmediği. öte yandan Bel-Ko sözleşmeyi haklı olarak feshetmiş bulunmasına göre sözleşmenin 17.maddesine göre teminat mektubunu irad kaydedebileceği, teminat mektubu bedelinin A... A.Ş'nin alacağında nazara alınamayacağı, bilirkişi raporunda hesapolunan Bel-Ko'nun toplam alacağından 1.573.948.000 TL tartı manevra ücreti düşülerek alacağının 3.886.451/897 TL olduğu, davacı A... A.Ş'nin ise 3.203.260.987 TL'dan ibaret bulunduğu, sözleşme haklı nedenlerle feshedilmiş, olmakla A... A.Ş'nin teminat mektubunun iadesi ile ilgili talebinin kabul edilemeyeceği gerekçesiyle, asıl davada; 1.792.000.000 liralık kati teminat mektubunun iadesi talebinin reddine, 3.203.260.987 TL'nın dava tarihinden itibaren %40 reeskont faizi ile birlikte Bel-Ko'dan tahsili ile davacıya verilmesine, fazla isteğin reddine, karşılık davada; 3.886.451.897 TL'nın dava tarihi olan 21.5.1990 tarihinden itibaren işleyecek %40 oranında reeskont faizi ile birlikte karşı davalı A... A.Ş'den alınıp, karşı davacı Bel-Ko'ya verilmesine fazla isteğin reddine karar verilmiştir.

Kararı, taraflar temyiz etmişlerdir.

1-a)Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve sözleşmenin davalı (k.davacı) BELKO tarafından haklı nedenlerle feshedilmiş bulunması, BELKO'nun belirtilen tartı-manevra ücretini davacı A... A.Ş'den (firma) isteyebileceği, sözleşmenin 17.maddesi gereği teminat mektubu bedelini irat kaydedebileceği konuları. Dairemizin 1.4.1993 günlü bozma ilamına mahkemece uyulmuş olmakla kesinleşmiş bulunduğuna ve ayrıca bozmadan önceki kararda da davacı yararına %40 oranında reeskont faizine hükmedilmiş olup; davacı bu kararı temyiz etmediğine göre, davacı firma vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.

b)Ancak, bozmadan önceki mahkeme kararına dayanak yapılan 7.10.1991 tarihli ek bilirkişi raporunda davacı firmanın, taşıma, eleme ve gümrükleme işlerinin karşılığı, mazot farkı ve diğer ücretler toplamı olarak 4.985.988.807 TL alacağı hesaplanmış, mahkemece önceki kararda dava konusu yapılmayan 150.000.000 TL'lık çek bedeli düşülerek 4.835.988.807 TL davacı alacağı olarak hükmedilmiştir. Dairemizin bozma ilamında yeni bir bilirkişi raporu alınması gerektiğine işaret edilmiş ise de; davacı alacağının miktarını belirtir kesin bir görüş bildirmemiş, davalı (k.davacı) Bel-Ko'nun, taşıyıcı firmanın yapmadığını iddia ettiği işler ye bunların karşılığının belirlenmesi, Bel-Ko'nun isteyebileceği gecikme cezasının hesaplanmasının sağlanmasına yönelik olarak bilirkişi raporu alınması gerektiğinin üzerinde durulmuştur.

Bozma ilamından sonra alına 10.3.1995 günlü bilirkişi raporunda ise; davacı firma alacağı 3.203.260.987 TL olarak tespit edilmiş, bu alacağın hangi işleri kapsadığı ayrıntılı olarak

açıklanmamış, dolayısıyla ilk bilirkişi raporundaki bulgular ile karşılaştırma olanağı yaratılmamıştır. Mahkemece de son kararda 10.3.1995 günlü bilirkişi raporundaki belirleme aynen benimsenmiş, raporlar arasındaki çelişkinin giderilmesi için ek rapor alınması

yoluna gidilmediği gibi bu farklılığın nereden kaynaklandığı karar yerinde de tartışılmamış, bilirkişi raporundaki tespite göre hüküm kurulmuştur.

Bu durumda, mahkemece, iki bilirkişi raporundaki bu çelişkilerin giderilmesi için aynı bilirkişi heyetinden, bu mümkün olmazsa yeni bir bilirkişi heyetinden rapor alınarak davacı alacağı yönünden çelişkilerin giderilmesi sağlanmalı ve sonucuna göre bir karar verilmelidir. Bu husus üzerinde durulmadan yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş ve hükmün bu nedenle davacı firma yararına bozulması gerekmiştir.

2-Davalı (k.davacı) BELKO'nün temyizine gelince;

Dairemizin 1.4.1993 tarihli bozma ilamının 2.bendinde BELKO'nün İSDEMİR'e ödemiş bulunduğu tartı manevra ücretinden davacı (k.davalı) A... A.Ş'nin sorumlu olduğu ve bu tutarın karşı davalı firmadan tahsili gerektiği açıkça belirtilmiş olmasına, mahkemece de bozma ilamına uyulmuş bulunmasına göre, k.davacı BELKO yararına miktarı belirli olan 1.573.948.000 TL tartı-manevra ücretine hükmedilmesi gerekirken, bozma ilamı gereği yerine getirilmeyerek, yeniden bu konuda yorum yapılmak suretiyle k.davacı BELKO'nun bu isteğinin reddine karar verilmesi k.davacı yararına bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ : Yukarıda l.a bendinde yazılı nedenlerle davacı A... A.Ş'nin sair temyiz, itirazlarının REDDİNE, l.b bendinde açıklanan nedenlerle hükmün davacı (k.davalı) A... A.Ş yararına, 2.bentte yazılı nedenlerle hükmün davalı (k.davacı) BELKO LTD yararına BOZULMASINA, ödedikleri temyiz peşin harçlarının istekleri halinde temyiz eden taraflara iadesine, 6.000.000'ar TL vekillik ücretinin taraflardan alınıp, yekdiğerine verilmesine, 24.5.1996 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

 

Diğer Bölümlerimiz +
Tüm Hukuki NET forumları + Hukuki Portal + Hukuk Haberleri + Sözleşme ve dilekçe örnekleri + Mevzuat ve bilimsel incelemeler + Hukukçu Blogları + Avukat ilanları + Videolar + Linkler + Ansiklopedi ve Sözlük +

İçtihat Arşivi  Eski içtihat dizini

Yargıtay Kararları 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989 1988 1987 1986 1985 1984 1983 1982 1981 1980 1979 1978 1977 1976 1975 1974 1973 1927-1972